جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی و کشف علل و عوامل تاثیرگذار در انفعال و احساس درونی و باطنی انسان را زیبایی شناسی قرآن تشکیل می دهد و پیش فرض ها و نگاه های بنیادین شناخت زیبایی قرآن را اصول و مبانی این زیبایی شناسی تشکیل می دهد. در این مقاله سعی شده تا نشان داده شود که تا اصولی مانند شناخت و جایگاه قرآن در جذب مخاطب، اثرگذاری های معنوی، هدف مندی زیبایی شناسی، ساختار هندسی آیات قرآن، هماهنگی لفظی و معنایی، به درستی شناسایی و تنقیح نشود، زیبایی شناسی قرآن به خوبی انجام نخواهد گرفت، از این رو در آغاز، پیشینه و اهمیت موضوع تبیین شده و یکایک این اصول شرح داده شده و تاثیر آن را در شناخت زیبایی قرآن آشکار ساخته است.

ساختار هندسی یا انسجام موجود در سوره های قرآن، یکی از مباحث پرنزاع در تفسیر قرآن است و مفسر می‌کوشد تا یکپارچگی میان آیات یک سوره را نشان دهد. بعضی قرآن‌پژوهان معاصر معتقدند که در سوره‌های قرآن یک غرض و موضوع واحدی نهفته است و رابطه ناگسستنی در بین همه آیات برقرار است که فقط با تدبر در آیات قرآن و تفکر در کلام نورانی اهل بیت(ع) می‌توان به غرض اصلی سوره‌ها و ساختار هندسی آنها دست یافت. در این پایان‌نامه بنا داریم نظریه ساختار هندسی سوره‌ها را از زاویه تأویل بررسی نماییم. از مزایای ساختار هندسی تأویلی این است که قابلیت تطبیق در تمامی سوره‌ها را دارد. این نوشتار در صدد جمع‌بندی اجمالی مباحث مطروح در زمینه ساختار هندسی سوره‌ها و طرح راهکاری مطمئن می‌تواند به حل اختلاف تفسیری از طریق تأویل و کشف هدف یک سوره منتهی شود و نگارنده در صدد پاسخ به این سوال است که آیا اصل (تولی و تبری) به عنوان محور سوره برائت در خلال تأویل آیات آن قابل اثبات و دفاع می‌باشد؟ با بررسی آیات سوره برائت دریافتیم که در نگاه تأویلی آیات این سوره از گفتار حضرات معصومین(ع) به صورت مطمئن و متقن، این اصل (تولی و تبری) در سراسر آیات سوره توبه تحقق پیدا کرده است.

بر اساس شواهد موجود، اطلاعاتی که ما از جریان تاریخی فهم قرآن داریم چیزی جز تفسیرهای متعدد و مختلف از کلام الهی نیست که در واقع بر مبنای قواعد رایج در عرف و نظم خطی و طولی حاکم بر متون بشری بروز یافته اند. تمرکز صرف بر این امر از یک سو، مخاطب قرآن را از واقعیت متن و نظم فراخطی و حلقوی آن دور ساخته؛ از سوی دیگر، سبب پیدایش توجیهات نامناسب و وجوه بعیده را در ربط دهی و پیوند آیات و سوره ها با یکدیگر شده است. بی شک مقصود نفی مطلق، نظم خطی قرآن نیست، بلکه توجه به ساختار متن و نظم قرآنی است که به جهت شبکه ای و فراخطی بودن هم مبانی تفسیر موضوعی، وحدت موضوعی و بنائی قرآن را تحکیم می بخشد و هم نگرش نوینی در فهم و تفسیر قرآن القا می کند که رهیافت حاصل از آن اثبات توقیفی بودن ترتیب موجود، انسجام درونی متن به مثابه وجه معقول و جامع اعجاز قرآن، هم پوشانی نشانه ها و دلالت های آیات با یکدیگر، کشف نظریه قرآنی در موضوعی خاص، عینیت بخشی به منطق شهادت و تنطیق آیات و کاربرد مطالعات معناشناختی و زبان شناختی متن در شناسایی ظرفیت های متن قرآنی و از همه مهم تر زمینه ظهور تفاسیری جدید از قرآن با توجه به موقعیت و شرایط جهان معاصر خواهد بود.