جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پوشاک پدیده‌ای است که می‌توان گفت قدمت آن به اندازه طول تاریخ انسان بوده و از تنوع و گستردگی زیادی برخوردار است. این پدیده با خصوصیات فردی و اجتماعی انسان در ارتباط است و می‌توان آن را از دیدگاه‌های متفاوت از قبیل تاریخی، مذهب، جامعه‌شناسی،... و همچنین از منظر نشانه‌شناسی مورد مطالعه قرار داد. موضوع بررسی نشانه‌شناختی هر چیزی است که بتوان آن را همچون نظامی نشانه‌ای مطالعه کرد؛ نظامی که براساس قراردادها و رمزگان فرهنگی یا فرایندهای دلالتی، سازمان یافته است.عناصر مختلف نظام پوشاک به عنوان یک نظام نشانه‌ای دیداری نیز همچون نوشتار با ما سخن می‌گویند و در تاروپود زندگی نفوذ دارند، شناخت روابط نشانه‌ها در این نظام و کارکرد اجتماعی آن می‌تواند روشنگر بسیاری از معانی پدیدارهای اجتماعی و تاریخی در جوامع انسانی باشد. بنابراین در این میان آنچه که مسلم است، تنها خاصیت پوشانندگی لباس نیست بلکه ویژگی‌های دیگریست که پوشاک دارد. هر تکه از پوشاک به مثابه یک نشانه می‌تواند بیان‌گر سلیقه‌ی پوشنده‌ی لباس، وضع اقتصادی مصرف‌کننده و میزان درآمد وی، شرایط آب و هوایی و اقلیمی، باورهای مذهبی، مسائل سیاسی ـ اقتصادی، التقاط فرهنگ‌ها و پیشرفت‌های صنعتی و تکنولوژی، ... باشد. در این تحقیق سعی شده به کمک علم نشانه‌شناسی که یکی از روش‌های تحلیل نیز محسوب می‌شود به بررسی پوشاک رایج دو طبقه‌ی فرادست و فرودست ایرانیان در دوره‌ی قاجار پرداخته شود. روش تحقیق کیفی است و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات تحلیل محتوایی می‌باشد.چهارچوب نظری تحقیق نیز بر اساس دو رویکرد تحلیلی ساختارگرا و گفتمانی می‌باشد. مهمترین نتایج به دست آمده از این تحقیق براین ادعا استوار می‌باشند که بررسی پوشاک در چارچوب نظریه‌های نشانه‌شناسی امکان‌پذیر است و همچنین تکه‌های مختلف پوشاک دوره‌ی مورد بحث به مثابه نشانه، حاوی معانی متفاوت و چندگانه‌ای هستند و می‌توانند بیانگر سن، جنسیت، مذهب، فرهنگ، تعلق فرد به طبقه‌ای خاص و ... ‌باشند. و همچنین با استفاده از علم نشانه‌شناسی می‌توان به تحلیل نظام پوشاک پرداخت.