جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با وجود نقش و اهمیت بسزایی که زبان یا ارتباط کلامی در تداوم حیات فردی و اجتماعی ما انسان ها دارد؛ با این همه، باید اذعان نمود که ارتباطات انسانی محدود به ارتباط کلامی نمی شود، بلکه بخش چشمگیری از ارتباطات انسانی از طریق ارتباط های غیرکلامی صورت می پذیرد. ارتباطات غیرکلامی، تمام پیام هایی است که انسان ها در ارتباطات میان فردی و عمدتا در تعاملات حضوری و چهره به چهره از طریق نشانه ها و علائم غیر زبانی به گونه ای مستقل و یا اغلب همراه با پیام های کلامی به یکدیگر ارسال می دارند. ارتباط های غیرکلامی طیف متنوعی از کنش ها و معانی رفتارها از حالات چهره، نوع نگاه، رنگ رخسار، تا نوع راه رفتن و نشستن، طرز لباس پوشیدن و نظایر اینها را شامل می شود که هر یک به صورت خواسته یا ناخواسته پیام هایی را به دیگران انتقال می دهند و مبنای شکل گیری برداشت ها و داوری های دیگران درباره ما می گردند. با این توصیف، درنگ در فرهنگ اصیل روابط اجتماعی اسلام و بررسی بخش مهمی از آیات قرآنی و روایات دینی، نشان می دهد که آموزه های جامع تربیتی و اخلاقی شریعت اسلام، قرن ها پیش از یافته ها و پژوهش های صورت گرفته دانشمندان، در کنارتوجه شایانی که به رفتارهای کلامی و زبانی داشته، بر اهمیت و نقش رفتارهای غیرکلامی از جمله گشاده رویی و حسن خلق به نیکی واقف بوده و در تحلیل ماهیت و همچنین به کارگیری شایسته آنها در مناسبات انسانی اهتمام و تاکید بلیغ داشته است. اهمیت این بررسی در پیوند با مأموریت های نیروی انتطامی از آنجاست که این نیرو یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی است که ارتباط مداوم و تعامل گسترده ای با اقشار گوناگون مردم دارد؛ از همین رو، توجه افزون تر به مهارت های اجتماعی کارکنان ناجا و آموزش این مهارت ها از جمله رفتارهای غیرکلامی می تواند نقش بارزی در انجام شایسته تر وظایف و مأموریت های این نیرو، ایفا نماید.

نظریه‌های علوم انسانی و اجتماعی به لحاظ چگونگی نگاه به هستی، انسان، معرفت بشری، و غایت نظریه‌پردازی بی‌طرف نیستند. هر نظریه پیش‌فرض‌های انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و نیز پیش‌فرض‌های دیگری مانند پیش‌فرض های اَکسیولوژیک (ارزش‌شناختی) و پراکسیولوژیک (رویه‌شناختی) دارد. این پیش‌فرض‌های فرانظری در نظام کلی فرانظریه‌هایی قرار دارند که خود منبعث از سنت‌های فلسفی غرب هستند. بر همین اساس، برای نظریه‌پردازی اسلامی در علوم اجتماعی و انسانی به طور کلی، و در ارتباطات انسانی به طور خاص، باید به مولفه‌های چندگانه فرانظری پرداخت و آن‌ها را از منابع معرفت دینی – ناظر به تولید نظریه در ارتباطات انسانی- استخراج کرد. در همین راستا، این پایان‌نامه تلاشی است برای مطالعه مقایسه‌ای مولفه‌های انسان‌شناختی فرانظریه‌های ارتباطات انسانی در آراء متفکرین غربی قرون 19 و 20 میلادی و مفسرین معاصر شیعی. این مقایسه با نشان دادن تفاوت‌های بنیادین در اندیشه‌های بنیادین انسان‌شناختی مرتبط با نظریه‌پردازی ارتباطات انسانی، ضرورت توجه به مبانی انسان‌شناختی اسلامی در نظریه‌پردازی ارتباطات را نشان می‌دهد.این پژوهش که به لحاظ ماهیّت فلسفی و نظری آن، از روش تحقیق کتابخانه‌ای- تحلیلی استفاده می‌کند، هدف مذکور را از رهگذر پاسخ به این سوال اصلی پی می‌گیرد: تفاوت‌ها و شباهت‌های میان آراء انسان‌شناختی مفسران معاصر شیعی و متفکران غربی قرون 19 و 20 میلادی در زمینه مولفه‌های انسان‌شناسی فرانظریه‌های ارتباطات انسانی، سبب چه تفاوت‌هایی در شناخت و نظریه‌پردازی ارتباطات انسانی می‌شوند؟

