جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به موازات توسعه فناوری، ابعاد رفتار کاربران و نیز پیامدهای استفاده آن‌ها از اینترنت و نیز شبکه‌های وابسته به آن نیز روز به روز پیچیده‌تر و گسترده‌تر می‌شود. اگر تا چندی پیش صرفا بحث «استفاده» یا «عدم استفاده» از اینترنت یا «عضویت» یا «عدم عضویت» در شبکه‌های اجتماعی مطرح بود، امروزه جامعه و به طور خاص طیف وسیعی از کاربران در بین حجم انبوهی از موضوعات و مسائل فنی با آثار و پیامدهای فراوان و طولانی مدت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و دینی همچون «اثرات استرایسند»، «الگوریتم پروتکل‌های اینترنتی»، «واقعیت رمزگذاری پایان-به-پایان»، «دارک وب»، «فیلترینگ حبابی»، «حقوق دیجیتال»، «حق فراموش شدگی»، «آستروتورفینگ و شهرت جعلی»، «فناوری نظیر به نظیر»، «دستکاری یا سرقت اطلاعات» و ده‌ها مقوله فنی، حقوقی و ارتباطی دیگر آشکارا سردرگم و رها شده است. بر این اساس، موضوع سواد رسانه‌ای و نیز ابعاد، مؤلفه‌ها و چالش‌های مطرح در زمینه اینترنت و طیف وسیعی از شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی وابسته به آن حائز اهمیت است که باید به صورت ریشه‌ای واکاوی شود.

مؤلف کتاب را با این پرسش آغاز می‌کند که آیا رسانه مستقل وجود دارد؟ ظاهراً پاسخ این پرسش‌های منفی است. رسانه‌ها حتی اگر بر فرض محال از صاحبانشان و از حکومت‌ها تأثیر نپذیرند از فرهنگ و نظرگاه مخاطبانشان تأثیر می‌پذیرند. پوشش خبری غالب در یک جامعه بر اساس اصل‌های زیر عمل می‌کند: «ماجرا از نظرگاه ما و جامعه ما چنین به نظر می‌رسد، بنابراین ماجرا چنین است»، «این واقعیت‌ها باورهای ما را تأیید می‌کنند، بنابراین این‌ها مهم‌ترین واقعیت‌ها هستند»، «این کشورها با ما دوست نیستند بنابراین این کشورها شایسته انتقادند»، «این گزارش‌ها بیشترین جذابیت یا هیجان را برای خوانندگان ما دارند» بنابراین این‌ها مهم‌ترین گزارش‌های خبر‌ی‌اند. کسانی که خبرها را نقادانه دنبال می‌کنند تک‌تک این اصل‌ها را معکوس می‌کنند. کتاب حاضر نحوه انجام این کار را توضیح می‌دهد و بنابراین تأثیر سوگیری و تبلیغات بر اندیشیدن افراد را کاهش می‌دهد.

توجه به حدود و ثغور جایگاه اخلاقی مخاطب، واجب ترین مقدمه برای هر گونه پیام رسانی و تولیدگریدر عرصه ی تولیدات رسانه ای می باشدکه این امر خود معلول علل و عواملی چند است.از جمله: الف.کسب اعتماد مخاطب به عنوان اساسی‌ترین عنصر ارتباط. ب.شناخت صحیح نیاز‌های مخاطب به صورتی‌که رسانه پاسخ‌گوی نیازهای فطری و حقیقی مردم جامعه باشد. ج. توجه به محتواو همبستگی آن با اندیشه ها و تفکرات جامعه‌ی بشری ، به نحوی که تمایلات عرفی هر جامعه به نحو مطلوبی براورده شود. اما اهمیت موضوع پیش رو در هنجارهای مخاطبین این رسانه ها نمود می یابد چراکه بی شک می توان گفت: فرایند تعامل هر جامعه ای منبعث از رفتار رسانه های آن جامعه است از این‌رو ایننوشتار بایسته های مخاطب شناسی و آفات احتمالی آن را در عرصه های مختلف فرهنگ، جرم و جنایت، و ... بر می شمرده و در صدد این است که ریشه های عنایت به مخاطب را به عنوان الگویی ناب در فرهنگ اسلامی به ما نشان دهد.

