جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیامبر اکرم همزمان با بنیان­گذاری قرائت و کتابت قرآن کریم، نظام آموزش آن را با هدف فهم و دریافت، و بکارگیری زبان قرآن پایه­گذاری کردند. از این رو، بر اساس زمینه­های صدور حدیث نزول قرآن بر هفت حرف، رسول خدا نه تنها قرائات ناشی از اختلاف­های لهجه­ای و گویشی مسلمانان را تجویز کردند، بلکه از گسترش تصریفات قرآنی در سه حوزۀ کلمات، آیات و سوره­ها استقبال، و آن را تحسین می­کردند؛ قرائات تصریفی را می‌توان نماد پویایی و زایایی زبان قرآن دانست که صحابه آن را به صورت مزجی با آیات قرآن یا به شکلی جدید که برگرفته از ساختار زبان قرآن بود، به کار می­بردند. این نوشتار بر پایه همین رویکرد، بر آن است که جمع و تدوین قرآن در عهد نبوی و با اشراف و تعالیم آن حضرت سامان یافته است؛ پس از رحلت رسول خدا و درگذشت برخی صحابه که از قرائات تصریفی رسول خدا آگاهی داشتند، عمر بن خطّاب پیشنهاد جمع آنها را به ابوبکر داد، ولی در عین حال، در دوران خلافتش محتاطانه از گسترش دامنۀ این گونه قرائات در میان مسلمانان جلوگیری کرد. در ادامۀ این روند، عثمان بن عفّان با تهیه و تدوین مصاحف امام، مصحف‏ها و جزوه­های حاوی قرائات برخی از صحابه در مدینه را از بین می­برد تا رسم الخط معیار و متن مکتوب قرآن به صورتی یکسان باقی بماند.

مقاله ى برگرفته از پایان نامه ى دوره ى کارشناسی ارشد رشته ی علوم قرآن و حدیث تحت عنوان ""پژوهشی در صحت و تواتر قرائات قرآن""استاد راهنما: دکتر مهین شریفی، عضو هیأت علمى دانشگاه پیام نور مرکز تهران.دانشجو: سید محمّد لطیفی، کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث موضوع صحت و تواتر قرائات قرآن، ازمباحث مطرح در حوزهٔ علم القراءات می باشد و از دیر باز دانشمندان علوم قرآنی با دیدهٔ عنایت بدان نگریسته اند و موافقان و مخالفان تواتر هر یک به ارئهٔ ادلّه ومستندات در تحکیم دیدگاه خویش پرداخته اند. از منظر این مقاله تواتر قرائات از پیامبر9ثابت نمی باشد، هر چند می توان در طبقات متأخِّرتر به تواتر سندی قرائات ملتزم گشت. امّا اینکه برخی تواتر قرآن را اثباتگر متواتر بودن قرائات پنداشته اند، اثباتگر مدّعا نیست و اساساً دو مقولهٔ قرآن و قرائات از ماهیّت متمایز برخوردارند. تواتر حدیث ""أحرُف سبعه"" نیز نه صراحتاً و نه تلویحاً إشعاری بر تواتر قرائات ندارد، زیرا مراد از حروف هفتگانه، قرائات هفتگانه نمی باشد و منطبق دانستن این دو بر یک معنی بلا دلیل است.