جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حوزه‌ی علمیه‌ی قم همواره از نهادهایی بوده که پس از شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری اسلامی توسط حضرت امام خمینی (رحمت الله) که به شکل اجتناب‌ناپذیر و جدی‌تری وارد حوزه‌های عمومی زندگی مردم شد تا بتواند پایه‌های نظری و معرفتی این نظام تازه‌تأسیس را تعریف، تبیین و ترویج کند. برای این کار باید از رویکرد غالب و پیشین خود مبنی بر تمرکز به جنبه‌های مؤمنانه و فردی دین فاصله گرفته و اهتمام خود را به شکل ویژه‌ای بر مسائل مبتلابه نظام اسلامی در حوزه‌ی اندیشه‌ای معطوف می‌کردند. یکی از موضوعات مهم در این خصوص بحث علوم جدید به خصوص علوم انسانی غربیِ حاکم بر فضای علمی کشور بود که حوزه باید برای آن چاره‌جویی می‌کرد. برای این مقصود جریاناتی در متن حوزه شروع به حرکت کرد، اما به علت برداشت‌ها و بینش‌های متفاوت فکری برخی از پیشروان این حرکت‌ها، طبقه‌های گوناگونی شکل گرفت تا هر کدام بر اساس سبک و سیاق خویش به اسلامی‌سازی علوم انسانی و درانداختن طرحی نو مبادرت کنند. آنچه که در پی می‌آید گونه‌شناسی و تبیین ارکان اصلی اندیشه‌های جریانات شکل‌گرفته در حوزه بر اساس رویکردی تحلیلی است. رویکرد سنتی، تهذیب‌گرا، بنیان‌گرا، مجددگرا و نوگرا، پنج رهیافت مهم در باب تعامل یا تهافت علوم قدیم و جدید هستند که در این مقاله به بررسی اجمالی آن‌ها خواهیم پرداخت.