جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از نکات چشمگیر در منابع تاریخ اسلام، آمار و ارقام فراوان در زمینه های گوناگون است. این آمار موضوعات زیادی، مانند شمارگان سپاهیان، تلفات انسانی و مالی جنگ ها و درگیری ها، خسارت های ناشی از حوادث طبیعی، اعم از سیل، زلزله و بیماری های فراگیر و نیز اموال، درآمدها، هزینه ها و دارایی های حکومت ها و افراد را در برمیگیرد.با توجه به فقدان آمارگیری و عدم امکان سرشماری دقیق در قرون نخستین اسلامی و حتی دشوار و گاه ناممکن بودن تخمین آمار تقریبی در مواردی، چون دارایی های افراد یا خسارت های زلزله، به درستی و دقت بسیاری از این آمار و ارقام نمیتوان کاملا اعتماد کرد. تردید خود مورخان درباره اعداد داده شده، اختلاف شدید میان اعداد مذکور در روایت ها، ناهم خوانی برخی از آمارها با شرایط جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی و نیز ناسازگاری آن ها با توانایی های مادی و معنوی و همچنین استفاده گسترده از اعداد نمادین و رند، برخی از دلایل نادرستی بسیاری از این آمار و اعداد است.این مقاله میزان درستی و دقت اعداد و ارقام را در منابع تاریخ اسلام بررسی میکند. منابع مورد استناد در این تحقیق عبارت اند از: تاریخ الیعقوبی، الاخبار الطوال، تاریخ الرسل و الملوک؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، تجارب الامم و تعاقب الهمم و الکامل فی التاریخ. این منابع اولا تاثیر زیادی در سایر آثار و کتب تاریخی داشته اند و ثانیا بیش از منابع دیگر توجه محققان تاریخ اسلام را به خود جلب کردهاند.