جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این مقاله بررسی نقد دریدا بر نظریه معنا نزد هوسرل است. از میان سه جزو زبان در تقسیم بندی کلاسیک آن (دستور زبان، منطق، فن سخنوری) هوسرل معنا را در جزو دوم یعنی منطق استوار می سازد. او معنای منطقی را از جنس "بیان" می داند اما میان بیان و بروز خارجی آن در "نشانه ها" و در ارتباط میان انسان ها پیوندی ذاتی مشاهده نمی کند. از نظر هوسرل ارتباط و نشانه اقشاری خارجی نسبت به بیان اند و بنابراین، می توان بیان (معنا) را مستقل از ارتباط نشانه ای تصور کرد. شکل خالص بیان که در دیالوگ آلوده نشده است سخن بدون مخاطب خارجی یا "تنهاگویی" یا حضور بی واسطه معناست. اما به عقیده دریدا میان معنا (بیان) و نشانه های آن نوعی درهم تنیدگی ذاتی وجود دارد. معنا هرگز نمی تواند مجرد از بافت زبان شناختی، نشانه شناختی و تاریخی اش در نظر گرفته شود. هر یک از این بافتها نظامی از ارجاع است که به فراسوی خود - حضوری معنا اشاره دارد. دریدا می کوشد با نشان دادن پیوند ذاتی نشانه و معنا، کل برنامه پدیده شناسی هوسرل را مورد سوال قرار دهد.

از گذشته دور قرآن پژوهان و مفسران از روش های تفسیری گوناگونی که در طول سالیان بلند از مواجهه با فهم خطاب الهی استخراج کرده بودند، برای دست یابی به معانی آیات قرآن استفاده می کردند و تاکنون نیز خدمات ارزنده ای در این زمینه ارائه داده اند که راه گشای فهم معانی این کتاب آسمانی بوده است.از سویی دیگر، دوره معاصر با آغاز روش های نقد ادبی، زبان شناسی و معناشناسی، روش هایی بعضا جدید و متفاوت و با کارکردهایی نو در کشف معانی قرآن فراروی محققین و قرآن پژوهان قرار داده است. این روش ها هر چند حاصل کار زبان شناسان جدید است، ولی می تواند کمک بسیاری در جهت فهم دقیق تر معانی قرآن کریم به مفسر کند. اما این روش ها کدامند؟ چه دلایلی بر ضرورت بهره مندی از این روش ها در کنار روش های کهن و کلاسیک سنتی در تفسیر قرآن وجود دارد؟مقاله پیش رو، با روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل داده ها، سعی دارد این روش ها را شناسایی کرده و دلایل دال بر ضرورت کاربرد آن ها در تفسیر قرآن را بیان دارد؛ به امید آن که بتواند در این راه گامی ولو کوتاه بردارد

معناشناسیِ همزمانی، بر اساس نسبت های بینامتنی، واژگان مرتبط را تحلیل می کند. نسبت های راهگشا در معناشناسی همزمانی علم عبارتند از: نسبت صرفی، نحوی، همنشینی، جانشینی و تقابل.نسبت های صرفی و نحوی مشخص کننده انواع عالمان ـ خدا، انسان، فرشته، جنّ، حیوانات، موجودات بی-جان ـ متعلق علم، رابطه تعلیمی بین عالمان، مواد و شیوه های تعلیم است.همنشین های علم، به همنشین های توصیفی، ابزاری، تأثیرپذیر و تأثیرگذار تقسیم می شود. همنشین های توصیفی ـ احاطه، وسعت ـ مولفه های لازم برای تحقق علم را بیان می کنند. قلب، فواد، سمع و بصر همنشین های ابزاری علمند. این ابزار در سه سطح ابزار حسی ـ عین، اذن ـ ، ابزار عقلی حسی ـ سمع، بصر ـ و ابزار روحانی ـ قلب، فواد ـنمود دارند. ایمان و واژگان مرتبط مهمترین همنشین تأثیرگذار و تأثیر پذیر علمند.جانشین های علم، هرکدام اشاره به لایه ای از معنایی علم دارند. عقل مهمترین جانشین علم است که علاوه بر معنای معرفتی، منبع علم نیز به حساب می آید. برای فهم درست معنای علم در نسبت مقابل ها، مقابل های علم و جانشینان آن بررسی می شود. جهل و ظن سهم ویژه ای به خود اختصاص می دهند. در تحلیل معناشناختی، جهل مقابل عقل و ظن لایه ای از علم است.

