جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امیل رساله‌ای است درباره سرشت آموزش و طبیعت انسان که روسو آن را مهمترین نوشته‌های خود می‌داند. به سبب نوشتی بخشی با عنوان اعتراف ایمان ساویارد ویکار در پاریس و ژنو ممنوع شد. این بخش حاوی اعتقادات و آراء دینی روسو بود. این کتاب به طور عمده پرسش‌هایی فلسفی و سیاسی را درباره رابطه فرد و اجتماع مورد بحث قرار می‌دهد، به ویژه این‌که چگونه انسان با وجود زندگی در جامعه فسادآور انسانی می‌تواند خیر ذاتی درونی انسانی را حفظ کند. کتاب در پنج بخش تنظیم شده است که اختصار چنین‌اند: در کتاب اول او از اولین مراحل رشد فیزیکی و عاطفی کودک بحث می‌کند و این‌که چگونه می‌توان یک کودک را بنا به اصول فلسفی بنیادین بار آورد. کتاب دوم برهم‌کنش درونی کودک و جهان را مورد بررسی قرار می‌دهد . روسو عقیده دارد که این مرحله از تربیت کودک نه به واسطه کتاب‌ها بلکه باید به واسطه رابطه او با طبیعت شکل گیرد. کتاب سوم به انتخاب یک پیشه می‌پردازد چرا که روسو معتقد است که باید به کودک مهارت‌هایی را نیز آموزش داد که متناسب با سن او باشد. کتاب چهارم به آخرین مرحله می‌پردازد که قرار است بعد از ساخت یک موجود عاقل و اندیشمند، یک موجود احساس‌مند و عاشق بسازد. به تعبیری می‌بایست که عقل را به واسطه احساسات محافظت کنیم. در این‌جا دیگر با یک نوجوان مواجهیم که می‌تواند عواطف انسانی به خصوص همدلی را درک کند . در کتاب پنجم روسو به بحث از آموزش سوفی، همسر امیل می‌پردازد. این بخش کوتاه راجع به آموزش زنان بحث‌های بسیاری در میان متقدان را بر انگیخته است.

سراسر آیات قرآن کریم از آغاز تا انجام در راستای رشد و شکوفایی عقل فرزند آدم است. از جمله مباحثی که قرآن به آن اهتمام ورزیده، بیان راهکارهایی در جهت توسعه و رشد عقلانیت است. ما به چهار راهکار عمده که عبارتند از: رایزنی، اجتهاد و استنباط احکام، نقد و پرسش گری اشاره نموده و در حد توان به بررسی آنها پرداخته ایم. برای هر یک از راهکارهای چهار گانه آیاتی چند وجود دارد که بیانگر آثار و نتایج خردورزی در جامعه است و تبیین هر یک از راهکارهای فوق نشان می دهد که عقلانیت جایگاهی بس عظیم از منظر قرآن کریم دارد و خداوند همه پدیده ها و همه قوای انسانی را در جهت رشد عقلانیت او به کار گرفته است و با برنامه های دقیق، دست او را در این مسیر گرفته و او را به شایستگی و والایی رسانده و میان اندیشمندان و نابخردان فاصله ای شگرف نهاده است.