جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«عصمت» مهم‌ترین شرط امامت از نظر شیعه می‌باشد؛ تعدادی از آیات قرآن به عنوان ادله اثبات عصمت ارائه می‌شود که «آیه تطهیر» یک از این آیات است. اندیشمندان مختلف با رویکردهای گوناگون، تفاسیری از آیه ارائه کرده‌اند. «سیف­الدین آمدی» از جمله عالمانی است که با رویکردی کلامی خوانشی از این آیه ارائه کرده است. وی در کتاب «ابکار الافکار» برای رد عصمت حضرت زهراK دلالت آیه بر عصمت را رد می­کند. متکلمان اشعری پیش از او کسی از آیه تطهیر در رد و یا اثبات عصمت نپرداخته است. همچنین روشی که او استفاده کرده جدید بوده و پاسخی هم به آن داده نشده است. اهمیت مسئله امامت، جایگاه مهم عصمت در مسئله امامت، بی‌پاسخ بودن خوانش آمدی از آیه، روشِ او برای اثبات ادعای خود و نفی دلالت آیه بر مسئله عصمت ائمهD بررسی و نقد نظرات او در این زمینه را ضروری می‌نماید. ازاین‌رو این در این نوشتار سعی بر این بوده است که با رویکرد نقد متن به نقد خوانش «آمدی» از آیه پرداخته شود. در این راستا ابتدا اهتمام به خوانش دقیق «آمدی» از آیه تطهیر و نحوه استفاده او برای رد عصمت، بوده است و در گام بعد با تکیه بر مجموعه‌ای از ادله درون­متنی و برون­متنی به نقد نظر وی پرداخته شده است.

کتاب یک کتاب فلسفی است که درباره معرفت بحث می کند و در ضمن توضیح معرفت صوفیه به نقد آن می پردازد.

تأليف سيف الدين ابوالحسن علي آمدي درگذشته 631 که آن را در 15 ذي حجه 612 بانجام رسانده است . مسائل علم كلام را با تفصيل و نقل بسياري از اقوال دانشمندان اين فن و رد وايراد در آنها مخصوصاً فرقه معتزله ، در اين كتاب طي هشت قاعده گزارش كرده است بدين تفصيل : القاعدة الاولي : في العلم و أقسامه . القاعدة الثانية :‌في النظر و ما يتعلق به . القاعدة الثالثة : في الطرق الموصلة الي المطلوبات . القاعدة الرابعة :‌في انقسام المعلوم الي الموجود و المعدوم . القاعدة الخامسة : في النبوات . القاعدة السادسة : في المعاد و ما يتعلق به . القاعدة السابعة : في الاسماء و الاحكام . القاعدةالثامنة : في الامامة و من له الأمر و النهي . هر يك از اين قواعد مشتمل بر اقسام و فصول و ابواب و مسلكهايي مي باشد. ( سيد احمد اشكوري ) اين كتاب در سال 612 هـ تأليف شده است و در علم كلام مبتني بر هشت قاعده به شرح زير مي باشد : 1. في العلم و اقسامه . 2. في النظر و ما يتعلق به . 3. في الطرق الموصله الي المطلوبات . 4. في انقسام المعلوم الي الموجود والمعدوم و ماليس به موجود و لا معدوم . 5. في النبوات . 6. في المعاد و ما يتعلق به من السمعيات و احكام الثواب و العقاب . 7. في الاسماء و الاحكام . 8. في الامام و من له الامر بالمعروف و النهي عن المنكر . (عبدالحسين ، حائري) آغاز كتاب: قال سيدنا و مولانا .. الحمد لله الذي لا يبلغ مدي عظمته الواصفون و لا يدرك كنه حقيقته العارفون ... و قعد فانه لما كان كمال كل شيء و تماميته بحصول كمالاته الممكنة له انجام كتاب: و لما انتهينا الي هيهنا تم الكتاب و الله المسئول ... و كان الفراغ من تأليفه في منتصف شهر ذي الحجة من شهور سنة اثني عشر و ستمائه من الهجرة. ]مجلس 4/121 ؛ کتابخانه ملک 1/12 ؛ مرعشي 20/242 ؛ مدرسه امام عصر 1/3 ؛ كشف الظنون 1/4 و هدية العارفين 1/707 ؛ مجلس شورا 4/131 و 38/140؛ عكسي مركز احياء‌ ميراث اسلامي 3/231 ؛الاعلام 4/332 ؛ التراث العربي 1/36-37 ؛ نشريه 11/142[

غاية المرام في علم الكلام نوشته سیف‌الدین آمدی، از مجموعه كتب كلامى است كه به زبان عربى تأليف شده است كه پيرامون مسائلى چون وجود و صفات خدا و نبوت و معاد و همچنين امامت، سخن به ميان آورده است.

