جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش تلاش گردیده تا با استفاده از نظریه «نئوکلاسیک ها» رویکرد دولت های عربی منطقه خاورمیانه در قبال انقلاب اسلامی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. سوال اصلی این است که وقوع انقلاب اسلامی به عنوان منشا و منبع بیداری اسلامی چه تاثیری بر مواضع و رویکردهای کشورهای عرب منطقه در قبال سیاست خارجی ایران داشته است؟ فرضیه ای که در پاسخ ارائه شده چنین است که برداشت های منفی و تهاجمی رهبران کشورهای عربی منطقه از اصول و مبانی انقلاب اسلامی ایران، موجب رویکرد تهاجمی و خصمانه این کشورها نسبت به جمهوری اسلامی ایران گردیده و با همکاری غرب، پروژه ایران هراسی را در این منطقه رقم زده اند. همچنین تلاش این کشورها در راستای مهار ایران، نشان دهنده نگرانی دولت های محافظه کار و غیر دموکراتیک عربی منطقه از احتمال تکرار وقوع انقلاب اسلامی در کشورهای خود می باشد. امری که موج جدید بیداری اسلامی به آن عینیت تازه ای بخشیده است.

بیداری اسلامی (انقلاب های نوظهور جهان عرب) واجد تحولاتی است که سیاست خارجی تمام بازیگران منطقه از جمله ایران را متاثر خواهد کرد. جمهوری اسلامی ایران که برخاسته از انقلابی مذهبی است، در مواجهه با این تحولات، توامان فرصت و چالش های متعددی را در عرصه سیاست خارجی راهبردی خود شاهد بوده که برآیند این روند، الزام گزینش راهبردی قابل اعتنا برای تامین امنیت و استفاده از فرصت ها را گوشزد می کند. این پژوهش با توجه به بافت منطقه خاورمیانه و رهیافت های متنوع نظری در عرصه سیاست بین الملل، اتخاذ راهبرد منطقه ای ایران مبتنی بر رویکرد نظری «رئالسیسم تدافعی» را از قابلیت بیشتری جهت توفیق در مواجهه با تحولات منطقه دانسته، تا ضمن افزایش قدرت ملی، خصومت های رقبای منطقه ای را نیز بر نیانگیزد. در این راستا، ایران ضمن تعریف دو حلقه فوری و غیرفوری در محیط امنیتی خویش، سعی در استفاده از دو ابزار استراتژیکی و ایدئولوژیکی برای رفع نگرانی های راهبردی خود نموده است تا ضمن برطرف نمودن تهدیدات امنیتی از یک طرف و از طرف دیگر با حمایت از اکثر انقلاب های منطقه در راستای افزایش نقش منطقه ای خود، پیروزی جبهه اسلامی و تقویت محور مقاومت اسلامی گام بردارد.