جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهاهمیت و نقش کلیدی دولت‌ها در سرنوشت جوامع انسانی موجب شده است تا اندیشمندان و مکاتب مختلف نظریه‌های بسیاری در ارتباط با آن ارائه نمایند. با عنایت به جایگاه رفیع روایات معصومین(ع) در تشریح و تبیین درست قوانین الهی و الگودهی به ابعاد مختلف زندگی سیاسی و اجتماعی انسانها، متاسفانه تاکنون از منظر روایات معصومین(ع) پژوهش و نظریه‌ای جامع در ارتباط با دولت ارائه نشده است. پژوهش حاضر با اعتقاد به وجود مولفه‌های لازم در متون روایی معصومین(ع) برای الگودهی به زندگی سیاسی و اجتماعی، الگوی مطلوب نظریه دولت را بر اساس روش نظریه‌سازی داده بنیاد مورد توجه قرار داد. از آنجا که این روش کمتر در متون دینی مورد استفاده قرار گرفته بود بعد از بررسی های لازم مشخص گردید که قابلیت اجرا در متون دینی را داراست، بر این اساس با انجام برخی مقدمات زمینه های استفاده از آن در متون روایی فراهم گردید و برای ارائه الگوی مطلوبی از نظریه دولت شروع به استقراء نموده و با نمونه‌گیری حداکثری از داده‌های روایی بعد از استقراء حداکثری ۸۵۰ مفهوم مرتبط با دولت استخراج گردید و به صورت دقیق و مناسب به دور از هرگونه سوگیری پیشینی، به داده‌ها اجازه داده شد تا مفاهیم مناسب از درون آنها پدیدار شوند. در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مقوله‌های مختلف کشف و استخراج شدند که پس از ارتباط دادن آنها با یکدیگر، یک طرح منطقی نظامدار متشکل از ۱۲ مقوله نمایان شد که هرکدام در پیرامون خود دارای زیر مقوله های مختلف بوده که ابعاد و ویژگی های آنها را مورد بررسی قرار می دهد، مقوله های کشف شده بر اساس الگوی پارادایمی داده بنیاد در چهار مرحله،الف: بسترها و شرایط ساختاری نظریه: این مرحله شامل مقوله‌هایی با عنوان، ۱- اهمیت و ضرورت تشکیل دولت ۲- مشروعیت الهی دولت ۳- مقبولیت دولت ۴-اهداف تشکیل دولت.ب: پدیده دولت که شامل سه مقوله با عنوان ۱- گونه‌ها و ویژگی‌های انواع دولت ۲- منزلت و جایگاه دولتمردان۳- ویژگی های عمومی دولت و قدرت سیاسی ج: استراتژی های عمل /تعامل: شامل چهار مقوله با عنوان: ۱- ابزارها و اصول حاکم بر رفتار دولتمردان ۲- وظایف و حقوق متقابل مردم و دولت ۳- معیارهای سنجش دولتمردان و دولت ۴- عوامل دوام و زوال دولتد: مرحله چهارم شامل یک مقوله با عنوان نتایج و آثار دولت. مورد بررسی و تبیین قرار گرفتند؛ سرانجام پس از تبیین مقوله‌های استخراج شده در الگوی پارادایمی، آنچه در نهایت حاصل شد؛ «نظریه دولت حق/عدل» بود که در نوع خود بی بدیل بوده و قابل ارائه به بسیاری از مراکز علمی و پژوهشی می‌باشد.