جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از زیباترین شاخصه های اخلاق فردی و اجتماعی عدالت طلبی است که اسلام نیز آن را فضیلتی بزرگ می شمارد. بارزترین شخصیت عدالت طلب در اسلام بعد از پیامبر(ص)حضرت علی(ع)می باشد که به حق تجسم عینی عدالت بود. ایشان با به کارگیری عدالت در زمینه های مختلف اعم از زندگی فردی و حکومتی ،الگوی مناسبی برای عدالت دوستان می باشد. از مهم ترین اقدامات او در جهت تحقق عدالت اقتصادی، توزیع عادلانه درآمدها و ثروت ها بود.پیامبر(ص) بعد از تشکیل حکومت در مدینه اقدامات مهمی را در زمینه اقتصاد انجام دادند، که از مهم ترین آنها:منعربا، احتکار، اسراف طبق دستور قرآن و تأسیس بیت المال و توزیع عادلانه درآمدها و ثروت‌ها بود.در زمان ابوبکر به سنت پیامبر(ص)در تقسیم بیت المال به طورنسبی عمل شد، اما در زمان عمر با افزایش فتوحات و غنائم، درآمدها نیز افزایش یافت. او گروهی مانند سابقین، مجاهدین ، زنان و خویشان پیامبر را بر دیگران برتری می داد. در زمان عثمان وضع بدتری به وجود آمد.به گفته علی(ع) او و خویشاوندانش مال خدا را مانند شتر گرسنه ای که به علف بهاری رسیده باشد، خوردند.عثمان درآمدها و ثروت های حکومت را نه به شیوه پیامبر(ص) و ابوبکر و حتی عمر، بلکه به طرز چشم گیری به صورت ناعادلانه تقسیم کرد. سرانجام ، این عمل و اعمال سوء دیگرش او را به نابودی کشاند امام علی(ع) بعد از بدست گرفتن حکومت، توزیع عادلانه درآمدها و ثروت‌ها را سرلوحه برنامه های اقتصادی خود قرار دادند و اقدامات مهم ایشان در این زمینه عبارتند از: مصادره اموال نامشروع، استرداد اموال به بیت المال، مبارزه با رفاه طلبی مسئولان نظام، محرومیت زدایی، توجه به قشر محروم و تأکید بر سادگی مسئولان.در این رساله کوشش شده تا توزیع عادلانه ی درآمدها و ثروت ها توسط حضرت علی(ع) مورد بررسی قرار گیرد. و نیز به منظور درک بهتر شرایط اقتصادی جامعه در زمان حضرت علی(ع) مختصری از اقتصاد عرب جاهلی و صدر اسلام و نیز نحوه ی توزیع درآمد و ثروت توسط ابوبکر، عمر و عثمان ذکر شده است.

در طول تاريخ ديدگاههای مختلفی درباره كاركرد اديان وجود داشته اسـت ؛ برخـی تأثير دين در اقتصاد جامعه را منفی و عده ای آن را مثبت ارزيـابی كـرده انـد. امـروزه نگاه غالب حتی در ميان سكولارها، تأثيرمثبـت ديـن در متغيرهـای اقتـصادی، ماننـد توليد، مصرف و محيط زيست می باشد. برخی نيـز ميـان آمـوزه هـای اديـان مختلـف تفكيك قائل شده اند. پرسش اصلی درباره كاركرد اقتـصادی ديـن اسـلام اسـت . در اين مقاله ضمن بررسی ديدگاه های مختلف، بر كاركرد دين اسلام دربـاره اقتـصاد و به طور خاص در مورد توليد متمركز شده ايم. فرضيه ما اين است كه ديـن اسـلام، بـا توجه به جامعيت آن، با ارائه برنامه در سطح خرد و كـلان، در سـه حـوزه اعتقـادی، اخلاقی و حقوقی، رسيدن به هدف زندگانی طيبه را نشانه گرفته است . اين برنامـه بـا هدايت و جهت دادن رفتارهـای اقتـصادی مـسلمانان در عرصـه هـای مختلـف توليـد، توزيع و مصرف و با معرفی نظام اقتصادی كه تأمين كننـده سـعادت انـسان در دنيـا و آخرت می باشد، زمينه ايجـاد جامعـه ای توسـعه يافتـه و مرفـه و در عـين حـال دور از اسراف و مصرف گرايی را فراهم می كند.