وجود تعدد و تنوع در تعاریف دین، نه به معنی غیر محصل بودن تلاش‌های نظری دین‌پژوهان سلف در این راه است و نه مانع از ادامه‌ی آن توسط دین- پژوهان بعد از ایشان می
... شود. مهم، حصول اشراف بر فحوا و غلبه بر تکثر آن‌ها است که از طریق گونه‌شناسی به دست می‌آید. رایج‌ترین گونه‌شناسی از تعاریف دین، جداسازی آن‌ها برحسب جوهری یا کارکردی بودن تعریف است که چون نمی‌توانست انواع موجود و متصور را به خوبی پوشش دهد، کنار گذاشته شد و مبنای دیگری ذیل عنوان تحویلی- غیر تحویلی اتخاذ گردید. این‌گونه‌شناسی علاوه بر کمک فوق، امکان و شرایط لازم برای عرضه‌ی تعریف دیگری از دین را فراهم می‌آورد که از شمول و تطابق بیشتری نسبت به تعاریف موجود برخوردار است. دین به مثابه‌ی عامل انگیزه‌بخش و نشان دهنده‌ی راه و مقصد فراروی، تعریف مختار این مقال است که اعتبارش را علاوه بر براهین و قیاسات مبناشناختی، از تعابیر قریب المعنای دین‌پژوهان درباره‌ی دین گرفته است.
بیشتر