جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحولات اروپا در سده نوزدهم ميلادی همه شئون زندگی را در جوامع مرتبط با آن تغيير داد. اقتصاد ايران نيز از اين تحولات مصون نماند و در مواجهه با اقتصاد نوظهور سرمايه داری از يك اقتصاد درون زا و سنتی به يك اقتصاد برون زا تغيير يافت. اقتصاد ايران در شكل جديد خود، در طول نيم سده به الگوی استعمار كلاسيك نزديك و به يكی از توليدكنندگان اصلی مواد خام برای بازار جهانی تبديل شد. ترياك به عنوان ماده خام، كه در اقتصاد سنتی ايران يك كالای غير تجاری و متناسب با ويژگی های اقتصاد معيشتی به مصرف خانوادگی و محلی مي رسيد، از نيمه دوم سده نوزدهم با تغيير شكل اقتصاد ايران، در چارچوب اقتصاد وابسته، ترياك به يك كالای تجاری تبديل شد. نتايج اين پژوهش نشان می دهد كه ترياك در نيمه سده نوزدهم و به طور مشخص در دهه شصت ميلادی به يكي از اقلام صادراتی ايران تبديل شد و تاثير زيادی در تجارت خارجی ايران گذاشت. اين ماده خام يك روند صعودی نوسان دار تا سال (1880م/1297ق) كه اوج توليد ترياك ايران بود، پشت سرگذاشت. دهه هشتاد ميلادی صادرات ترياك ايران ثابت و داراي شيب نزولی كمی بود. در اواخر سده نوزدهم ميلادی صادرات ترياك ايران با يك شيب تند تنزل پيدا كرد و در اوايل سده بيستم جايگاه استراتژيك خود را در صادرات ايران از دست داد و فرش، جای آن را گرفت. هم چنين، چين بزرگ ترين وارد كننده ترياك ايران و انگلستان در رتبه دوم بود و مصر، عثمانی، ايتاليا و برخی كشورهای عربی و اروپايی ديگر در رده های بعدی قرار داشتند.