چکیدهدر دین اسلام، مسجد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. با مراجعه به متون تاریخی درمی‌یابیم که در زمان رسول گرامی اسلام?، مسجد مرکز تمامی فعالیت‌های عبادی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... بوده است. امروزه با وجود این‌که مساجد فراوانی در کشور ما ساخته شده اما متأسفانه اکثر آن‌ها فقط جهت اقامه‌ی نماز استفاده می‌شود و کارکردهای دیگر آن مغفول مانده است. این پژوهش با مراجعه به آیات و روایات، کارکردهای ارتباطی مسجدالحرام را بررسی کرده است. بدیهی است که بسیاری از کارکردهای مسجدالحرام را می‌توان به دیگر مساجد نیز تعمیم داد. درنتیجه‌ی این تحقیق، به دست آمد که مسجدالحرام فراهم‌کننده‌ی چهار نوع ارتباط اساسی انسان است؛ فلسفه‌ی وجودی خلقت که رسیدن به مقام عبودیت است، در مسجدالحرام و اعمال آن تجلی می‌یابد؛ و این، اصلی‌ترین نوع ارتباط انسان را رقم می‌زند؛ ارتباط با خدا. ارتباط با خویشتن، در خلوتی که مسجدالحرام برای انسان فراهم می‌کند قابل دست‌یابی است. احکام مربوط به احرام که هرکدام به‌صورت نمادین به اصلی از اصول اخلاقی و عرفانی اشاره دارد جلوه‌گاه ارتباط انسان با خویشتن است. امن بودن حرم الهی، حتی برای حیوانات و گیاهان، محترم بودن جای‌جای ساختمان مسجدالحرام، شفابخش بودن آب زمزم، حرمت حجرالأسود، حجر و رکن و مقام و ... همه و همه گویای چگونگی ارتباط انسان با طبیعت‌اند. روح اجتماعی آیین حج، نماز جماعت، طواف، روحیه‌ی تعاون و همکاری که بر اثر مراودات مسلمانان به دست می‌آید. آگاهی مسلمانان از وضعیت جهان اسلام، دست‌گیری از مستمندان و نیازمندان و ... ارتباط انسان با دیگران را در چهار حوزه‌ی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بیان می‌کند. اساساً می‌توان مسجدالحرام را محمل بسیار مناسبی برای ارتباطات انسانی دانست و بالتبع این کارکردهای کارآمد را به سایر مساجد نیز انتقال داد و از مساجد به‌عنوان بهترین ابزار ارتباطی جهت گسترش مفاهیم و ارزش‌های اسلامی استفاده کرد.واژگان کلیدی: کارکرد ارتباطی، مسجدالحرام، ارتباط با خدا، ارتباط با خویشتن، ارتباط با طبیعت، ارتباطات انسانی، آیات و روایات.

زندگی و رفتار اجتماعی افراد و گروه ها بر اساس هنجارهایی شکل می گیرد که تعیین کنندة بایدها و نبایدهای رفتار اجتماعی و ترسیم کنندة الگوهای پذیرفته شده فرهنگی اند. یکی از مهم ترین هنجارهای ارتباطی در میان انسان ها از نگاه اسلام، عفاف و حجاب است. پرسش اصلی این مقاله بر ابعاد معنایی، نمادی و رفتاری عفاف با توجه به ارتباطات کلامی و غیرکلامی تمرکز دارد. با رویکردی توصیفی تحلیلی کوشیده ایم در پیوند میان آموزه های دین مبین اسلام دربارة عفاف با دانش ارتباطات، و تمرکز بر دو مبنای نظری کنش متقابل نمادین و نشانه شناسی، به فهمی عمیق تر از وجود عفاف در همه مراتب ارتباطی انسان به ویژه کلام، نگاه و رفتار دست یابیم. در نتیجه، ابعاد فقهی ارتباطی عفاف در آموزه های اسلامی کشف شد و تعریفی جدید از ارتباط عفیفانه به دست آمد. بدین ترتیب مبنایی نظری برای ارتباطات در فرهنگ اسلامی پیشنهاد داده ایم که سیاست گذاری های فرهنگی در موضوع عفاف را نیز تسهیل می کند.

