جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقيق در متون دينی از دغدغه های ديرين دين پژوهان است. دين پژوهان مسلمان، قرآن را كانون اصلی اين مبحث قرار داده اند. پژوهش در زبان آيات الهياتی قرآن (=آيـات نـاظر بـه اوصـاف و افعال خدا) مهمترين جايگاه را داراست؛ چراكه نزد دين پژوهان مسلمان، خدا و اوصافش سرآمد هر موضوعی است. در ميان دين پژوهان مسلمان، دين پژوهان عارف نيز شيفتگی خـود ر ا بـه ايـن مبحث نشان داده اند. در ميان عارفان، روزبهان بقلی شيرازی (522ـ 606 ه. ق) و ابن عربی (560ــ 638 ه. ق) با صراحتی بيشتر و از دو منظر مختلف بـه موضـوع نگريـسته انـد. روزبهـان از رهگـذر مقوله «شطح»، «زبان شطح» را برگزيده و ابن عربی با رد شطح و از رهگذر مؤلفه های«جامعيت تشبيه و تنزيه» و«اتحاد ظاهر و مظهر»، به«زبان ظاهر» باور يافته است . هدف مقاله حاضر، مقايسه آرای زبـانی اين دو انديشمند مسلمان وپاسخ به اين پرسش است كه آيا زبان آيات الهياتی، زبان ظاهر است يا زبان شطح؟برخی يافته های مهم اين پژوهش حاضرعبارت است از: 1ـ نگاه باطنی روزبهان به حقيقت؛ 2ــ تحول درمعنای شطح توسط روزبهان؛ 3ـ نگرش جامع ابن عربی به حقيقت؛ 4ـ نزديكی هستی شناسـی ابن عربی به ذهن و قابليت آن برای عرضه يك جهان بينی نظاممند؛ 5ـدوری هستی شناسی روزبهـان از ذهن و پذيرا نبودن آن برای ارائه يك جهانبينی منسجم.