جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیروان مکتب فرانفکورت اگرچه مستقیما در حوزه ژئوپلیتیک ورود پیدا نکردند، مباحث نظری آنان توانست دست مایه ای برای طرح ریزی ژئوپلیتیک انتقادی یا مقاومت شود. در این شکل نوین از مفهوم ژئوپلیتیک، تقابل با گفتمان رسمی و غالب مبنا قرار می گیرد. بر این اساس، می توان تلقی ای از ژئوپلیتیک ارائه داد که برخلاف نظریات مکان محور کلاسیک، فضامحور باشند. بر اساس این قرائت، تز هلال شیعی که مبتنی بر مکان ارائه شده است، توسعه مفهومی می یابد و با محوریت «مقاومت»، قابلیت معنایی بیشتری در خاورمیانه خواهد داشت. تحولات منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، از آنجا که مبتنی بر عامل «مقاومت» در مقابل هژمون ملی و منطقه ای در ابعاد مختلف شکل گرفته است، باعث رشد کمی و کیفی این عامل در میان شیعیان شده است. این مساله در کنار قرابت های گفتمانی مقاومت محور میان شیعیان و عامه، منجر به تغییر نظم منطقه ای شده است. این مقاله مبتنی بر فهم انتقادی از ژئوپلیتیک شیعه، در پی پاسخ به این سوال است که این تحولات چه اثری بر ژئوپلیتیک انتقادی شیعه گذارده و این اثر چه تغییراتی را در نظم منطقه ای حاصل نموده است. فرضیه مقاله بر این اساس استوار است که تحولات اخیر موجب رشد کمی و کیفی گفتمان مقاومت شده و نظم سیستمی منطقه خاورمیانه اعم از چهارچوب کارکردی، الگوهای رفتاری و سامان دهی الگوهای رفتاری در این منطقه را برهم زده است. چهارچوب مفهومی در نظر گرفته شده برای تایید فرضیه، مبتنی بر نگرش سیستمی به مطالعات منطقه ای و همچنین ژئوپلیتیک انتقادی می باشد.