ارتباطات گسترده در شاهنامه ایجاب می کند از وجوه گوناگون به این ارتباطات نگاه کنیم. تراژدی با توجه به تعریف آنکه مرگ انسان ایده آل و نیک و مثبت داستان است که از بهروزی به تیره روزی می افتد، این سوال را در ذهن می آورد که ارتباطات انسانی چگونه پیش می رود که مرگ این انسان را موجب می شود. از آنجایی که در سرزمین آرمانی ایران ارتباطات بر مبنای خرد شکل می گیرد پس چگونه است که تراژدی ها به وقوع می پیوندند.در این مقاله با توجه به نظریه های مختلف ارتباطاتی و مولفه های ارتباط انسانی تراژدی ایرج بررسی می شود و به این سوال پاسخ می دهد که غیر از ارتباطات انسانی چه عوامل دیگری در شکل گیری تراژدی موثر هستند. در این مقاله پژوهشگران به این نتیجه دست می یابند که غیر از خرد عوامل دیگری نیز در شکل دهندگی ارتباطات انسانی موثر است. عواملی که ارتباط را می تواند به سمت تعاملی یا تقابلی پیش ببرد و پله پله قطعه های یک تراژدی را تکمیل کند.در این نوشتار از روش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی و کمی استفاده شده و جامعه آماری، 177 بیت داستان ایرج از شاهنامه جوینی است.

در این مقاله با توجه به نظریه های هنجاری رسانه ها به عنوان چارچوب نظری رابط ارزش ها و رسانه ها به بازشناسی عفاف اسلامی در ارتباطات انسانی و به خصوص ارتباطات جمعی با گردآوری کتابخانه ای پرداخته و سپس سیاست های اعلامی در موضوع عفاف و حجاب در رسانه ملی و معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را با توجه به معیارهای اسلامی عفاف با روش نظریه بنیادی در حد مقوله بندی، مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج برآمده از مقوله بندی آموزه عفاف اسلامی و روش تحلیل درونی و مقایسه ای سیاست ها، نشان می دهد در رسانه ملی هر چند سیاست ها به طور جزئی تر به این موضوع پرداخته اند اما به طور جامع به همه آموزه های عفاف اسلامی توجه نشده و سیاست های سینما نیز، فاقد بسیاری از مقوله های عفاف اسلامی است. در پایان به راهبردهایی در جهت تدوین سیاست های کارا و جامع اشاره می شود.

شبکه های اجتماعی سایبری شرایط جدیدی را در زندگی انسان به وجود آورده اند و از آنجایی که دین در همه ابعاد زندگی افراد جاری می شود، لازم است قواعد رفتاری و اخلاقی فعالیت در شبکه های اجتماعی از منظری دینی بازتولید شود. در این مقاله با تمرکز بر ارزش اسلامی عفاف، به عنوان یکی از نمودهای ارزش های اسلامی و واکاوی ابعاد آن در آموزه های دینی در دو بعد فقهی و اخلاقی، نظریه های ارتباطی مربوط به روابط انسانی و واسطه گری رایانه (جاذبه، مدیریت ادراک و نفوذ اجتماعی) را مورد بررسی قرار داده و سپس در سنت پژوهش کیفی با تلفیق سه روش گروه متمرکز، مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی و غیرمشارکتی به کشف چگونگی ارتباط عفیفانه سایبری در شبکه های اجتماعی پرداخته شده است. هویت مجازی، ارتباط صمیمانه در فضای عمومی، ارتباط مداوم با غیر همجنس و... ازجمله چالش هایی است که چگونگی ارتباط عفیفانه در آن بررسی شده است.