اين پژوهش، جستاري است نظري و عملي، ذهني و عيني، داده بنياد و توصيفي درباره رويدادهاي زباني. رويداد يعني آنچه روي مي دهد چه نسبتي مي تواند با زبان داشته باشد. بخشي از اين نسبت به تحليل ساخت رويداد در زبان معطوف/محدود گشته است. زنو وندلر با کمک زبان شناسان پیشین تلاش می کند تا انواع ساخت رویداد را به دست دهد و این امر موجب می شود تا نگاه واژگانی- معنایی به ساخت رویداد حاکم شود: نگاهی که بیشتر بر محمول تمرکز دارد . اما آن زمان که نحو جایگاه مهمی را در زبان شناسی می یابد، رویکرد نحوی بر ساخت رویداد حاکم می شود. و ازآن به بعد زبانشناسان به طور كلي بر اين امر اتفاق نظر دارند كه ساخت رويداد در زبان بسته به مشارك ها و محمول به كاررفته در يك گزاره است. نگاه نحوي به رويداد دربرگيرنده سه مدل است كه هر مدل به شيوه خود نمودار درختي رويداد را بازنمايي مي كند. بخش ديگر تحليل رويداد توسط آنها درباره رويدادهاي متحرك است. رويدادي كه در آن جسمي در يك مسير به روش خاصي و بر روي يك زمينه حركت مي كند و روي دادي روي مي دهد و اين تحليل، يك رده شناسي از زبان به دست مي دهد. اين نوع نگرش به زبان محصول تلاش چندين ساله زبان شناسان براي سياست زدايي از حيطه علم زبانشناسي بوده است : سياست به مثابه امر منتقد وضعيت. اين نوع زبانشناسي هميشه زبان را به عنوان« پديده اي منتظر» به ما عرضه مي كند. تحليل هاي وا‍ژگاني، معنايي و نحويِ زبانشناسان همگي زبان را يك سوژه/ابژه منتظر پنداشته اند: گزاره اي كه تلاش مي كند رويداد روي داده را بازنمايي كند. این نوشته بر آن است تا رویداد زبانی را به طرزی رادیکال – یعنی ریشه ای- بررسی کرده و سه نوع از آن را معرفی کند: رویداد زبانی، رویداد زبانی جهان-محرف و رخداد زبانی. که هر یک به شیوه ای با مفهوم رویداد زبانی درارتباط است

امروزه تقریبا تمام یافته های علم زبان شناسی در حوزه های مختلفش را مرهون تلاش های دانشمندان عمدتا غربی در طول یکی دو قرن اخیر می دانند و به جز در موارد معدود، سرچشمه ای جز این برای این یافته ها متصور نمی شود. چنین اعتقادی به ویژه در باب شاخه هایی از زبان شناسی، چون تحلیل کلام که در دهه های اخیر در اوج شکوفایی خود قرار گرفته اند، به طور پررنگ تری مطرح است. مقاله حاضر سعی دارد با ارایه نمونه هایی بارز از مطالعات دانشمندان اسلامی در بحث الفاظ علم اصول فقه که سابقه ای حداقل بیش از ده قرن دارد، دیدگاه غالب یاد شده را مورد چالش قرار دهد. این مطالعه نشان می دهد که برخی نظرات اصولیون با سابقه ای دیرین با یافته های جدید زبان شناسی به ویژه در حوزه های معنی شناسی و تحلیل کلام مطابقت می کند؛ تا جایی در مواردی این یافته های نو، چیزی بر آن نظرات نیفزوده اند. با این حال به نظر می رسد اساسی ترین برتری مطالعات زبان شناسی در این حوزه ها، در مقایسه با مطالعات اسلامی، دقت علمی، طبقه بندی های کارآمد و به کارگیری اصطلاحات و نامگذاری های علمی است.

