جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امر به معروف و نهی از منکر در اسلام از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، به طوری که طبق روایات، واجبات دیگر بر پایه آن بنا می‌شوند. با این حال، این فریضۀ مهم عمدتاً از منظر فقهی مورد مطالعه قرار گرفته و آداب و ابعاد اخلاقی این فریضۀ بنیادین، کمتر مورد اهتمام بوده است. بر این اساس، رسالت پژوهش حاضر عبارتست از: واکاوی عملکرد پیامبران (نوح ×، ابراهیم ×، موسی ×، عیسی ×، هود × و صالح ×) در مواجهۀ با معروفات و منکرات و ارائۀ مدلی اخلاقی از فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» بر اساس سیرۀ نبوی حضرات در قرآن. در مجموع و به طور گزیده آنچه دربارۀ امر به معروف و نهی از منکر در زندگی این پیامبران بیشتر به چشم می‌خورد برخورد توأم با رأفت و محبت همراه با صبر و شکیبایی است اما این محبت باعث نمی‌شود که ایشان از بیان استدلال‌های منطقی با قاطعیت وصف نشدنی چشم پوشی کنند بلکه همواره بر روی مواضع خود حتی با وجود تهدید و تمسخر پافشاری کرده و در جهت بیدار کردن فطرت‌های خداجو تلاش می‌کردند. در این راه گاه وجدان ها را با تهدید و بیم دادن از عذاب الهی بیدار می‌کردند و گاهی با بیان نعمت‌های الهی و تحریک حس شکرگذاری و قدردانی آنان را به یاد منعم اصلی انداخته و با وعده نعمات الهی و بهشت آنان را به سمت راه درست که همان دین توحیدی است ترغیب می‌نمودند.

چکیده معانی الاخبار یکی از مهمترین آثار شیخ صدوق است که در آن کوشیده استبه توضیح وتشریح واژه های مشکل و مجمل قرآن و روایات بپردازد.وبرای اینکار از خود آیات و احادیث کمک گرفته است تا بسیاری از لغات مشکل قرآن و احادیث را معنا کند . این کتاب به عنوان کتابی که بازگو کننده تأویل و بیان واقعی الفاظ شبهه انگیزدارای چند احتمال ، در روایات و یا در سنت در موضوعات مختلف اعتقادی ، اخلاقی و فقهی می باشد، معرفی شده است .دربخشی از روایات آن ، به تفسیر برخی آیات پرداخته شده است .که در فهم معانی آن اصحاب دچار مشکل بوده اند ودر قالب سوال از معصومین پرسش می کردند .گونه شناسی و تحلیل این نوع روایات با توجه به جایگاه تفسیری بلند اهل بیت ، می تواند راه گشای فهم بهتر آیات الهی باشد. روایات را بر اساس یک دسته بندی می توان بهگونه های چهار.گانه؛‌ایضاح لغوی ، ایضاح مفهومی ، بیان مصداق و لایه های معناییتقسیم کرد.در این تحقیق به دو دسته از این روایات، ناظر به .توحید و اسما و صفا ت خداوند . و ناظر به امامت ... پرداخته شده است .در راستای بررسی روایات تفسیری ناظربه اسما و..صفات .. به شرایط صدور این روایات نیز توجه شده است . در عصر ائمهدر این موضوع جریانهای فکری مختلفی .مانند. اهل حدیث ، جهمیه و معتزله وجودداشته است که زمینه را برای طرح سوالات ایجاد می کرده است. بررسی این دسته روایات نشان می دهد که از۴۳روایت ، در زمینه توحید و اسما و صفات سه روایت از نوع ایضاح لغوی و ۳۴ روایت از نوع ایضا ح .مفهومیوسه روایت از نوع بیان مصداق و سه روایت از نوع بیان لایه های معنایی می باشد . و این روایات بیش از همه در مقام پاسخگویی به سوالات و شبهاتی بوده که ناشی از تفکرات حاکم بر جامعه آن روز بوده و در این زمینه صادر شده اند. در بررسی روایات ناظر به امامت نیز به شرایط صدور آن توجه شده است و با توجه به جریان های مختلف فکری مختلف در این زمینه مانند اهل سنت به طور عام ، جریان های داخلی شیعه و فرقه های آن زمینه را برای طرح سوالات ایجاد می کرده است . با بررسی این دسته از روایات تفسیری نشان می دهد که از ۴۰ روایت شش روایت به ایضاح مفهومی و ۲۱ روایت به بیان مصداق و ۱۳ روایت بیان لایه های معنایی می باشد . گونه شناسی این روایات و بیان آموزه های آن با این نگاه کاری است که در این پژوهش انجام شده است . واژگان کلیدی :معانی الاخبار ، روایات تفسیری ، توحید و اسما و صفات ،گونه شناسی روایات ، تحلیل روایات امامت