جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در ادبیات اقتصاد بین الملل، تاثیر تجارت بین الملل بر رشد اقتصادی را از منظر جدیدی مورد توجه قرار داده اند. براساس مشاهدات تجربی، چنانچه دولت تمامی درآمدهای حاصل از تعرفه را در کارآترین شکل ممکن به کار بندد، بازهم تعرفه به کاهش بهره وری نهایی سرمایه و در پی آن نرخ رشد اقتصادی می انجامد. بنابراین یک ارتباط منفی میان اختلالات تجاری (نرخ تعرفه) با بهره وری نهایی سرمایه از یک طرف و نرخ رشد اقتصادی از طرف دیگر، قابل مشاهده خواهد بود. یکی از دیدگاه های مهم در خصوص رابطه میان تجارت بین الملل و رشد اقتصادی این است که تجارت بین الملل عامل مهمی برای انتقال تکنولوژی و در نتیجه رشد بهره وری عوامل تولید است. نرخ رشد کل بهره وری در بلندمدت برابر است با میانگین وزنی نرخ های رشد بخش ها با توجه به سهم تولید. در چنین ترتیبی، هرچند افزایش باز بودن هر بخش، بر نرخ رشد بهره وری تاثیر دایمی ندارد، اما می تواند نرخ رشد را درگذر به بلندمدت با کاهش اختلاف فن آوری در آن بخش، افزایش دهد.در پژوهش حاضر با تبیین یک مدل نئوکلاسیکی، تاثیر اختلالات تجاری را بر بهره وری نهایی سرمایه در تجارت خارجی ایران طی دوره 1377-1340 مورد بررسی قرار داده ایم. در این مدل فرض می گردد که کالا به وسیله تابع تولید نئوکلاسیک تولید می شود و تولید داخلی علاوه بر مواد اولیه داخلی به مواد اولیه و کالاهای واسطه ای و سرمایه ای خارجی نیز نیازمند است. نتایج نشان می دهند که درجه باز بودن اقتصاد و یا وابستگی اقتصاد به تجارت طی سال های 57-1340 بیشتر از دوره های دیگر بوده است. کمترین میزان درجه بازبودن اقتصاد مربوط به سال های 77-1373 می باشد.به طور کلی، نتایج به دست آمده از این پژوهش حکایت از این دارند که محدودیت های تجاری به رشد اقتصادی، تشکیل سرمایه و بهره وری نهایی سرمایه خسارت وارد می آورد و نرخ رشد اقتصادی را طی یک دوره انتقالی از مسیر اصلی خویش خارج می سازد. البته اثرات اختلالات تجاری بر نرخ رشد اقتصادی، به میزان آزادی تجارت کشور، یعنی سهم واردات کشور در تولید ناخالص داخلی در یک رژیم آزاد تجاری، بستگی دارد. یافته های این مقاله مدلل این واقعیت است که بهره وری نهایی سرمایه و در پی آن رشد اقتصادی در ایران به طور جدی تحت تاثیر سیاست های بازرگانی قرار دارد. منطقی نمودن محدودیت های تعرفه ای به طور قطع می تواند اثرات مثبتی را در بهره وری اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد.