جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از دیدگاه عارفان مسلمان، آنچه به طور معمول دین (شریعت) نامیده می شود، صورت ظاهری یک تجربه زنده شهودی از «حقیقت» است که خود آن حقیقت از هر صورتی مبرا و متعالی است. این تجربه شهودی منبع اصلی اعتقادات، احکام، مناسک و... بوده و به همراه آنها دو جنبه ظاهری و باطنی دین را تشکیل می دهد. دین در این دیدگاه، ماهیتی کاملاً عرفانی داشته و تجربه های دینی انبیاء هم هیچ تفاوتی ماهوی با تجربه های عرفانی ندارند. حقیقتی که به این ترتیب در صورت یک تجربه عرفانی متجلی می شود، به دلیل محدودیت این «صورت» که ناشی از امتحانات بشری تجربه گر است، به کثرت می گراید و صور گوناگون به خود می گیرد. وقوع چنین تنوع و کثرتی در «تجربه از حقیقت» آنهم در لایه های عمیق معرفتی، می تواند توضیح دهنده تفاوتهای بعضاً بنیادینی باشد که در اعتقادات ادیان گوناگون بروز می کند. با اینحال بین این صورتهای متفاوت تجربه (ادیان) نسبت درست و نادرست و حق و باطل برقرار نیست؛ بلکه با وجود تفاوت در کمال و تمامیت این تجربه ها، همگی ناظر به حقیقت واحدی بوده و هر چند به نسبتهای متفاوت اما همگی حق بوده و دارای حقانیت محسوب می گردند. تصویر نسبتاً کاملتری از این نسبت و ارتباط (بین ادیان گوناگون) را می توان در مفهوم «انسان کامل» و «حقیقت محمدیه» یافت که در پی به دست دادن وحدتی ذاتی بین انبیا و ادیان منسوب به آنان است. در این تصویر، علیرغم تاکید بر وجوه بارز این وحدت بنیادی همچنان بر شخصیت و مقام منحصر به فرد و ممتاز اسلام و طبعاً دین او اصرار می گردد و همه ادبیان دیگر در سطوح پایینتری قرار داده می شوند. چنین امری به این معنا است که پذیرش کثرت و تنوع دینی از دیدگاه عرفای مسلمان به هیچ وجه تا جایی که یک دیدگاه پلورالیستی روا می دارد، نیست و ادیان با وجود برخورداری از یک وحدت جوهری - که در ورای تجربه های عرفانی قرار دارد کماکان هم از نظر معرفتی و هم از جنبه حقانیت با یکدیگر یکسان نیستند. در واقع اگر مقایسه ای در کار باشد، عمدتاً با یک دیدگاه شمول گرا، (inclusivist) است که یک دین خاص را بر فراز ادیان دیگر قرار می دهد.

هدف پژوهشگر : ارائه آراء فقهای اسلامی براساس مقتضیات زمان - تطبیق و مقارنه ی فقه مذاهب مختلف اسلامی در راستای ایجاد وحدت و تفاهم هرچه بیشتر پیروان مذاهب اسلامی - پاسخ گویی به شبهات و اشکالات وارده در مورد ناتوانی و عجز فقه اسلامی در حل مشکلات اجتماعی عصر کنونی. ضروت تحقیق : با توجه به بسط روز افزون ارتباطات در جهان کنونی و گسترش بیش از پیش روابط مسلمانان با بیگانگان و به تبع آن لزوم نیاز به پاسخگویی چگونگی این روابط به ویژه بعد از پیروزی انقلاب و افزایش شمار نو مسلمانان٬ لذا تبیین آراء و نظرات فقه اسلامی راجع به حریمهای روابط از ضروریات انکار ناپذیر است. روش پژوهش : در تحقیق حاضر از شیوه ی کتابخانه ای و فیش برداری و ایجاد رابطه ی منطقی بین مطالب استفاده شده است. نتیجه کلی : اسلام خواستار رابطه ی مسالمت آمیز و دوستانه ی پیروانش باهمه ی غیرمسلمانان است. اما در ایجاد و شدت و ضعف آن یا ترک رابطه حریمها و مرزهای مشخصی را نیز فرا روی مسیر مسلمانان قرار می دهد. اصولا اصل اولی بر ایجاد رابطه است نه ترک آن مگر در مواردی محدود که رابطه با اصول و ضوابط حاکم در تعارض باشد

