جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب "نظرية الإرتقاء والتطور في القرآن الكريم" به قلم استاد "رضوان كمال دباجة" می باشد در این کتاب نظریه تکامل و گسترش خلقت و چگونگی مطابقت آن با دین اسلام از طریق آیات و شواهد قرآنی و برخی احادیث بررسی شده است. این محقق تلاش کرده است تا آیات قرآن را به روشی متفاوت از آنچه مفسران ذکر کرده اند و در تفسیرهای خود توضیح داده اند، توضیح دهد. اهم مطالب کتاب عبارتند از: آفرینش حضرت آدم وجود زمین قبل از خلقت بشر دلایل قرآنی تکامل انسان

تحقیقی است در بیان عوامل تعالی و تکامل انسان و علل سقوط و انحطاط وی با بهره گیری از آیات و روایات. پژوهش حاضر در شش فصل تدوین شده است. نویسنده ابتدا به بیان جایگاه انسان در هستی با استفاده از دیدگاه های فلسفی و وحیانی پرداخته، سپس در فصلی مستقل «تکامل فردی انسان» را مورد بحث قرار داده است؛ تکامل طبیعی، نظریه تحول انواع، تغذیه سالم و مناسب جسم و تکامل معنوی، بهداشت روان و رشد هماهنگ همة استعدادها از موضوعات این فصل است. «تکامل اجتماعی انسان» که شامل زمینه های تکامل اجتماعی، رابطه انسان با خودش و رابطه انسان با خداست، مباحث فصل سوم می باشد. نویسنده در ادامه «عوامل تکامل فردی انسان» را مورد بحث قرار داده و این عوامل را دو قسم که در زمینه معرفت (علم) و در زمینه رفتار (عمل) باشد، دسته بندی کرده است. فصل پنجم این پژوهش به «عوامل انحطاط فردی انسان» اختصاص دارد که در دو عنوان جهل و عوامل رفتاری بررسی شده است. در پایان نیز به «عوامل تکامل و انحطاط اجتماعی انسان» اشاره شده که شامل نقش حاکمیت ها، نقش نهادهای حکومتی، نهادهای دینی، رسانه های همگانی و نقش نهادهای اجتماعی است

نویسنده در پایان نامه حاضر با هدف بررسی تکامل و انحطاط انسان با تکیه بر آیات قرآن مطالب خود را در سه فصل با این مباحث نوشته است: در فصل اول، ماهیت خلقت انسان و صفات و مقامات و در فصل دوم، تکامل انسان در قرآن را بررسی کرده است. در این فصل از عقل، نشانه های عاقل، علم، ایمان، عمل صالح، احسان، اسلام، اطاعت، تقوا، صبر و اخلاص بحث شده و در پایان از محبت اهل بیت(ع) سخن رفته است. فصل سوم، به عوامل انحطاط انسان در قرآن اختصاص دارد و در آن جهل، پیروی هوی، مخالفت با خدا و رسول (ص)، کفر، نفاق، ارتکاب گناهان کبیره و پیروی از شیطان از عوامل انحطاط انسان برشمرده شده است.

تحقیق حاضر مشتمل بر پنج بخش با این موضوعات است: بخش اول، تکامل انسان از دیدگاه قرآن و احادیث: تکامل انسان (تکامل در قرآن، انسان از نظر قرآن، ازدواج فرزندان آدم، انسان مخلوق تکامل یافته، تکامل انسان از دیدگاه علمای اسلامی)؛ بخش دوم، سیر تکامل انسان در عالم ذر: عالم ذر یا پیمان الست (بررسی آیه ی اخذ میثاق در عالم ذر، بررسی آیه ی امانت در عالم ذر)، نقش ارواح در عالم ذر، بررسی روایات مربوط به ذر؛ بخش سوم، سیر تکاملی انسان در دنیا: کیفیت خلقت انسان از نظر قرآن، مراحل کامل شدن انسان در اسلام، راه تکامل انسان، موفق ترین راه ترقی انسان (نقش دعا در رسیدن به تکامل، تقوا معیار کمال و سیر مؤمن)، انسان موجودی ناشناخته، موانع رشد و کمال انسان (خودپرستی، حب دنیا، تکبر، پیروی از ظن و گمان)؛ بخش چهارم، سیر تکاملی انسان در عالم برزخ: برزخ از نظر لغت و اصطلاح، حرکت روح و جسم انسان، تکامل روح با مرگ و بعد از آن، طریق حرکت در عوالم اخروی مبتنی بر طریق حرکت دنیوی است، مرگ یا تحول بزرگ تکاملی (مرگ از دیدگاه قرآن و روایات اهل بیت(ع)، حالات مؤمن در لحظه ی مرگ در قرآن و روایات، حالات کافران در لحظه ی مرگ در قرآن)، تجرّد روح از دیدگاه قرآن و روایات، عالم برزخ از نظر آیات قرآن و در روایات؛ بخش پنجم، سیر تکاملی انسان در عوالم قیامت: حرکت تکاملی انسان به سوی معاد: برگشت همه ی انسان ها و لقای همه ی آنها از نظر آیات قرآن، معاد انسان، حرکت و تکامل روح در عوالم بعد از برزخ، گزارش قرآن و احادیث در زمینه ی وقوع قیامت، اسامی و صفات قیامت، علائم قیامت، روز قیامت، عوالم قیامت، عالم نشر صحف (کتاب یا نامه ی اعمال)، شاهدان اعمال، عالم میزان، عالم حساب، عالم صراط، آخرین سیر تکاملی انسان و سیمای بهشت از نظر قرآن، بهشت و جهنم از دیدگاه شیخ صدوق(ره)