جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در پژوهش حاضر تلاش شده تا به مسئله‌ی چگونگی سیر آیت شناسی در سه مکتب فلسفه اسلامی در مقایسه با قرآن؟ پرداخته شود از این رو آیت از دو زاویه هستی شناختی و معرفت شناختی مورد بررسی قرار گرفته است. ردپای این اصطلاح را در فلسفه اسلامی در قالب مباحث علت و معلول می توان جست و جو نمود به گونه ای که سیر تطور مباحث علت و معلول در این مکاتب و نگرشی که نسبت به رابطه علت و معلول وجود دارد نشان‌گر نوع نگرش، نسبت به هستی به عنوان آیت و علت هستی بخش است. در نظام هستی شناختی ابن سینا گرچه ممکنات در ایجاد خویش نیازمند واجب الوجود هستند اما حقیقت وجودی آن‌ها آیت الهی نیست؛ در فلسفه اشراق که مبتنی بر نور و اشراق است، رابطه علت و معلول، رابطه‌ای اشراقی است و می‌توان گفت هستی در این نظام در جایگاه آیت است، همچنین در معرفت برخاسته از این مکتب اشیاء آیات حق هستند؛ در فلسفه ملاصدرا آیت الهی بودن اشیاء چه در حوزه هستی شناختی و چه در حوزه معرفت شناختی به نحو چشمگیری نمود بیشتری می‌یابد به گونه‌ای که بر اساس الگوی وحدت شخصی وجود، اشیاء پیش از آن که حکایت گر وجود خویش باشند، نشانگر وجود علت هستی بخش و وجود الهی هستند. در قرآن نیز آیت در پنج حوزه کاربرد دارد و به معنای نشانه و علامت الهی ثابت در ذات و هویت پدیده‌ها است که فرد دین‌دار می‌تواند آن را رویت کند.