جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نماز از مهم‌ترین عبادات است که در شرع مقدس بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. یکی از افعال نماز قرائت است که خود دارای شرایط و ضوابط خاصی است. دربارۀ جواز خواندن قرائات هفت‌گانه در نماز چند دیدگاه در میان فقهای فریقین وجود دارد. عمدة اهل سنت خواندن قرائات هفت‌گانه و حتی ده‌گانه را جایز می‌دانند. در میان فقهای شیعه اکثر قریب به اتفاق فقها خواندن قرائات هفت‌گانه را جایز دانسته‌اند. برخی قرائات دیگر را نیز تجویز کرده‌اند. در مقابل، تعداد معدودی از فقهای شیعه قرائت نماز را تنها با یک قرائت مجزی دانسته‌اند. در این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه‌های مختلف و قائلان آنها دلایل و مستندات فتاوی نیز مورد بحث قرار گرفته و به دست آمده که از منظر فریقین خواندن قرائات هفت‌گانه در نماز جایز است و مهم‌ترین دلیل این فتوی تقریر و تأیید قرائات از سوی معصومان می‌باشد.

بررسی اسناد قرائات هفت گانه به ما نشان می دهد که این قرائات از نظر اعتبار، در یک سطح قرار ندارند. اسناد برخی قرائات تنها در یک طبقه یا بیشتر دارای کثرت راویان است و در طبقه ای دیگر دارای راوی واحدی است، به طوری که سند برخی از این قرائات، تنها به یک یا دو استاد قرائت و برخی به یک یا دو صحابی منتهی می شود. همچنین در میان برخی از این قرائات، قراء ضعیف یا مجهول نیز دیده می شود که موجب عدم اعتبار یک قرائت گردیده است. بنابراین همه این قرائات متواتر و معتبر نیستند و تنها سند قرائت عاصم از تواتر نسبت به دیگر قرائات برخوردار است و دیگر قرائات یا غیر متواتر هستند یا اسنادی غیر معتبر دارند.

یکی از مبانی مهم حدیث شناسی، شناخت شرایط و اسباب صدور حدیث است. فهم درست روایات احرف سبعه (نزول قرآن بر اساس هفت حرف) نیز پیرو همین قاعده است. بر اساس زمینه های صدور، از آن جا که قرآن آموزان از جهات گوناگونی به ویژه از دو جنبه زبان و روان با یکدیگر متفاوتند و اهداف و روش های آموزش قرآن بر پایه دو اصل شفاهی و زایایی زبان آن، و روان شناختی بودن فرآیند یادگیری آن، شکل گرفته اند، این روایات،‌ خواهان تبیین و اجرای اصل «آسان سازی» آموزش قرآن به عنوان آموزش یک زبان و گسترش حوزه قرائت قرآن (- تصریف کلمات، آیات و سوره ها) مبنای تثبیت و حفظ ساختار منظم و قرائت واحد آن می باشند تا فرآیند یادگیری «زبان قرآن» تسهیل گردد. از این رو، این روایات بیان گر نزول قرآن بر هفت قرائت مختلف، یا تعیین هفت لهجه و گویش عربی، یا تقسیم قرآن بر هفت موضوع و مانند آن، نیستند.