جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله پلورالیسم دینی از موضوعات جدید کلامی بوده و توجه اندیشمندان و دانشمندان مختلف را به خود جلب نموده است و آنچه در این نوشتار ملاحظه می نمائید، رساله دکتری است که در رشته تفسیر تطبیقی (الهیّات) به رشته تحریر در آمده و در یک مقدمه و چهار بخش تنظیم و تدوین شده است.در این رساله موضوع پلورالیسم دینی در دو نوع «پلورالیسم حقانیت» و «پلورالیسم نجات» مورد بررسی قرار گرفته است. منظور از «پلورالیسم حقانیت» حق انگاری همه ادیان موجود و همسان دانستن آنها در خصوص اعتبار و حجیت و نجات بخش بودنشان است. اما منظور از «پلورالیسم نجات» متفاوت با «پلورالیسم حقانیت» بوده و در باره سعادت و رستگاری و نیز فرجام شناسی بحث می کند.بر اساس آیات قرآن و ادله‌ای از سنت نبوی (ص)، پس ظهور اسلام تا روز قیامت تنها دین حق و برتر در جهان، ‌دین اسلام محمدی (صلی الله علیه و آله) است و با ظهور این دین الهی، ادیان قبلی منسوخ شده و اعتبار آنها به پایان رسیده است. بنابراین، در زمان حاضر تنها دین برتر و حق و نیز تنها «صراط مستقیم» به سوی خداوند متعال دین مبین اسلام است. این هم به معنای عدم موافقت نظریه «پلورالیسم حقانیت» با قرآن کریم و سنت شریف است.به نظر می رسد که تلاش پلورالیستها جهت اثبات نظریه پلورالیسم دینی و حق انگاری همه ادیان در زمان واحد و آن هم با استدلال به آیات قرآن، به طور اساسی قابل نقد و بررسی است و استناد و استدلال آنها به آیات قرآنی دقیق، علمی ‌و قانع کننده نیست. بنابراین، ادعای سازگاری نظریه پلورالسم حقانیت در نوبت اول از نگاه قرآن کریم کاملا بی اساس است.با اینکه به اعتقاد ما، ‌دین مبین اسلام آخرین و برترین دین الهی به شمار می‌آید و در قرن حاضر نیز «صراط مستقیم» منحصر در دین اسلام است، اما با وجود این، در دین اسلام تساهل و تسامح (تلرانس) جدی و غیر قابل انکار وجود دارد و بر اساس عدل و حکمت الهی، نظریه «پلورالیسم نجات» مورد تایید و تصدیق قرار می گیرد. بطوریکه بر اساس مقتضای عدل و حکمت خداوند متعال آن دسته از پیروان ادیان دیگر که بر اساس عوامل مختلف (مانند عدم درک درست پیام اسلام، عدم دست رسی به اسلام خاتم و ...) به حقانیت و برتری دین مبین اسلام محمدی (ص) نرسیده‌اند، همچنین، با پرهیز از عنادورزی در برابر حق و حقیقت با التزام به دین وآئین و اعتقاد خود، دارای اعمال نیک بوده باشند، چنین افرادی در نزد خداوند متعال مأجور بوده و در جهان آخرت به بهشت خواهند رفت.از طرف دیگر، بر اساس عدل و حکمت الهی جایگاه و مقام اخروی چنین افرادی باید متفاوت با جایگاه افراد مومن و مسلمان بوده باشد که یک عمر در دین برتر الهی (اسلام خاتم) زحمت کشیده و دارای اعتقاد درست و اعمال نیک بوده اند.