با توجه به اهمیت آموزش سواد رسانه ای در تدوین خط مشی رسانه ای و فقدان مطالعات جدی در این زمینه، پژوهش حاضر که ماهیت توصیفی و استنباطی دارد، بر آن است تا با بررسی مفاهیم، ضرورت ها و الگوهای سیاست گذاری رسانه ای و سواد رسانه ای که از مطالعات ادبیات این حوزه به دست آمده است، به یک الگوی جامع «سیاست گذاری رسانه ای متاثر از رویکرد ارتقای سواد رسانه ای» دست یابد. در این تحقیق به منظور دستیابی به هدف، میزان سواد رسانه ای جامعه مورد مطالعه (نوجوانان دانش آموز) با حجم نمونه 384 نفر که از طریق نمونه گیری خوشه ای و تصادفی به دست آمد، اندازه گیری شد. پس از استخراج عوامل موثر بر سواد رسانه ای مصاحبه هایی اکتشافی با ده نفر از اساتید علوم ارتباطات اجتماعی و مدیریت رسانه و مدیران و کارگزاران رسانه که با روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده بودند، انجام شد. همچنین به منظور ارزیابی صحت و روایی الگوی پیشنهادی و تبیین جایگاه سواد رسانه ای در سیاست گذاری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بخشی از برنامه های صدا و سیمای ج.ا.ا.، بر پایه الگوی به دست آمده از مولفه های سواد رسانه ای مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و در نهایت استنتاج به عمل آمد.

مقاله حاضر درصدد توصیف و تبیین سواد رسانه ای مخاطبان رسانه های نوشتاری در شهر تهران است. از این منظر، از نظریه جیمز پاتر به منظور توصیف و از نظریه های استفاده و خشنودی و نیز کاشت برای تبیین موضوع استفاده شده است. با کاربرد روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسش نامه بر روی 600 نفر از مخاطبان در شهر تهران که از طریق نمونه گیری خوشه ایی چند مرحله ایی انتخاب شدند؛ داده ها جمع آوری شد. جهت احتساب اعتبار شاخص ها از اعتبار محتوایی صوری و نیز اعتبار سازه ای و جهت احتساب روایی شاخص ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که متغیرهای مدت، میزان، نوع استفاده از رسانه ها، واقعی تلقی کردن محتوای رسانه، انگیزه و هدف مخاطبان و میزان تحصیلات رابطه معنا داری با سواد رسانه ای دارند.

آگاهی از خوانش مخاطبان از برنامه های شبکه های ماهواره ای برون مرزی به عنوان محتوای رقیب برنامه های شبکه های داخلی اهمیت بسیاری در سیاست گذاری رسانه ای و برنامه ریزی برای حفظ و افزایش مخاطبان صداوسیما دارد. با این پیش فرض، مقاله حاضر به مصرف شبکه های ماهواره ای سیاسی فارسی زبان در ایران و به طور خاص برنامه پارازیت توسط دانشجویان دانشگاه های تهران پرداخته و ضمن تحقیق درباره خوانش های آن ها از برنامه، کارکردها و رضامندی های حاصل از آن را مورد پرسش قرار داده است.این نوشتار در قالب نظریه دریافت به روش کیفی و با تکنیک مصاحبه عمقی با 20 دانشجو صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد که مصرف شبکه های سیاسی ماهواره ای دگراندیش، به معنای مخالفت با کلیه مواضع جمهوری اسلامی نیست و جوانان خوانش های تخالفی و مذاکره ای نسبت به برنامه های این شبکه ها دارند؛ همچنین رویکرد انتقادی برنامه نسبت به رفتارهای مدنی و اخلاق در جامعه ایرانی، مورد تاکید و محل توجه دانشجویان بوده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.