جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فی هذهی المقالة قمنا بدراسة شخصیة الشریف الرضی الادبیة و خاصة خصائص الغزل فی شعره. و نحن نعلم أن حجازیات الشریف تمثل منهجه الغزلی خیر تمثیل، فعلیها تبلورت عبقریته الفذة. و هی تحوی جمیع میزات غزله التی نراها فی قصیدته المیمیة و سائر قصائده. تغلبت علی غزله النفحة الدینیة. غزله شدید الالتئام إلی نفسه، صادر عن شعور حی، عمیق الاحساس علی مظاهر الطهر و العفة و الذکری، و فی شعره تتمثل صور الوفاء و المحبة و الاخلاص و التسامح و العتاب الرفیق.

تعتبر الاساطیر حکایات مقدسة و قصص خیالیة لشعب او شعوب، و تراثا متوارثا لهاصلة بالعقائد الدینیة و الظواهر و الکوارث الطبیعیة و تفسیرها، و واقع ثقافی عن الموت و الحیاة الاخرویة للشعوب کما تعد رافدا فی حفظ القیم و الطقوس و العادات و التراث الحضاری عبر الاجیال لترسیخ الثقافة و منحها قوة التثبیت التی لا ضیرعنها لضمان استمرار الثقافة بحیویتها و تأصیلها عبر ارتباطها بجذورها. فکانت الاسطورة عند العربی الجاهلی تمثل علاقته با لکائنات و آرائه فی الحیاة و مشاهداته و کانت مصدرا لبنات افکاره الهمته العشر و الادب.

خلاصه پایان نامه به فارسی:همانطور که از اسم پژوهش پیداست تناص یا بینامتنی یعنی اینکه شاعر یا نویسنده در خلال آثار منظوم یا منثور خویش از تجربیات علمی دیگران بهره گیرد که این بهره وری در یک متن ادبی به نام «تناص» در ادبیات عربی یا (Intertextuallity) در ادبیات انگلیسی مطرح می شود و شایان ذکر است که این مقوله در حقیقت جزء معیارهای نقد ادبی یک متن ادبی به شمار می رود و با این روش می توان جنبه های مختلف درون متنی را مورد بررسی قرار داد.علم نقد همواره در ادبیات از ارزش والایی برخوردار بوده و به عنوان راهی برای ارزش گذاری آثار ادبی از دیر باز مورد توجه قرار گرفته است. ادبیات نقد نه در دوره مدرن بلکه از زمانهای قدیم و قبل از ادبیات مدرن توسط صاحبنظران و کسانی که در این علم دستی داشته اند، رایج و پیوسته در حال تغییر و تحول بوده است.این علم وابسته به علومی است که پیوسته در حال تغییر و پیشرفت هستند، بنابراین نه تنها نمی تواند ساکن بماند بلکه همواره و پایاپای با آن علوم حرکت خواهد کرد.اگر نمی توان یک معنای اصلی و یگانه ای را برای متنی قائل شد بدین خاطر است که دردنیای امروزی هیچ اثری دارای اصالت نیست. هر اثری در یک زمانی تحت تاثیر آثار قبل خود بوده و با تغییر و تحول آثار پیشین خود، به خود هویّت بخشیده است. به عبارت دیگر در هر اثری باید به دنبال ارجاعی به قبل آن اثر و یا معاصر آن بود، چرا که خاصیت ذهنی انسان اقتضا می کند که پیوسته از تجربیات ذهن فعال و پویای خود استفاده کند، نویسنده و افکار او در یک زمان از تفکرات دیگران تاثیر می پذیرد و در زمان دیگر اندیشه های مخاطبان خود را تحت تاثر قرار می دهد.بنابراین می توان نتیجه گرفت که یک نویسنده قبل از اینکه به عنوان یک نویسنده شناخته شود یک خواننده بوده است و یک متن - هر متنی که باشد – مقدار زیادی از متون غیر خود را به همراه دارد که آن متن مورد نظر را در سطوح مختلفی تغییر می دهد و یک نویسنده از آنجایی که در جهان بشری زندگی می کند و با آثارو نشانه ها و حوادث محل زندگی و وقائع اطراف آن در تماس است و آن را در طول تجربه زندگی شخصی خود در می یابد، به طور اجتناب ناپذیر این تجربیات را در ذهن خود جای می دهد. از طرف دیگر این نویسنده از آنجاییکه یک متن ادبی می نویسد ، هیچگاه نمی تواند بدون استفاده از ذهن خود و تجربیاتی که در ذهن خود ذخیره کرده است، کلمات را بنویسد، بنابراین خواه ناخواه ناچار است که از تجربیات ذهنی خود در اثر استفاده کند.حال نکته ای شایان ذکر است که نویسنده هر متنی، نظم یا نثر، که از ذخایر و تجارب ذهنی خود استفاده می کند، تغییراتی چون افزایش، کاهش و نوآوریهایی در این تجارب بوجود می آورد که باعث متفاوت شدن متن او می شود و چنین نگرشی به متن که امروزه به عنوان یک قانون برای هر متنی تبدیل شده است، در حیطه نظریه ادبی ای با عنوان «تناص» یا «بینامتنی» جای می گیرد که برای هر متنی یک امر اجتناب ناپذیر است و همانطور که ذکر شد به کمک این دیدگاه می توان قصائد زیادی از شعراء مختلف را مورد بررسی قرار داد.و این پژوهش برآن است تا موضوع تناص دینی و قرآنی را با اهدافی که ذیلاً عنوان می شود، در اشعار «نزار توفیق قبانی» یکی از شعراء معاصر سوری تبار مورد بررسی و نقد قرار دهد که این اهداف عبارتند از:-

