جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مذهب آمیزه ای از جنبه های درونی و بیرونی است. بخش درونی مفاهیم مذهبی است و لایه های بیرونی، در آداب و مناسک و نقش های اجتماعی نمود می یابد. از آن جا که نقش های/ نمودهای اجتماعی دین، تاثیری ارزنده در گرایش جامعه به سمت مفاهیم مذهبی و آداب و مناسک دینی دارند، نوع کنش اخلاقی آنان باید متناسب با جایگاه اجتماعی شان باشد. این مساله هم در منابع دینی و هم در پاره ای از متون ادبی- که رویکردی اجتماعی و اخلاقی داشته اند- مورد بررسی قرار گرفته است. سعدی در گلستان خویش، کنشگران دینی (دین یاران) را با سه رویکرد وظیفه گرایی، غایت گرایی و فضیلت گرایی اخلاقی، رفتارشناسی می نماید. از این سه به لحاظ بسامدی، اخلاق فضیلت کمتر مورد توجه سعدی است. نگارند گان با تکیه بر گلستان، مهمترین موانع وظیفه گرایی و غایت گرایی را نیز تحلیل نموده اند. عواملی چون منفعت طلبی و مصلحت اندیشی از جمله موانع فردی اخلاق گرایی است. همچنین نبود رفاه معیشتی از زمره موانع اجتماعی به شمار می آید.