جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این مقاله سنخ شناسی و طبقه بندی انواع یاریگری ها و تعاونی های سنتی در ایران است. بر اساس سمت و سوی کنش یاریگری، همکاری به سه نوع درون سویه، برون سویه و میان سویه تقسیم می شود. دگریاری نمونه بارز همکاری برون سویه است که خود به چند نوع قابل تقسیم است. خودیاری مصداق کامل همکاری درون سویه است که خود به دو نوع خودیاری مشاع و خودیاری مفروز تقسیم می شود. همیاری نمونه بارزی از همکاری میان سویه است که از جهانی نظیر دگریاری و از لحاظ برخی ویژگی ها شبیه خودیاری است. تعاونی های سنتی همان خودیاری، همیاری و دگریاری تشدید یافته است که به سه نوع قابل طبقه بندی است: تعاونی سنتی با محور اصلی خودیاری مانند «بنه»، تعاونی سنتی با محور اصلی همیاری مانند «واره» و یا «شیرواره»، و تعاونی سنتی با محور اصلی دگریاری مانند «سازمان های وقفی». بدیهی است که با ترکیب سه نوع اصلی یاریگری سنتی (خودیاری، همیاری و دگریاری)، شکل های جدیدی از یاریگری به وجود می آیند که هر یک از آن ها در شرایط خاص و برای پاسخ گویی به برخی نیازهای گروه حاصل شده است.