جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

میرداماد (ره)، از عالمان برجسته امامیه در نیمه دوره صفویه است، وی حکیمی سترگ و عارفی بزرگ و نمونه کاملی از یک فیلسوفِ اشراقی ـ مشّایی به شمار می‌رود. علوّ رتبتِ وی در حکمت، تا حدّی بود که پس از ارسطو و فارابی، به او لقب <معلّم ثالث> دادند، وی فلسفه مشّایی یونان را با تبیین، بسط و تعلیقاتِ فارابی و ابن‏سینا، به طور کامل مطالعه کرد و همزمان، با ریاضاتِ عرفانی، تعالیم اشراقی ـ خسروانی سهروردی را با سیر آفاقی و انفسی خود، به کمال رساند و روی هم‌رفته تأثیراتِ اشراقی و عرفانی در افکار و آثار فلسفی وی، مجالی وسیع یافت. او، از دو طریق بر اندیشه‌های بعدِ خود، تأثیر گذاشت، یکی از طریق تربیتِ شاگردان متبحّر، که هر کدام از آنان، متأثّر از اندیشه‌های متعالی وی، آثار با ارزشی از خود برجای گذاشته‌اند و دیگری با نوشته‌ها و تألیفاتش که بیش از یکصد جلد کتاب و رساله بوده است. در این نوشتار، گوشه‌ای از آثار وی، به خصوص یک مجموعه‌ نفیس دستنویس بخط میرداماد (ره) در کتابخانه چستربیتی، بازنموده شده است.

حکیم ازرقی هروی از شاعران بنام اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری است. دیوان این شاعر بر اساس چند نسخه متاخر، توسط سعید نفیسی تصحیح گردیده و در مرداد 1336 هجری از سوی کتابفروشی زوار به چاپ رسیده است. در همان سال، علی عبدالرسولی، دیوانی از این شاعر را بدون اشاره به نسخه یا نسخ در دسترس، در 131 صفحه متن و نه صفحه مقدمه، از سوی انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسانده است. در فهرست نسخه های خطی منزوی در معرفی نسخه های دیوان این شاعر، بیش از چهل نسخه معرفی شده که اکثر آنها مربوط به قرون متاخر (پس از قرن سیزدهم) و قدیم ترین آنها، یکی نسخه دانشگاه کمبریج، مورخ 604 هجری (مشتمل بر 425 بیت از دیوان ازرقی) و دیگری نسخه مجلس، مکتوب به سال 996 هجری است. از آنجا که جلال الدین همایی نسخه مورخ سال 604 را بر اساس دلایل و قراینی، مجعول و مزور می داند، مطابق با نسخه های معرفی شده در فهرست نسخ خطی، قدیم ترین نسخه، نسخه مجلس مکتوب به سال 996 هجری است. نگارنده این سطور، در این مقاله بر آن است تا نسخه ای نفیس و فراموش شده از دیوان این شاعر را که مکتوب به سال 699 هجری است و در کتابخانه چستربیتی دوبلین نگهداری می شود و در فهرست نسخ خطی منزوی (ذیل دیوان ازرقی هروی) از آن یاد نشده است، معرفی کند.