جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

غیبت سخن گفتن در غیاب شخص را گویند منتهی سخنی که عیبی از عیوب او را فاش سازد خواه این عیب جسمانی باشد، یا اخلاقی، در اعمال او باشد یا در سخن او. قرآن هم در رابطه با غیبت صراحتاً می فرماید: بعضی از گمانها گناه است. سوء ظن زمینه تجسّس و تجسّس زمینه غیبت و غیبت مهمترین عامل برای از هم گسستن محبتها، پیوند ها و اعتمادهاست. در روایات اسلامی هم از غیبت به عنوان: خوردن گوشت مرده، نوعی خیانت بدتر از زنا، بدتر از ربا خواری، بزرگترین عیب، عذری بدتر از گناه، خوراک اهل جهنم و سگان دوزخ، بدترین بهتان آمده است. از غیبت کننده در روایات به عنوان منافق، نماد بی عقلی، تلاش عاجز، مبغوض ترین بندگان، محروم از رحمت الهی، بدترین مردم، محروم از بهشت، نام برده شده است. ترک غیبت دارای فضائلی از جمله بهتر از هزار رکعت نماز مستحبی، عبادت، همنشینی پیامبر در بهشت، محبوبترین بندگان نزد خدا و بهره مند در دنیا و آخرت است. شرایط غیبت عبارتند از، جنبه کشف اسرار داشته باشد، عیب مذکور دروغ نباشد، انگیزه عیبجویی در میان باشد، شخص مورد غیبت مشخص باشد و متجاهر به فسق نباشد. موضوع غیبت: ذکر و یادآوری عیوب می باشد. و انواع غیبت بر حسب تعدد موضوع: غیبت بدنی، نسبی، اخلاقی، مربوط به کارهای دنیوی، در معاملات، مذهبی و در اموری که راجع به فرد است می باشد و سرچشمه غیبت، سوء ظن که به آن غیبت قلبی گویند. علل و اسباب فردی غیبت: همراهی و موافقت با دوستان، تبرئه نفس، شوخی و بذله گویی، مسخره و استهزاء، تعجب از فحشاء و منکر، رحمت و شفقت، غضب به خاطر خدا، کینه و عداوت، تصدیق بدون تحقیق، حسادت و پرحرفی. علل و اسباب اجتماعی: عرفی شدن غیبت، بیرون کردن رقیب از صحنه اجتماعی. آثار اخروی غیبت: محشور شدن با حلال کنندگان حرام الهی، کندن صورت، غذایی دردآور، آزار دادن جهنم، جداشدن از خوبان، تأخیر در ورود به بهشت، و تقدّم در ورود به جهنم، سنگین شدن بار گناه انسان در قیامت، و صورت ملکوتی غیبت کننده. آثار فردی غیبت، آثار تکلیفی عبارتند از: بر باد رفتن ایمان، حبط و از بین رفتن اعمال نیک، خارج شدن از ولایت خدا به ولایت شیطان، از بین رفتن اجر روزه، قبول نشدن نماز و روزه تا چهل روز، مبطل روزه و وضو، مانع قبولی اعمال، اولین مرتبه کفر و پذیرفته نشدن توبه است. آثار فردی جسمی روحی: بی رغبتی به عبادات و مشکلات، افسردگی ها و ناراحتی های روحی، پایمال گشتن ارزش وجودی و شخصیت معنوی. آثار فردی انتقالی: انتقال اعمال خوب به دیگران. آثار فردی وضعی: فاش شدن اسرار و رسوایی، بی اثر شدن سخن، غفلت از عیب های خود، تغییر هویت و سلب اطمینان و افتادن از چشم مردم. آثار خانوادگی: تأثیر افراد خانواده از غیبت، گناه مضاعف والدین. آثار اجتماعی: اختلال در همبستگی اجتماعی، بی سازمانی اجتماعی، بی نظمی اجتماعی، کاهش روحیه جمعی و بهره وری در محیط سازمان، تزلزل موقعیّت و منزلت اجتماعی افراد، واگیری اجتماعی، ایجاد کینه و دشمنی . پشتوانه و ضمانت اجرایی که قبل از درمان غیبت مورد توجه است: پشتوانه اعتقادی و ایمان، یاد خدا، خودآگاهی و انتقاد پذیری یا انتقاد از خود. درمان شناسی غیبت: راه کارهای درمان: 1)آگاهی بیمار از وجود بیماری 2) آگاهی از منشأ بیماری و تشخیص راه کار درمان 3) تصمیم و اراده بیمار بر درمان بیماری 4) به کارگیری همه برنامه ها و راه کارهای درمان. راهکارهای عملی فردی رفع غیبت: دقّت در آیات و روایات، توجه به آثار غیبت، توسّل به اهل بیت، ذکر خدا، خوش بینی ، امر بر عیب پوشی مسلمین، استفاده از روش صندلی خالی، مراقبت از زبان، توجه به عیوب خود، تأمل در حال غیبت شونده، برخی ایرادها، عیب جویی از خداست، محبوبیّت ترک غیبت نزد خداوند، توجه به علل و عوامل غیبت، پرهیز از شبهه غیبت و اشتغال به کار مثبت. راه کارهای عملی اجتماعی رفع غیبت: نظارت و کنترل اجتماعی، روش یادآوری و تذکّر، تشویق صالحان و تنبیه غافلان، مسؤولیت اجتماعی برای حفظ حقوق دیگران.