یکی از اهداف وب معنایی آن است که داده و دانش به صورت قابل فهم‌تر در اختیار ماشین قرار بگیرد تا موجب تسهیل در به اشتراک گذاری اطلاعات و مجتمع سازی داده‌هاشود. قدم آغازین در رسیدن به این نگاه، نمایش مفاهیم و اصطلاحات دامنه‌های مختلف در قالب انتولوژی‌ها می‌باشد با این وجود، حتی در یک دامنه وجود انتولوژی‌های متفاوت قابل اجتناب نبوده و در نتیجه هم‌تراز سازی انتولوژی‌ها یعنی یافتن انطباق‌ها میان دو انتولوژی ضروری می‌باشد. در سال‌های اخیر سیستم‌های هم‌تراز سازی زیادی ارائه شده‌اند. اغلب روش‌های هم‌تراز سازی موجود تنها قادر به یافتن انطباق‌های یک به یک می‌باشند. حال اگر برای یک مفهوم در انتولوژی اول نظیر مستقیمی در انتولوژی دوم یافت نشود، این روش‌ها قادر به یافتن انطباق پیچیده نخواهند بود. در حالت خاص این مسئله، اگر برای بیان یک مفهوم در یک طرف از الگوی لغوی-املایی و در انتولوژی دوم برای مدل کردن همان مفهوم از الگوی منطقی استفاده شده باشد، برای هم‌تراز سازی نیاز به یافتن نوع خاصی از انطباق‌های پیچیده می‌باشد.در این پژوهش یک روش برای یافتن انطباق‌های پیچیده ارائه شده است. این انطباق‌هادر یک طرف شامل یک نام به صورت مضاف-مضاف‌الیه بوده و در طرف دیگر شامل توصیفی پیچیده و مرکب برای بیان مفهوم معادل می‌باشد. دلیل توجه به عبارات مضاف-مضاف‌الیه کاربرد بالای آن‌ها در نام‌گذاری مفاهیم انتولوژی می‌باشد. در روش پیشنهادی ، ابتدا رابطه معنایی میان مضاف-مضاف‌الیه استخراج شده و با استفاده از آن یک سری انطباق‌های اولیه به عنوان فرضیه تولید می‌گردد. هسته اساسی در تولید این فرضیه‌ها کتابخانه‌ای از الگوها و یک روش جستجوی لغوی می‌باشد. با اعمال یک روش استدلالی خاص تمامی فرضیه‌های تولیدی برای افزایش کیفیت پالایش می‌شوند. از یک هیورستیک و نتایج به دست آمده از استدلال، برای تصحیح الگوریتم جستجوی لغوی و کلاسه‌بندی روابط معنایی استفاده شده است. در پایان، روش پیشنهادی در قالب نرم افزار هم‌تراز سازی OCEANING پیاده سازی شده و کارایی روش پیشنهادی در هم‌تراز سازی دو انتولوژی مطرح، بزرگ و سطح بالای سومو و اومبلنشان داده شده است.

