جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله آسیب های مهم اجتماعی و سیاسی که یک نظام مردم سالاری دینی را مورد تهدید جدی قرار می دهد، کاهش رو به تزاید اعتماد سیاسی شهروندان به افراد، سیاست ها و خط مشی های سیاسی، اقتصادی، قضایی و امنیتی نهادهای مختلف دولتی و غیر دولتی آن نظام است. با عنایت به اهمیت ویژۀ احساسات، ارزیابی ها و قضاوت های مردم نسبت به نخبگان سیاسی؛ به ویژه برای نظام های دموکراتیک، و بالاخص برای نظام های مردم سالاری دینی؛ این مقاله در پی آن است تا پس از توصیف مفهوم اعتماد سیاسی،به عنوان یک کالای نادر سیاسی، به نمونه هایی از کسری اعتماد سیاسی در نهادهای حکومتی و غیر حکومتی و اثرات آن در سطح کشور اشاره نماید و سپس با توجه به نظریات مختلف فرهنگی، ساختاری و ویژگی های رهبران؛ به ریشه های بی اعتمادی سیاسی در جوامع مختلف بپردازد. در نهایت، بر نقش مهم عوامل جامعه پذیری سیاسی، توانمندی و کارآمدی مجموعۀ نظام های سیاسی در پاسخ گویی به انتظارات مردم، و کفایت و صداقت رهبران سیاسی، به عنوان راه کارهای مقابله با این آسیب مهم اجتماعی تاکید می گردد.

مساله جانشینی به عنوان یکی از مسائل پایدار تاریخ ایران، بازتاب ها و پیامدهای فراوانی در عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور داشته است. این مقاله می کوشد تا با رویکردی نو یکی از پیامدهای مساله جانشینی یعنی حذف و قتل وزیران قاجاری را در بستر فرهنگ سیاسی ایران و در پیوند با مساله جانشینی مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد. هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است که چرا مساله جانشینی در دوره قاجار سبب حذف وزیرانی شد که در فرآیند جانشینی دخالت داشتند. فرضیه این پژوهش بدین قرار است: مساله جانشینی و دخالت وزیران مطرح قاجاری با توجه به فرهنگ سیاسی ایران که مبتنی بر بی اعتمادی سیاسی بود، سبب سوء ظن و بدگمانی شاهان قاجار به وزیران خویش و هراس آنان نسبت به از دست رفتن جایگاه خود می شد و همین امر سبب بروز پدیده وزیرکشی به عنوان مخرج مشترک مساله جانشینی و بی اعتمادی سیاسی می شد.