هدف پژوهش : جستجوی کیفیت فرشتگان در ادیان زرتشت و اسلام روش پژوهش : کتابخانه ای طرح پژوهش : استفاده از کتابها و متون موجود مربوط به موضوع در زبان های فارسی ، عربی و انگلیسی نتیجه کلی : موضوع فرشتگان که در ادیان قدیم و جدید به چشم می خورد، بیشتر در دین زرتشت مشهود است و به نظر نگارنده ادیان دیگر فرشتگان را از دین زرتشت اخذ کرده اند

آگاهی و بررسی و علاقمندی و جذابیت موضوع و آشنایی کلی بامعراج روش نمونه گیری : کتابخانه ای روش پژوهش : کتابخانه ای طرح پژوهش : بررسی و تطبیق معراج در دو دین الهی زرتشت واسلام و توانایی عروج انسان و رکورد و خمود انسان به علت نداشتن توانایی عروج نتیجه کلی : معراج درتمام ادیان الهی صورت پذیرفته از جمله زرتشت و اسلام ولی دراسلام به صورت کامل و نهایت انجام پذیرفته زیرا که حضرت محمد (ص ) انسان کل هستند چونکه تا به مرحله قاب قوسین پیش رفتند که ظرفیت وجودی هر بشری تا به آن اندازه نبود

هدف پژوهش باز نمود گوشه ای از حقایق پنهان در آیه نور و بااستفاده از نظریات حکمای اسلامی و حکمای مکتب ناوالیسم می باشد روش نمونه گیری فیش برداری ازکتب مربوطه در بخش کتابنامه آمده است روش پژوهش بررسی جزآ به جزآ و استقرائی مجموعه آثار کارلوس کاستاندا و کتب تفسیری قرآن و جمعبندی عناصر بدست آمده است ابزار اندازه گیری استفاده از کتابها و منابع مختلف و هم رائی با استادان مجرب در زمینه مربوط می باشد طرح پژوهش : انسان در پرتو مجاهده با نفس و تهذیب آن به مرحله ای از کمال دست پیدا می کند، که می تواند حقایق عالم را بی واسطه مشاهده کند. ناوال دون خوان ماتیوس سرخ پوستی از آمریکای جنوبی نمونه ای از این انسان رشد یافته است که مشاهدات او به آرای عرفای اسلامی بسیار نزدیک است نتیجه کلی : آیه نور این مثال قرآنی که یکی از ژرف ترین مثالهای قرآن است می تواند با ممثل خود در عالم واقع یکی باشد. در حالی که بیشتر مفسرین این آیه را فقط یک تشبیه می دانند.

