جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقالة حاضر درصدد پاسخ به اين پرسش است که براي ترسيم اهداف تربيتي در فرايند تربيت مبتني بر فطرت، چه معيارهايي لازم است؟ روش پژوهش «توصيفي» و «استنتاجي» است. فطرت انسان «آفرينش ويژه اي» است که منحصراً از آنِ او و وجه امتياز او از ديگر موجودات است. انسان با مجموعه اي از استعدادهاي فطري و غيرفطري، موضوع تربيت است که با شکوفايي اين استعدادها، در فرايند تربيت به بالاترين کمال ممکن دست خواهد يافت. هدف نهايي در تربيت فطرت محور، دستيابي به بالاترين نقطة کمال انساني يا درک «مقام عنداللهي» يا «رضوان الهي» است. علاوه بر اين، فرايند تربيت شامل مراتب و مراحلي همراه با اهداف مشخصي است که تحقق اين اهداف براي تحقق هدف نهايي ضروري است. براي هدف گذاري در فرايند طولاني تربيت، معيارها و شاخص هايي لازم است که از جملة مهم ترين اين معيارها عبارت است از: «توجه به نوع و غايت آفرينش انسان»، «انطباق با اهداف زندگي»، «توجه به استعدادهاي فطري و غيرفطري انسان»، «توجه به قابليت کشف اهداف تربيتي فطري»، «برانگيزاننده و محرک بودن اهدف فطري»، «تناسب و هماهنگي بين اهداف فطري و فرايند تربيت و اولويت ها»، «توجه به معيار بودن اهداف فطري براي ارزيابي فرايند تربيت».

در مقاله حاضر تلاش شده است که با بهره گیری از روش تحلیلی و با استناد به آیات و روایات مربوطه، درباره موضوعاتی چون خاستگاه محبت در انسان، حدود و ثغور انسان دوستی در اسلام و انگیزه های حقیقی و غیرحقیقی انسان دوستی، به برخی نکات اصلی اشاره گردد تا بر اساس آن بتوان الگوی انسان دوستی اسلامی را به مثابه هدفی تربیتی مطرح نمود. در این نوشتار این نتیجه به دست آمد که در مقابل برخی دیدگاه های مادی گرا و سکولار که روابط انسانی را بر مبنای رقابتی ستیزه جویانه و نوع دوستی منفعت طلبانه مطرح می کنند، در الگوی انسان دوستی اسلامی، مبنای روابط انسانی، نوعی محبت با صبغه الهی است که بدون توقع عوض و پاداش به عموم بندگان خدا ارزانی می شود و نهایتا تعالی نوع بشر را به دنبال خواهد داشت. در بخش پایانی نیز بیان شده است که نظام تربیت اسلامی با انعکاس انسان دوستی در اهداف، برنامه ها و روش های تربیتی خود، می تواند زمینه ایجاد روابط سالم، انسانی و مسالمت آمیز را بین افراد جامعه مهیا سازد.