مفهوم عدالت در اندیشه سیاسی اسلام دوره میانه مبتنی بر حفظ نظم جامعه و عمل سیاسی فضیلت محور و اخلاقی بوده است. بر این اساس، مهمترین وظیفه فرمانروا مقابل با گروه
... هایی بود که نظم جمعه را، به خصوص از لحاظ عقیدتی برهم می زدند و این نمادی از عدالت پیشگی وی تلقی می شد؛ شیوه عملی که انوشیروان برا اساس آن، به دلیل سرکوب مزدکیان، در متون تاریخ نگاری اسلامی، دارنده این شاخص نشان داده می شود. به نظر می رسد برجستگی جایگاه انوشیروان در سنت تاریخ نگاری اسلامی از این زاویه قابل تبیین است؛ چراکه متون تاریخ نگاری اسلامی دارای کارکرد سیاسی و فر هنگی در قالب عبرت آموزی هستند. هر چند شاخصه های دیگری غیر از سرکوب بدعت مزدکیان توسط وی در این انتخاب اهمیت داشته است. در این مقاله، سعی شده است با بررسی شیوه انعکاس شخصیت انوشیروان در متون تاریخ نگاری اسلامی، بر اساس مبانی نظری رهیافت هرمنوتیک، از کارکرد عبرت آموزی متون تاریخ نگاری اسلامی رمز گشایی گردد و رابطه آن با بازنمایی شخصیت انوشیروان به عنوان نماد عدالت، در متون تاریخ نگاری اسلامی نشان داده شود. به دیگر سخن، در این مقاله تلاش بر آن است تا شان داده شود که تبدیل انوشیروان به نماد عدالت در سنت تاریخ نگاری ایرانی-اسلامی، به دلیل واقعی بودت شخصیت انوشیروان، ان گونه که متون تاریخی گزارش می دهند ، نیست؛ بلکه بر اساس برداشتی است که مورخان مسلمان از مفهوم عدالت داشته اند؛ و بر همین مبنا، شخصیت انوشیروان را به نمادی از الگوی عدالت در سنت تاریخ نگاری اسلامی باز نمایی کرده اند.
بیشتر