جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهانسان موجودی ناشناخته است که جز خدای خالق او به طور کامل کسی از راز و رمزهای وجودش آگاهی ندارد. بلکه روان پر پیچ و خم او هزار دانا را به خویش مشغول داشته و در شناخت آن هنوز در پیچ خم یک کوچه‌اند. وَ یَسألُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِن أمرِ رَبِّی: از تو (ای محمّد!) در باره‌ی روح می‌پرسند (که چیست). بگو: روح امری است که تنها پروردگارم از آن آگاه است. (اسراء: 85) و می‌فرماید: وَ لَقَد خَلَقنَا الإِنسَانَ وَ نَعلَمُ مَا تُوَسوِسُ بِهِ نَفسُهُ: ما انسان را آفریده‌ایم و می‌دانیم که به خاطرش چه می‌گذرد و چه اندیشه‌ای در سر دارد. (ق: 16) از این رو ما معتقدیم که کسی جز خداوند نمی‌تواند انسان را تعریف کند. و بهترین کتابی که انسان در مورد شناخت خود می‌تواند به آن دست یابد، قرآن کریم کلام خدا است و کلام کسانی که بر گرفته و مقتبس از آن می‌باشد. حکیمان و فرهیختگان بشر نیز با تکیه بر آموزه‌های الهی و تجربیّات شخصی توانسته‌اند زوایایی از شخصیّت انسان را درک کرده و در آثار خویش آنها را به ثبت برسانند. در ادبیّات عربی نیز بزرگ مردانی در کلام خود نکات پر ظرافتی در معرفت انسان داشته و نیک و بد او را از منظر خود به تصویر کشیده و نگاره‌گری کرده‌اند.هم چنین محیط زندگی او را واکاوی کرده و بیان بی‌ثباتی دنیا، ناپایداری مواهب، احاطه و غلبه‌ی مرگ بر سرنوشت آدمی، دعوت به غنیمت شمردن فرصت‌ها، حرمت علم و دانش و افتخار به شرافت و کرامت انسانی از جمله مضامینی هستند که در اشعار این شاعران خودنمایی می‌کنند. وجود اشعار حِکَمی در میان شعر شاعران عربی همه گواه آن است که این شاعران علاوه بر احساس زیبایی‌های زندگی و لذّت بردن از آنها در زندگی روزمرّه‌اشان با سایر مردم، دغدغه‌ها و مسائل بزرگی بر روح و روانشان سیطره داشته است که در اشعار گردآوری شده‌ی آنان نشانه‌های تفکّر، ژرف‌نگری و ژرف-اندیشی را می‌توان سراغ گرفت.ابوطیب احمد بن حسین ملقب به متنبّی شاعر پر آوازه ادب عرب در قرن چهارم نیز از این دست شاعران حکمت سرا است که توجه هر صاحب ذوقی را به خود جلب می کند، و در زمینه نگارگری انسان به هنرنمایی پرداخته‌اند، در اشعارش اطّلاعات ارزشمندی در مورد انسان وجود دارد و به خوبی چون یک شاعر فرهیخته انسانهای نیک و بد را از زوایای مختلف به تصویر کشیده است. و ما در این تحقیق می‌خواهیم به گوشه‌هایی از این تصاویر و نگاره‌گریهای او اشاراتی داشته باشیم. امید که در راه تعالی انسان و انسانیّت مفید افتد و گامی به سوی بهداشت روانی جامعه باشد.*********************