جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعه و بررسی ادوار مختلف جنگ و ماهیت و نقش آن بر زندگی انسان‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. برخلاف رویکرد خوش‌بینانۀ‌ عصر مدرن نسبتبهمراعات حقوق انسانی و اصالتانسانیا اومانیسم،در بعدنظری، در عرصه عمل، بشریتغربیدر جنگ های دوران مدرن نه تنها بهمراعات حقوق انسان ها نائل نیامدهاستبلکه از سویی بشریترا در معرض نابودی قرارداده و از سوی دیگر کرامت او را لکهدار ساخته و با نگاه سلطه ‌گرانه نسبتبهبشر زمینهانحطاط اخلاقی او را در ابعادگوناگونجنگ‌سخت و مهمتر از آن در عرصهجنگنرمفراهمآوردهاست. ایندر حالی است که در مقابل در مکتب انسانی اسلام، «انسان» دارای کرامت ذاتی است. پیامبر بزرگاسلام و پیشوایانمعصوم این مکتب الهی همگی به این موضوع توجه خاصی در نظر و عمل نشان داده‌‌اند. براین مبنا کرامت انسانی، اصلی پذیرفته شده است که سبب می‌شود بشر حتی در مواقع جنگ نیز اصولی برمبنای حقوق انسانی میان خود برقرار کرده و با مراعاتآن‌ها کرامت نوع بشررا پاس بدارد و بهجنگنیز تصویر انسانی داده و آن را بر مبنای عدالت تحقق بخشد. در مکتب اسلام، امیر مومنان ۷به عنوانقهرمانبزرگاسلام، امام و رهبر منصوصالهی پای بندی خویش نسبتبهاصل کرامت انسان و مراعاتاصول انسانی در جنگرا هم در نظر و همدر سیرهعملیدر جنگ‌های خود با دشمنان آشکارا به نمایش گذاشتهاست. بنابراین، در این پژوهش تلاش داریم تا نظریات امام علی ۷در زمینه‌ی اصول انسانی حاکم بر نبرد را مورد پژوهش قرار داده و پس از آن به بررسی اصول جنگی مدرنیته و سرانجام مقایسۀ این دو دیدگاه با یکدیگر بپردازیم. با توجه به اینکه امروزه در جهان با دیدگاهی بسیار نامناسب نسبت به اسلام مواجهیم، در نتیجه ضرورت دارد تا به منظور بیان اصول انسانی مورد قبول دین اسلام به ارائه‌ی چنین پژوهش‌هایی بپردازیم و ابعاد مبهم و ناشناخته‌ی این موضوع را روشن نماییم. این پژوهش با روش مقایسه‌ای و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفت و نتایج حاصل از آن نشان می‌دهد که امام علی ۷ بر مبنای ایمان بهتوحید و عدل الهی، اخلاق متعالی و اصل کرامت انسان، اصول انسانی بسیاری را در خصوص جنگ مورد توجه قرار داده‌اند که از آن میان می‌توان گفت که ایشان معتقدند که جنگ و هدف از آن به منظور کسب رضای پروردگار صورت می‌گیرد و در نتیجه نمی‌باید در طول جنگ، به افراد غیرنظامی و حتی محیط زیست آسیب رساند؛ این در حالی است که نبردهای دوران مدرن، این اصل را پذیرفته‌اند اما با توجه به کاربرد سلاح‌های کشتار جمعی، عملاً اصول و قوانین جنگی به زیر پا نهاده می‌شوند.کلمات کلیدی: اصول انسانی، جنگ، امام علی، عصر مدرن.