با توجه به رشد روزافزون اسناد الکترونیکی، نیاز به یک دسته بند کارا در حوزه داده کاوی واضح است. اخیراً به منظور افزایش دقت دسته بندی، استفاده از آنتولوژی لغوی به عنوان مرجع خارجی و نیز استخراج دانش از متون در فرآیند دسته بندی، مطرح شده است؛ از این رو، هدف از انجام این پروژه ارائه و پیاده سازی سیستم دسته بندی خودکار اسنادی است که آنتولوژی لغوی فارس نت را در عملیات دسته بندی داخل می نماید. این امر منجر به افزایش اوزان کلمات مرتبط با دانش پیش زمینه متن می شود. راهکار پیشنهادی برای استفاده از آنتولوژی لغوی، تمرکز بر روی بردار مشخصه ی معنایی را محور فعالیت های خود قرار داده است؛ تا بدین وسیله فرآیند دسته بندی را بهبود بخشد. در این پروژه ضمن بررسی و مطالعه ی روش های بکارگیری آنتولوژی لغوی در فرآیند دسته بندی، آنتولوژی لغوی فارس نت را به منظور استخراج روابط معنایی استفاده می نماییم.در سیستم ارائه شده، کلیه ی اجزاء تشکیل دهنده ی سیستم دسته بندی شامل پردازشگر لغوی، کاهنده ی ویژگی، انتخاب کننده ی ویژگی، وزن دهی به ویژگی و طبقه بندی کننده اسناد، لحاظ شده است. در این پروژه الگوریتم χ^2 در بخش انتخاب مشخصه و روش وزن دهی ویژگی نرمال شده TFIDF در بخش وزن دهی به کار گرفته می شود. پیش از اعمال روش وزن دهی به مشخصه ها، بردار مشخصه معنایی برای هر کلمه کلیدی توسط مفاهیم استخراج شده از آنتولوژی لغوی فارس نت، ایجاد می شود. نتایج ارزیابی های انجام شده نشان دهنده ی بهبود قابل توجهی در کارایی و دقت الگوریتم دسته بندی با بکارگیری آنتولوژی لغوی فارس نت است.

در اینترنتِ آینده که اینترنتِ سرویس‌‌ها نام گرفته است، سرویس یک مفهوم پایه است. این مفهوم، به منابعی که می‌‌توانند از طریق اینترنت عرضه شوند اطلاق می‌‌شود. برای استفاده از سرویسها و پر کردن فاصله بین مصرف‌‌کنندگان سرویس با ارائه‌دهندگان آن، نیاز به سازوکارهایی برای ثبت و جستجوی سرویسها است. تکنولوژی سرویس‌‌های وب یک رهیافت کنونی برای اینترنتِ آینده است که سازوکارهای مورد نیاز برای عرضه و استفاده از سرویسها را ارائه داده و توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. در قلب این تکنولوژی، دایرکتوری سرویس قرار دارد که ثبت سرویس و جستجوی آن را میسر کرده است.با این وجود، با افزایش سرویس‌‌های وب و تکامل نیاز‌‌های کاربران، دایرکتوری‌‌های سرویس کنونی برای پاسخ به نیازهای کاربران، محدودیتهایی دارند که از مشکلات ساختاری و خدماتی آنها ناشی شده است و همین موضوع آن‌ها را برای اینترنت آینده ناکارآمد کرده است. از نظر ساختاری، این ماشین‌‌ها گلوگاه سیستم و نقطه خطا می‌‌باشند. دلیل این امر زمان‌بر بودن خدمت کشف سرویس مورد نیاز کاربر است. از نظر پردازش اطلاعات، دایرکتوری‌‌های سرویس هیچ دانشی از دادههای ذخیره شده تولید نمیکنند و همین، توان آن‌ها را محدود کرده است. خدمت ارائه‌شده به کاربر محدود به جستجوی سرویس است که در آن، دایرکتوری‌‌های سرویس تنها لیستی از سرویس‌‌های کاندید را برمی‌‌گردانند به این امید که یکی از آن‌ها مشابه درخواست کاربر باشد. این در حالی است که نیاز کاربران به خدمات سطح بالاتر مانند ترکیب سرویس بیشتر شده و این خدمات پیچیده باید در زمان کوتاه‌‌تری انجام شوند. اما در دایرکتوری‌‌های