غاية المرام في علم الكلام نوشته سیف‌الدین آمدی، از مجموعه كتب كلامى است كه به زبان عربى تأليف شده است كه پيرامون مسائلى چون وجود و صفات خدا و نبوت و معاد و همچنين امامت، سخن به ميان آورده است. نويسندۀ انگيزۀ خود را از تأليف اين كتاب چنين بيان كرده است كه اشرف علوم علمى است كه ملقب به علم كلام بوده باشد كه از ذات واجب‌الوجود و صفاتش و افعال و متعلقاتش بحث مى‌كند، زيرا كه شرف هر علمى تابع شرف موضوعى است كه از احوال عارض بر ذات آن موضوع بحث مى‌كند، لامحالة شرف موضوع اين علم بر: شرف هر موضوع زايد است زيرا كه خداوند مبدا كائنات و منشئ الحادثات است و بذاته بى‌نياز از حقايق و ذوات است، لذا به نوشتن اين كتاب و اجابت دعوت برادران مسلمانم بر آن تا از اسرار آن پرده بردارم و مشكلات را حل نمايم.

البداية و النهایة، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است. نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال‌نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره‌ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن‌که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال‌شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به‌صورت سال‌شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می‌نماید. مؤلف در دیباچه کتاب، محتوای آن را به سه بخش تقسیم می‌کند: «بدایه»: از آفرینش تا پایان زندگى پیامبر اسلام(ص)؛ «خلافت یا تاریخ اسلام»: از وفات پیامبر(ص) تا عصر مؤلف؛ «نهایه»: در حوادث بزرگ آخر زمان یعنى «فِتَن و مَلاحِم». روش ابن کثیر در بخش نخست، استناد به قرآن و احادیث قابل‌اعتماد است و چنانکه خود گفته، تنها به آنچه موافق شرع و سنت رسول خداست، استناد کرده است. مؤلف در قسمت اول این بخش، بیشتر به سرگذشت پیامبران و امت‌های پیشین یادشده در قرآن پرداخته است. قسمت دوم بخش نخست (بدایه) مربوط به سیرت پیامبر اسلام(ص) و از مفصل‌ترین بخش‌های کتاب است. در این بخش اتکای عمده ابن کثیر بر سیره ابن اسحاق بوده، بااین‌همه فقط به همین مأخذ قناعت نکرده است، زیرا گذشته از رجوع به دیگر کتاب‌های مغازی و سِیَر، به قرآن و حدیث نیز بسیار استناد کرده است. کتاب‌های جامع حدیث، نوشته‌های متأخر در سیره پیامبر(ص) مانند دلائل النبوة ابونعیم اصفهانى و ابوبکر بیهقى، مآخذ مربوط به زندگی‌نامه صحابه و تابعین مانند معجم طبرانى، معجم الصحابه ابونعیم اصفهانى، اسدالغابه ابن اثیر و آثار متأخرتری چون تهذیب مزی، آثار ذهبى، ابن عساکر، سهیلى و ابن سیدالناس. در بخش دوم، به شیوه معمول مورخان گذشته، حوادث تاریخى پس از اسلام را سال‌به‌سال به‌صورت متوالى یاد کرده و مطالب مربوط به هر سال را به ترتیب در دو قسمت حوادث و وفیات آورده است. وفیات این بخش قسمت قابل‌ملاحظه‌ای را تشکیل می‌دهد. این بخش نیز خود دو قسمت متمایز دارد: قسمت اول از آغاز خلافت تا پایان قرن 7ق /13م و قسمت دوم از آغاز قرن 8ق /14م به بعد. در قسمت اول بخش دوم، ابن کثیر افزون بر مآخذ بخش نخست، از نوشته‌های مورخان معروف مانند تاریخ طبری، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر و ذیل ابوشامه بر آن، المنتظم ابن جوزی، الکامل ابن اثیر، مرآة الزمان سبط ابن جوزی و ذیل یونینى بر آن، دول الإسلام ذهبى و بسیاری دیگر بهره شایان برده است. دوره پس از مغول در این قسمت بیشتر به تاریخ شام و دمشق اختصاص یافته است. ابن کثیر در این قسمت برخى مآخذ مهم تاریخ منطقه را نادیده گرفته است. ابن کثیر با وجود استنادهای مکرر به وفیات ابن خلکان، این مؤلف را به سبب مجامله و تسامح در برابر شعرا و کسانى که از نظر عقیده مبغوض وی بوده‌اند، نکوهش کرده است. البته باید یادآور شد که البدایه، خود از استشهادات شعری خالى نیست. قسمت دوم بخش دوم، یعنى دوره حیات ابن کثیر مانند دوره اخیر قسمت نخست این بخش ناظر بر تاریخ شام و دمشق و خود در دو بخش است: بخش اول متکى بر ذیل برزالى بر تاریخ ابوشامه است و بخش دوم بیان دیده‌ها و شنیده‌های خود ابن کثیر؛ این قسمت مأخذ باارزشى برای تاریخ شهر دمشق شمرده می‌شود. واپسین مطالب بخش دوم به وقایع سال 767ق /1366م مربوط است.

در این کتاب برخی از سوالات و شبهات مطرح و به آنها پاسخ داده می شود از مسائل فقهی مثل مسح رجلین و جمع دو فریضه تا بحث شفاعت ، توسل و...