جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ملاصدرا به عنوان یکی از حکیمان متأله در سنت فلسفه اسلامی و بودا به عنوان سالک منکر خدا در ساحت تفکر هند ، هر کدام با مبانی و تئوری های خاصی به تحقیق ژرف دربارۀ مسئله مهمتغییر هستی پرداخته اند . ملاصدرا با استفاده از مبانی حرکت جوهری ماده و روح ، عالم ، حکیم بودن خدا و احسن بودن نظام هستی و تبیین حرکت در جوهر تمام موجودات عالم و تدریجی بودن این تغییر و بر پایۀ آن اثبات وجود روح ، خدا ، عوالم مافوق عالم ماده ، مسئله حرکت جوهری و تأثیرات آن را بیان می کند . بودا بر پایۀ رشد در فضای مخالف با تعالیم ودایی اما متأثر از برخی تعالیم ودایی و اوپانیشادی و با استفاده از تبیین موقعیت انسان و انکار وجود ثابت در انسان ، جهانو ارتباط میان آموزه های اصلی بودا یعنی دوکه ، آنیکه و انیته ، اثبات می کند که جهان و تمام موجوداتش فاقد جوهر ثابتو پایدار است . و تحت تأثیر این قاعده وجود خدا ، روح و خود را انکار می کند . حرکت جوهری و آنیکه هر دو گویای تحول و تجددند ؛ اما این دگرگونی در اولی ، ناشی از تحول نهادی و سیلان جوهری ماده ، که قلمرو آن کل آفرینش است . حال آنکه حوزۀ آموزۀ آنیکه ، عالم جسمانیات است و منکر عوالم دیگری است .