کنونی هیچ پیش پردازشی روی اطلاعات ذخیره شده به منظور استفاده بهینه‌‌ از آن‌ها و ارائه‌ خدمات بهتر صورت نمی‌‌گیرد. لذا کندی دایرکتوری‌های سرویس در ارائه خدمات و خدمات سطح پائین کنونی ارائه شده توسط آن‌ها که باعث تاخیر دایرکتوری سرویس در پاسخ گویی به پرس‌وجوهای پیچیده می‌شود، دو مشکلی است که در این پژوهش مورد توجه قرار داده شده است. برای غلبه بر این کاستی‌‌ها، یک دایرکتوری سرویس ایجاد شده که در آن روش جدیدی برای انتشار سرویس‌‌های وب ارائه‌ شده است. در این دایرکتوری سرویس، موجودیت‌‌های شبکه استخراج شده و بین آن‌ها با رابطه‌های معنایی تعریف شده، پیوند برقرار می‌‌شود تا یک گراف معنایی به وجود آید. بر اساس این گراف معنایی، خدمات جدید و بهینه‌ای عرضه شده است. نشان داده شده که این دایرکتوری سرویس قادر به ارائه‌ خدمات تکمیلی است و قابلیت پخش شدن را دارد. همچنین زیرساخت‌‌های نظری برای ساخت و نگهداری این دایرکتوری جدید توسعه داده شده است.خدمات ارائه‌ شده توسط دایرکتوری سرویس جدید و قابلیت‌‌های آن از طریق آزمایش‌‌های مختلف بررسی شده‌‌اند و کارایی سیستم و عملیاتی بودن آن نشان داده شده است.

در سال‌های اخیر، تحقیقات بسیاری جهت پیدا کردن روابط معنایی بین موجودیت‌ها به منظور بالا بردن سطح تجاری ارگان‌ها و شرکت‌ها انجام شده است. یکی از این روابط، رابطه مکمل بین کالاهاست. این رابطه، کالاهایی را مشخص می‌کند که در جهت برآورده ساختن یک نیاز با یکدیگر مصرف می‌شوند. این رابطه کاربردهای فراوانی در زمینه تجارت الکترونیکی و بازاریابی دارد. در این رساله، اقدام جدیدی جهت کشف این روابط انجام گرفته است. بدین صورت که یک روش خودکار و نظارت نشده جهت استخراج روابط مکمل بین کالاهای موجود در یک کاتالوگ محصولات در قالب یک روش یادگیری آنتولوژی با استفاده از اسناد موجود در وب به عنوان مجموعه نوشته‌های یادگیری طراحی و پیاده‌سازی شده است. در عصر حاضر، با رشد سریع جامعه اطلاعاتی، وب تبدیل به مخزن اطلاعاتی با ارزشی در همه حوزه‌های دانشی ممکن جهت انجام وظایف کسب دانش و بازیابی اطلاعات شده است. روش یادگیری آنتولوژی ارائه شده از خصوصیات وب به عنوان مجموعه نوشته‌های یادگیری بهره‌برداری می‌کند و بدین منظور روش‌های جدیدی جهت کسب دانش از مجموعه نوشته‌های وب، مورد استفاده قرار گرفته‌اند. رویه ارزیابی خودکاری نیز جهت ارزیابی روابط استخراج شده با استفاده از مخزن اطلاعاتی WordNet، طراحی شده است که روابط استخراج شده با استفاده از روش یادگیری آنتولوژی پیشنهادی به وسیله این رویه، مورد ارزیابی قرار گرفته است.از آن جایی که کالاهای مکمل کاربردهای فراوانی در بازاریابی و تجارت الکترونیک دارند و جهت نشان دادن کاربرد روابط استخراج شده، در نهایت یکی از کاربردهای این کالاها در زمینه تبلیغات زمینه‌ای انتخاب شده است. تبلیغات زمینه‌ای، یکی از انواع تبلیغات اینترنتی است که به صورت خودکار بر‌اساس محتوای صفحات وبی که کاربر در حال مرور کردن آن است، تبلیغات مرتبط را در این صفحات قرار می‌دهد. با استفاده از روابط استخراج شده از مرحله قبل، الگوریتم جدیدی جهت تطابق تبلیغات و صفحات در تبلیغات زمینه‌ای طراحی و پیاده‌سازی شده و سپس کارایی روابط استخراج شده در این تبلیغات، مورد ارزیابی قرار گرفته است.