هدف پژوهش : تشریح جایگاه تعاون و تعاضد در حکمت عملی و در فرهنگ اسلامی بیان اهمیت و ارزش داشتن روحیه تعاون و معاضدت میان مردم در جامعه اسلامی خصوصا بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و متعاقبا فواید پایبندی به این اصل مهم اجتماعی و بررسی اینکه چه عواملی در تقویت و تضعیف معاضدت و معونت در جوامع اسلامی نقش دارد. روش پژوهش : مباحثه٬ کتب نظری٬ و مراکز اطلاعات کامپیوتری علوم قرآنی و احادیث است. طرح پژوهش : تعریف جامع از حکمت عملی و جایگاه اعمال خیر و کمال فردی که مستلزم سود و نفع‬ اجتماعی است و طرح تشریح اخلاق عملی و تفکیک فضائل از رزائل اخلاقی و طرح عوامل پیدایش تعاون در میان جامعه و بررسی اصل تعاون و معاضد اجتماعی در آیات قرآنی٬ احادیث و احکام فقهی در فرهنگ اسلامی. نتیجه کلی : اصل روحیه تعاون و تعاضد در میان جوامع اسلامی که برگرفته از تعالیم غنی فرهنگ اسلام است در مکاتب غربی بسیار کم رنگ و بی محتوی است برای تقویت روحیه همکاری و همیاری می بایست به احکام و قوانین و سنن الهی پایبند بوده و براساس دستورات اجتماعی٬ اخلاقی اسلام و تاکیدات قرآن مجید احادیث و توجه به الفت و برادری و معونت با مؤمنین در میان جامعه همت گماشت

صوفیّه تمام تعالیم نظری اسلام را در راستای کمک به بر انگیزش ذکر در نفس می دانند و بر این اساس در تفسیر آموزه های قرآنی اثبات می کنند که ذکر بر اموری بسیار فراتر از اعمال عبادی که به اسم شناخته شده اند دلالت دارد. آنها ذکر کامل را عینیّت بخشیدن به تمام کمالات نهفته درفطرت انسانی تعریف می کنند، براین اساس که فطرت انسانی در واقع صورتی الهی است .علامت صورت الهی نیز که انسانها برآن اساس آفریده شده اند ،عقل و هوش است که آنها را از تمام دیگر خلایق جدا می سازد .رجوع الی الله نیز درنظر صوفیّه ذکری است که آگاهی از حضور خدا را در دل انسان بیدار می کند و صورت الهی نفس او را تحقّق می بخشد. صوفیان در بازگشت اختیاری خویش به سوی خدا درپی تحقّق جمیع اسماء الهی وایجاد اعتدال تمام بین آنها هستند و به عبارت دیگر می خواهند متخلّص به اسم الله شوند که خود جامع تمام اسماء است .آنها از طریق ذکر به این هدف دست می یابند .درنظر صوفّیه تنها به وسیله ذکر خدا،یعنی تنها با معطوف کردن ذهن وکل وجود به سوی خداکه برصورت اوآفریده شده اند،انسان می تواند امید خدا گونه شدن به معنی حقیقی آ نرا داشته باشد. تصوّف به واسطة عطف تّوجه به دقایق سنّت و با تمرکز بر ذکر خداوند در هر لحظه، حیات عبادی اسلام را پرمایه تر و غنی تر می سازد.این تمرکز مستمر و توجّة دایمی به خدا در نهایت به آرمان و راه و روش صوفیّه منتهی می شود که همان وصال با خداست .راه و روشی که در طریقت صوفیانه معنایی منحصر به فرد پیدا می کند و همچنین مستلزم فرایند دگرگونی درونی نیز می گردد که به موجب آن تمام توان و قدرت نفس انسان رابه سوی خدا متوجّه می کند. براین اساس طریقت صوفیانه اعمال عبادی و معنوی بسیاری رابراعمال سخت ومحکم شریعت می افزاید و از ذکر به عنوان اساسی ترین عمل یاد می کند،عملی که در قرآن نیز در آیات بسیاری انجام آن به مردم سفارش شده و توسّط پیامبر اکرم (ص)نیز اشکال خاصی از آن به صحابه توصیه گردیده است تا چشم آنها را برای دیدن حقیقت بگشاید.در واقع آیات قرآنی و احادیث نبوی متعدّدی با بیانها و انگاره های متفاوتی ازاین هدف سخن می گویند که چیزی جز نفی نسیان و غفلت و همچنین یادآوری کمال حقیقت واحد نمی تواند باشد.هدفی که درطریقت صوفیانه نام سیرالی الله به خود می گیرد و در تزکیة نفس معنا پیدا می کند. تزکیة نفسی که خود مستلزم آداب وشرایطی

در پایان نامه حاضر عشق و محبت و عقل در عرفان و آیات و روایات و فقه بررسی شده و مطالب آن در پنج فصل با این مباحث آمده است: فصل اول، محبت در منابع اسلامی (قرآن و سنت)؛ فصل دوم، عشق نزد عرفا و فلاسفه؛ فصل سوم، عشق در منابع اسلامی؛ فصل چهارم، عقل و عرفا؛ فصل پنجم، فقها و نظریات عرفا در مورد علم.

