جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله، در وهله اول به تبیین نظریه فیضبه عنوان پاسخی به مشکل "نحوه ارتباط بین مبداء متعال با ماسوی و مخلوقات "، و نیز ویژگیها و ارکان این نظریه و نحوه پاسخگویی آن به سئوالاتاساسی در مورد ارتباط خداوند (مبداء متعال) با مخلوقاتمی‌پردازد که در این زمینه شبهاتی درباره ربط: واحد باکثیر، مجرد با مادی، ثابتبا متغیر، حادثبا قدیم، عالم با معلوم، مرید با مراد و خیر محضبا شر، از دیدگاه نظام فلسفی فلوطین - مندرج در اثولوجیا - و نظام فلسفی صدرالمتاهلین - حکمتمتعالیه - مطح شده و سپسبین ارکان فلسفی دو نظام و نحوه پرداختن دو به مسائل مزبور، مقایسه شده است . در وهله دوم نیز، مقصود نگارنده عبارتاستاز: مقایسه نظریه فیضبا نظریه‌های دیگر از جمله تحریکارسطو، بهره‌مندی افلاطون، خلقتدو مرحله‌ای فیلون، خلقتزمانی متکلمان، حلول، تطور و ... و نشان دادن سیر تاریخی تحول این مفهوم از فلوطین و اثولوجیا (که مسلین افکار فلوطین را - البته با نام ارسطو - از این کتاباخذ کردند) و مکاتبفلسفی فلاسفه مسلمان (از جمله کندی - اخوان الصفا - فارابی - ابن سینا - سهروردی و میرداماد) تا صدرالمتاهلین و پساز آن تعیین و تحلیل مولفه‌های ذاتی و عرضی این نظریه و عناصر افزوده شده به آن و نحوه تحول اساسی این نظریه در حکمتمتعالیه در پرتو اصلتوجود و تشکیکآن، امکان فقری بعنوان مناط نیاز معلول به علتو طرح اضافه اشراقی و وجود رابط بعنوان تحلیل وجودی معلول. صدرالمتاهلین نحوه فاعلیتخداوند را با دو متغیر "فاعلیتبالتجلی" و "فاعلیتبالعنایه"، بیان می‌کند بااین ویژگیها: -1 نفی کاهش‌پذیری و تجافی. -2 ذاتی بودن فیضان (نفی قصد زائد). -3 اتصال مراتبوجودی. -4 عدم استقلال معلول و عین فقر و نیاز بودن آن (وجود رابط). -5 لحاظ امکان فقری بعنوان مناط نیاز معلول به علت . -6 ازلیتفیضدر عین خلق مدام عام اجسام. -7 اثباتعلم حضوری ذاتی و فعلی برای مبدا. -8 پذیرشو تعمیق قاعده الواحد. -9 طرح حرکتجوهری بعنوان وجه ارتباط حادثو قدیم و نیز ثابتو متغیر. -10 تفکیکدو مرتبه فعل (فعل مطلق و افعال مقید) در رساله، همچنین دراره تحولاتمبنایی و تعمیقهایی که صدرا در نحوه طرح مسائل انجام داده بحثو بررسی شده است .