با رشد فزاینده و لجام گسیخته اطلاعات دیجیتالی و نیاز به دستیابی به اطلاعات مورد نظر از میان خیل انبوه متون و اسناد موجود در زمان معقول، نیاز به سیستم‌های بازیابی اطلاعاتی که بتوانند نیاز اطلاعاتی کاربران را کامل‌تر و دقیق‌تر تشخیص داده و متون و اسناد مرتبط با آن را بازیابی کند، بیش از پیش احساس می‌شود. به دلیل ویژگی‌های خاص زبان طبیعی نظیر چند معنایی عبارت، ارتباطات معنایی نهفته و ... ، تنها مقایسه عبارات موجود در پرس‌جوی کاربران با اسناد موجود به منظور جستجوی نیاز اطلاعاتی کاربران در نمایه سیستم، کافی نبودهو نتایج حاصل نمی‌تواند به طور مطلوب پاسخ‌گوی نیاز کاربران باشد. هدف از انجام این تحقیق شناسایی مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متون و اسناد، به منظور استفاده در نمایه‌سازی و بهبود عملکرد سیستم‌های بازیابی اطلاعات می‌باشد. برای انجام این کار دامنه معنایی متن را با استفاده از دامنه معنایی مفاهیم که در پایگاه دانش سیستم تعریف شده، شناسایی می‌نماییم. سپس مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن را استخراج و بر اساس ارتباط معنایی که با متن(مفاهیم موجود در متن) دارند، رده‌بندی می‌کنیم. مفاهیم موجود در صدر رده‌بندی فوق به عنوان مهم‌ترین مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن به نمایه متن افزوده می‌شوند تا در زمان مقایسه پرس‌جوها با نمایه مدنظر قرار بگیرند. پیاده‌سازی ایده فوق به ابداع دو روش اکتشافی، یکی در زمینه مهندسی دانش و هستی‌شناسی و دیگری در زمینه پردازش زبان طبیعی انجامید. در زمینه هستی‌شناسی یک روش جدید برای نمایش مفاهیم توسط یک بردار معنایی در فضای n-بعدی دامنه ارائه شد. برای نگاشت متن به پایگاه دانش سیستم، مفهوم هسته‌های معنایی متن بر اساس زنجیره‌های معنایی ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفت.برای ارزیابی ایده‌های موردنظر، سیستم فوق به صورت یک ماجول پیش‌پردازش‌گر به یک سیستم بازیابی اطلاعات فضای برداری وزن‌دار(VSM) افزوده شده و تغییرات عملکرد این سیستم در حالت عادی (بدون وجود ماجول پیش‌پردازش‌گر) و هنگامی که ورودی آن از سیستم مورد نظر ما تامین می‌شود، مقایسه شد. در پیاده‌سازی ماجول پیش‌پردازش‌گر معنایی از WordNet به عنوان پایگاه دانش سیستم استفاده شد. نتایج ارزیابی عملکرد سیستم بر روی 4 مجموعه از اسناد آزمایش سیستم‌های بازیابی اطلاعات، حاکی از عملکرد نوید بخش در صورت تعیین مقادیر مناسب برای پارامترهای ورودی و استفاده از پایگاه دانش مناسب می‌باشد.