میرزا محمدمعصوم معروف به نایب الصدر شیرازی و ملقب به لقب طریقتی معصومعلشاه, مولف کتاب ارزشمند طرائق الحقایق و فرزند یکی از اقطاب سلسله نعمت اللهیه به نام رحمت علیشاه بود. وی که در زمره عرفا و فضلای صاحب نام عصر قاجار و عالم به علوم فقه و حدیث, فلسفه و کلام و منطق و... بود, این حجم از اطلاعات را با سیر آفاق و انفس و گردش در روی کره زمین به کمال رساند. میرزا محمد معصوم در تاریخ 14 ربیع الول 1270 ق چشم به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را در شهر شیراز به پایان رساند و در حالی که 18 سال بیشتر نداشت, برای ادامه تحصیل به عتبات عالیات رفت. پس از چهار سال به خاطر مشکل مالی مجبور به بازگشت می شود. و مدتی در طهران از محضر اساتید آن شهر بهره مند می شود. در سال 1304 ق به پیشنهاد برخی از دوستانش سکونت در طهران را اختیار می کند و یکسال پس از آن عازم سفر مکه می شود. خاطرات این سفر را پس از بازگشت در بندر بمبئی به صورت یک سفرنامه چاپ می کند و نامش را تحفه الحرمین می گذارد. حاجی نایب الصدر در همین سالها ادعای قطبیت در سلسه نعمت اللهیه را هم داشته است که به دنبال آن خانقاهی بنا کرده و در آن دستگیری و ارشاد می کند. در همین خانقاه تالیف طرائق را آغاز می کند. آن را در سال 1318 ق به پایان رسانده و یکسال بعد هم چاپ می کند. پایان طرائق همزمان با شروع فریادهای آزادیخواهی در گوشه و کنار کشور, در راه مبارزه با استبداد بوده است. نایب الصدر هم وارد ماجرا می شود و در صف آزادیخواهان قرار می گیرد و با عضویت در انجمنی به نام جنوب و تصدی ریاست آن برای مدتی, به مبارزه علیه استبداد می پردازد. که سرانجام با به توپ بسته شدن مجلس و شکست مشروطه تمامی آزادیخواهان, دستگیر, اعدام و یا متواری شدند. حاجی نایب الصدر نیز از طهران تبعید می شود و 17 سال باقیمانده عمر خود را در گناباد و گرگان و مشهد می گذراند. در گناباد و گرگان مدتی ریاست اوقاف آن شهرها را به عهده داشته. سرانجام پس از 71 سال زندگی در پنجم اسفندماه 1304 خورشیدی چشم از جهان فرو بسته و در قبرستانی در غرب مشهد به خاک سپرده می شود

در این پایان نامه موضوع عرفانی و اخلاقی حالت و مقام رضا در عرفان اسلامی و فرهنگ دینی مسلمانان بررسی شده است. نویسنده با بهره گیری از قرآن، روایات و منابع تفسیری عرفانی و غیر عرفانی، به شرح معنای لغوی رضا، و بیان انواع رضا اعم از رضای خدا از بنده و رضای بنده از خدا و مراتب آن، قضا و قدر و رضای به آن پرداخته است. عناوین فصول آن به این قرار است: تصوف عرفانی اسلامی، سیر و سلوک، رضا در قرآن و روایات، رضا در عرفان اسلامی