إن الأمثال النبویة الشریفة قسم من الأمثال الاسلامیة التی قد جاءت فی صورة رائعة تنبیء عن عظمة البلاغة النبویة. و هذه الأمثال بما أنها قد اجتمعت أداتها، و استحکمت معانیها، و أبرمت أفکارها، و کملت رصانتها، و تشعبت فوائدها، تدل علی أن الرسول (ص) کان یفتتح الکلام و یختمه بأشداقه، و یتکلم بجوامع الکلم التی لم یسبقه العرب إلیها، فالألفاظ مشاکلة للمعانی فی الحسن و البهاء و القیمة، و کذلک المعانی موافقة للألفاظ فی جمالها، و هی فی انسجام ترکیبها کالعقد النظیم. أما هذه المقالة فقد تناولت الأمثال النبویة الموجزة من جمیع جوانبها، و قد بدأت البحث بذکر الخصائص التی تمتاز بها عما سواها، فأولیت تلک الأمثال العنایة التی تستحق، و تحدثت عن بلاغتها و تفوقها علی أمثال العرب و العجم، ثم نوهت ببعض المصنفات التی اهتمت بجمعها و تدوینها، و انتقلت أخیرا إلی قضیة الاستشهاد بها، و ذکرت نماذج من هذه الأمثال التی تأثر بها الشعراء و صاغوا علی وهج من ضیائها السرمدی قصائدهم الرائعة و قوافیهم المتدفقة بالخیر و الهدایة و الإایمان.

یعتبر إبراهیم ناجی من رواد التجدید وأعلام الشعر العربی المعاصر و واسطة العقد بین کوکبة الشعراء المصریین المجددین الذی تأثر به کثیر من الشعراء العصر الحدیث. التجدید عنده یجری فی زوایا مختلفة، نحو تجدد فی موسیقی الشعر وفی خیاله بل فی أفکاره و أسالیبه.یحاول هذا البحث فی موضوع تجدید الموسیقی عند هذا الشاعر المجدد علی طریق التحقیق والتوصیف والتحلیل. یشبه شعر ناجی بالموشحات الأندلسیة إذ استخدم الشاعر الأوزان المجزوءة کما یستخدم المقطعة بدلا من البیت.یعتمد ناجی فی شعره علی الإکثار من الحروف التی تساعد علی إبراز جو نفسی یلائم اللفظ معناه. إن الشاعر ناجی مجدد فی موسیقی الشعر وخیاله بل فی الألفاظ والأفکار.

قد تثیر دراسة الآراء النقدیة لاستکناه الشعر کثیرا من الخلافات المعیاریة وتشعبا فی الحدیث عنه، فلکل زمن بل لکل شاعر وناقد تعریفه لمفهوم الشعر، کما أن الشعر، شئنا أم أبینا، فن روحی فی جوهره، له ما یربطه وثیقا بالذات الإنسانیة، ولکل أدیب ذاتیته، و إذا کان کذلک فالشعر متعدد الجوانب، لأن الذات لیست ظاهرة أحادیة البعد، الأمر الذی یجعل من الصعب تعریف الشعر تعریفا معیاریا، لذا فإن عددا لا بأس به من الأدباء المعاصرین قد حاول التأمل فی تجربته الشعریة. یسعی هذا البحث إلی الکشف عن مفهوم الشعر لدی اثنین من کبار الشعراء والناقدین العرب فی العصر الحدیث، والمعالجة الفنیة لمعرکة نقدیة عنیفة خاض فیها الأدیبان، وسعی من خلالها کل منهما النیل من الآخر، فدرسنا آثارهما الشعریة والنثریة واستخرجنا تنظیراتهما وتعلیقاتهما النقدیة من خلال دراسة موضوعیة - تحلیلیة و نقدیة، محاولین أن نعطی القارئ تصورا عاما لمفهوم الشعر فی أبعاده الروحیة والفنیة قدر المستطاع، مرکزین علی آراء العقاد والرافعی فی هذا المجال. تری المقالة أن الشعر عند الأدیبین مزیج من الموهبة الفطریة الإلهیة، والعاطفة المرهفة، والفکرة الصائبة، والکلام الموسیقی الموزون، فکلاهما یتراوحان بین الکلاسیکیة والرومانسیة، و علی هذا فالمعرکة النقدیة بینهما لا تعود إلی خلاف جوهری فی التنظیر الأدبی.