جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قوم باستانی سکا در تکوین تاریخ و شکل‌‌ گیری اساطیر ملل مختلفی؛ از جمله یونانیان، ایرانیان، هندیان و چینیان نقشی اساسی داشته‌ است. سکاها که طوایفی بیابانگرد و مهاجم بودند، در اوان تاریخ، همچون سایر قبایل آریایی در شرق و غرب و جنوب جهان مسکون آن زمان پراکنده‌ شدند و هر چند همواره با همسایگان خود در ستیز بودند، سرانجام در میان آنها مضمحل شدند و تنها نامی از ایشان در صفحات تاریخ باقی ‌ماند. به دلیل خصلت بیابانگردی سکاها منابع تحقیقی در باب احوال و فرهنگ این قوم، منحصر به مقبره‌ های بزرگان سکایی و اشارات پراکنده در تواریخ همسایگان آنهاست. بررسی احوال قوم سکایی و تحقیق راجع به نحوه انتشار آنها، حاکی از اصل مشترک سکایی برای خاندان زال و رستم و تورانیان مذکور در شاهنامه است؛ هر چند لقب سگزی تنها قرینه لفظی موجود دال بر پیوند خاندان رستم با قوم سکایی می ‌باشد. روایات این قوم فراموش شده نیز در اسطوره شناسی ملل نام برده، دارای اهمیتی بسزاست و ریشه بسیاری از افسانه ‌ها و اساطیر مشترک ایرانیان و هندیان و چینیان را باید در روایات قوم سکایی جستجو نمود. همچنین بعضی از آداب و رسوم و شیوه زندگی و سلوک سکاها در بعضی داستان ‌های شاهنامه فردوسی قابل تطبیق و مقایسه است. علاوه بر این شواهدی که از اسناد سغدی در چین به دست آمده، دلالت بر آن دارد که سغدیان در انتقال روایات سکایی به حماسه ملی ایران نقش واسطه را ایفا کرده ‌اند.