جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از انجام این پژوهش بررسی برخی تعالیم امضایی و تأسیسی پیامبر اعظم (ص) بر اساس آیات قرآن است. قرآن که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد شامل دستورات و آموزه های دینی در تمام زمینه ها است. احکام تأسیسی احکامی هستند که برای نخستین بار و بدون هیچ سابقه ای نزد عرف و عقلا بر پیامبر اکرم نازل شده اند. در مقابل، احکام امضایی احکامی هستند که قبل از اسلام سابقه داشته وعرف و عقلا آن را معتبر دانسته یا وضع کرده و بدان عمل نموده اند و عیناً یا با اصلاحاتی از سوی شارع پذیرفته شده است. تعالیم پیامبر شامل تأیید برخی از انواع ازدواج ها و مردود دانستن برخی دیگر، تأیید قسمتی از مراسم حج و حذف برخی از آداب دیگر، تأکید بر حقوق زنان، انجام عبادات و ارتقاء مکارم اخلاق در جامعه عرب آن زمان بوده است.

چکیده:یکی از شوون رسالت پیامبرأعظم(ص)، تعلیم و تبیین عقاید و آموزه های دین می باشد. بی گمان آن حضرت(ص) در اجرای این مهم روشهایی داشته اند، که ایدۀ اصلی این نوشتار نیز دستیابی به پاسخ این سوالات است که پیامبرأعظم(ص) در تبیین عقایددینی از چه روشهایی استفاده می کردند؟ و تبیین عقایددینی توسط آن حضرت(ص) بر چه مبانی و اصولی استوار بوده است؟ هدف نگارنده از این نوشتار نیز دست یافتن به پاسخی در جهت حلّ مسایل تربیتی و عقیدتی جامعه با تأسی به اسوۀ حسنۀ معرفی شده در قرآن، یعنی پیامبرأعظم(ص) می باشد. در این نوشتار برای پاسخگویی به سوالات مذکور و دیگر سوالات مرتبط، فرایند تحقیق به صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته و از روش‌ تحلیلی ـ توصیفی استفاده شده است. این تحقیق در سه فصل تنظیم گردیده است که در فصل اول، سعی بر آنست تا با طرح کلیات و پیش نیازهای تحقیق در قالب طرح تفصیلی و معناشناسی واژگان، فضای کلی پژوهش روشن گردد. فصل دوم، با پرداختن به اهداف، مبانی و اصول تبیین عقایددینی، سعی در کشف زیرساخت های فرایند تبیین عقاید دینی در سیرۀ نبوی دارد که برآیند این تفحّص، استکشاف پنج مبنا برای تبیین عقایددینی، و استخراج اصول هشتگانۀ مرتبط با آن مبانی می باشد؛ و در فصل پایانی، با نظرداشت اهداف، مبانی و اصول این تبیین در فصل قبل، به روشهای شانزده گانه ای می رسد که حضرت(ص) در فرایند تبیین عقایددینی آنها را بکار می گرفته است. روشهای مذکور، ذیل دو شاخۀ کلیِ روشهای علمی و روشهای عملی پیامبرأعظم(ص) در تبیین عقایددینی، جای می گیرند و در پنج گفتار با عناوین: روشهای ناظر بر مبنای جهان بینی توحیدی، روشهای ناظر بر مبنای فطرت الهی، روشهای ناظر بر مبنای عقلانیت، روشهای ناظر بر مبنای تعامل جسم و روح و روشهای ناظر بر مبنای اراده و اختیار؛ تنظیم شده است.واژگان کلیدی:پیامبرأعظم(ص)، روش، عقایددینی، تبیین، روش علمی، روش عملی،سیره.

این رسالهبه روش توصیفی تحلیلی با تکیه بر تحقیق کتابخانه ای، واستفاده از منابع صورت گرفته است، تطبیق و تحلیل منابع اصلی، جمع آوری اطلاعات، و سازماندهی آنها و تجزیه و تحلیل و سرانجام استنتاج آنها، روش تحقیق در این رسالهبوده است.حاصل بیست وسه سال دعوتپنهانیو علنی و تبلیغات مستمر پیامبر(ص)؛ فرو پاشی نظام جاهلی بود. این تلاش بی وقفه از یک سو باورهای ریشه‌دار و عادت‌های انعطاف ناپذیر حیات قبیله‌ای را ویران نمود و از سوی دیگر بر ویرانه های آن، هنجارها، الگوها و ارزش‌هایی همنوا با ساخت جامعه اسلامی ایجاد کرد. در این مسیر دشوار آموزه‌های قرآنی و تعالیم وحیانی و فعالیت‌های فرهنگی پیامبر اکرم(ص)، در دگرگونی اجتماعی نظام جاهلی موثر افتاد. وی با ابزارهای اخلاقی مبتنی بر اعتماد سازی عمومی، انگاره‌های فرهنگ اسلامی را ترویج و تقویت نمود و با تصحیح ارتباطات فردی و تغییر رفتار جمعی، ظرفیت‌های اجتماعی را برای تحقق درونی‌سازی ارزش‌ها توسعه بخشید. در این میان، عامل موثر در تسریع این روند و هنجارهای اسلامی، مجموعه احکام قرآنی شامل وظایف،تکالیف و حقوق فردی و اجتماعی بود که با تأکیدها و نظارت پیامبر اکرم(ص)فرایند فرهنگ پذیری و اجتماعی شدن نیز محقق کرد.سیره فرهنگی پیامبر سرزمینی از اسپانیا تا چین رامتحول کرد و بدین سان پیروان آن حضرت حداقل تا قرن هفتم هجری یعنی قبل از حمله مغول طلایه دار علوم وفنون در جهان گردیدند . بازگشت مسلمانان به تعالیم اسلام وپیروی از سیره فرهنگی پیامبر(ص) می تواند بسیاری از معضلات اجتماعی وفرهنگی جامعه اسلامی را برطرف نماید.

سیاست راهبردى نظم و انضباط در همه ابعاد شخصیّت و نیز حیات رسالى پیامبر اعظم را مى توان از جمله عوامل و مولّفه هاى اثرگذار بر روند حاکمیّت و نیز سیره تبلیغى آن حضرت قلمداد کرد؛ به گونه اى که آن حضرت در تمامى شئون زندگى خویش فردى منضبط، هماهنگ و جدّى و با نظم بوده اند.ابعاد مختلف این نظم و انضباط در سیره و حیات فردى، حیات رسالى و تبلیغى، به ویژه در دوران تشکیل حکومت اسلامى در مدینه و نیز در مدیریت سیاسى و نظامى پیامبر اعظم 9 از جمله مواردى است که نگارنده به بررسى و تبیین و تحلیل آنها مى پردازد.