جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

« فقه الحدیث » ، شاخه ای از علوم حدیث است که در آن با هدف شناخت معنا و مقصود اصلی کلام معصوم – علیه السلام - ، به « متن حدیث و عوارض آن » پرداخته شده و راهکارهایی در زمینة فهم صحیح احادیث ارائه می شوند . در این میان ، احادیث « غریب » ، « مجمل » و « متشابه» بخش عمده ای از مباحث « فقه الحدیث » را به خود اختصاص داده و از دیر باز ، عالمان اسلامی با به کارگیری روش های مختلف، به شرح و توضیح آنها مبادرت ورزیده اند؛ از جمله ایشان، عالم بزرگ سده پنجم هجری، سید مرتضی است که در برخی از آثار خود از جمله « الامالی » به این مهم پرداخته و روش های ایشان در تبیین و تأویل احادیث « الامالی » می تواند به عنوان معیارهایی کلی در فهم این گونه احادیث ، راهگشای علاقه مندان باشد . لذا در این پژوهش ضمن ارائه مباحثی اجمالی پیرامون شخصیت اجتماعی و علمی سید مرتضی و کتاب « الامالی » ایشان و همچنین ذکر کلیاتی پیرامون « فقه الحدیث » و « نقد الحدیث» ، به بررسی روش های فقه الحدیثی سید در « الامالی » پرداختیم و در این راستا مبنای فقه الحدیثی سید را « موافقت حدیث با یافته های قطعی عقل و آموزه های مسلم دین » ، معرفی کرده و روش های فقه الحدیثی ایشان را تحت عناوین : روش ادبی، روش عقلی (کلامی و اصولی ) ، روش نقلی ( استفاده از قرآن ، روایات و شأن نزول ها )، بهره گیری از احکام فقهی ، دفع دخل مقدر و بررسی احتمال خطا و اشتباه راوی ، ارائه و شرح داده ایم. در خاتمه نیز تحت عنوان « سید مرتضی و آسیب شناسی تأ ویلات نادرست» موانع فهم حدیث از دیدگاه علم الهدی را متذکر شدیم؛ که این موانع از این قرارند: مخالفت با حس، مشاهده وعرف، عدم دقت در نحوه جاری شدن احکام فقهی، مخالفت با نقل، مخالفت با عقل، مخالفت با تاریخ و غیره.