جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهشعر آیینی، آینه‌ی تمام‌نمای عقاید شاعران متعهّد شیعه است که در شکل و ظاهری ادبی بیان می‌شود. شاعران به عنوان مبلّغان فعّال، در عالم ادبیّات، با سرودن اشعاری که مضمون آن‌ها اعتقاد راسخ به ائمه‌ی اطهار (ع) و دفاع از عقاید شیعی، ایجاد حماسه و نفی ظلم و استبداد است، وظیفه‌ی خطیر خود را به منصه‌ی ظهور می‌رسانند و به آفرینش آثار ادبی می‌پردازند. یکی از شاعران متعهّد شیعی عراق، «عبدالحسین ازری» است؛ او به ‌سرودن اشعار وقصاید شیعی دل‌انگیز وسرشار از عاطفه‌ی صادق وپویا، تلاش نموده تا معارف والای قرآنی و حدیثی را در منقبت اهل بیت (ع) به تصویر بکشد، امّا اشعارش، با وجود داشتن معانی استوار وتأثیر گذار، از نظر پژوهشگران عرصه‌ی شعر شیعی، مهجور مانده است. و همین امر موجب شد تا ضمن مراجعه به اشعار گران‌مایه‌ی او، درون-مایه‌های شعرآیینی آن را استخراج وتحلیل نماییم تا زمینه‌ی معرّفی بیش از پیش این شاعر، به جامعه‌ی علمی فراهم گردد.در روزگار ازری تبلیغات گسترده علیه اسلام؛ بویژه مکتب تشیّع و استعمار عراق توسّط استعمارگران، اوضاع آشفته‌ی عراق، فقر فرهنگی، شیوع فساد در جامعه، روح آزاده‌طلب شاعر را به خشم آورد. و شاعر را بر آن داشت تا شعر خود را در راه دفاع از مکتب تشیّع و بیداری هموطنانش و شناساندن ظلم استعمارگران، در کشورش و دعوت به جهاد برای نجات جامعه‌ی خود از چنگال ظلم و فساد قرار دهد. مدح پیامبر (ص) و امام علی (ع) و مدح و رثای امام حسین (ع)، تنها موضوعاتی است که ازری در شعر آیینی خود به آن پرداخته است. او در مدح رسول اکرم (ص) تلاش نموده است تا با یادآوری مجد گذشته‌ی مسلمانان، ملّتش را به انقلاب و قیام علیه ظلم تشویق کند. ازری، با توسّل به پیامبر(ص)، نجات امّتش را آرزو می‌کند. وی امام علی (ع) را نماد حقّ دانسته و با ذکر دلاوری‌های امام حسین (ع)، آن حضرت (ع) را نماد آزادگی می‌داند و مخاطب را به راه امام (ع) دعوت می‌کند. از ویژگی‌های بارز سبک شعری او می‌توان به کاربرد عنصر نماد و آموزه‌های دینی، به کارگیری صور خیال، بویژه تشبیه و استعاره اشاره نمود. شایان ذکر است که وی از تشبیه، فراوان استفاده نموده و جانب اعتدال را رعایت نکرده است و از آرایه‌های ادبی نظیر: جناس، ردّالعجز علی الصدر، مراعات نظیر و ... به طور معتدل بهره گرفته است. کلید واژه‌ها: اهل بیت (ع)، شعر آیینی، زیبایی شناسی، عبدالحسین ازری، شعر معاصر عراق.