جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خداوند متعال به دنبال هبوط آدم به روی زمین، وسیله هدایت او را نیز فراهم کرد: ‏البقره/۳۸؛ قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْها جَمیعاً ‏فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُمْ مِنِّی هُدىً فَمَنْ تَبِعَ هُدایَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون‏. از جمله این که برخی انبیای‌ الهی را، همراه با ‏کتاب آسمانی برای هدایت مردم فرستاد: ‏البقره/ ۲۱۳؛ کانَ النَّاسُ أُمَّهً واحِدَهً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرینَ وَ مُنْذِرینَ وَ ‏أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فیمَا اخْتَلَفُوا فیهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فیهِ إِلاَّ الَّذینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَیِّناتُ بَغْیاً ‏بَیْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ یَهْدی مَنْ یَشاءُ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقیم‏. در ادوار مختلف، ‏این سنّت الهی، یعنی راهنمایی بشر به‌ وسیلۀ قوانین الهی (کتاب‌های آسمانی) ادامه داشته است. قرآن، به عنوان ‏کامل‌ترین و آخرین کتاب آسمانی، از کتب آسمانی گذشته، با عناوین عام و خاصی همچون کتاب، صحف، زُبُر، الواح، ‏تورات، انجیل و زَبور یاد کرده است. در پژوهش حاضر، کتب آسمانی پیشین، به لحاظ ماهیت، اوصاف، اصالت وحیانی ‏و تاریخی، و نسبت محتوایی آنها با یکدیگر و نیز نسبت محتوایی قرآن با آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. ‏تعریف تورات در یهودیت، مسیحیّت و اسلام یکسان است، درحالی که تعریف قرآن از انجیل و زبور و صحف متفاوت ‏از تعریف یهودیان و مسیحیان است. اگرچه قرآن، اوصاف مختلفی را دربارۀ همه یا برخی از این کتب بیان کرده، ولی ‏در این میان، تورات از جایگاه ممتازتری برخوردار است. به لحاظ محتوایی، تورات اصیل، بیش‌تر از سنخ اعتقادات ‏‏(توحید، معاد، نبوت) و احکام، و انجیل اصلی، بیش‌تر از سنخ موعظه و اخلاق بوده است؛ همین امر، سبب شده است ‏که این دو کتاب در کنار هم، وسیله هدایت مردم معرفی شوند. اما قرآن، به عنوان کامل‌ترین و آخرین کتاب آسمانی، ‏‏«مُهَیمِن» بر کتب آسمانی گذشته معرفی شده است. لذا، نسبت قرآن کریم با تمام کتاب‌های آسمانی پیشین، عموم و ‏خصوص مطلق و نسبت دوکتاب تورات و انجیل با یکدیگر، عموم و خصوص من وجه می‌باشد. دیدگاه قرآن درباره ‏میزان اصالت تورات و اناجیل موجود در زمان نزول نیز این است که قرآن هرچند یهودیان و مسیحیان را به انواع ‏تحریفات متهم می‌کند ولیکن، کتب مقدس یهودیان و مسیحیان را فی‌الجمله دربردارندۀ برخی معارف اصیل الهی ‏می‌داند.‏