جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قاریان قرآن کریم برای القای صحیح مراد الهی به شنونده، آیات قرآن را با توجه به مفهوم آیه تلاوت می کنند و با توجه به ارتباط لفظی و معنوی بین عبارات قرآنی، وقف، وصل یا ابتدای مناسبی را انتخاب می‌نمایند. پژوهش حاضر به مصادیق آیاتی می‌پردازد که به دلیل اختلاف مفسران، گاهی وقف و گاهی وصل عبارات آنها در یک موضع، مورد نظر است. در این دسته از آیات، آنجا که وقف بین عبارات بر اساس یک وجه تفسیری انتخاب می شود، اهمیت القای معنا به وسیله آن وقف تا آنجاست که وصل عبارت، موهم القای معنای خلاف می گردد و قاریان بر خلاف برقراری ارتباط لفظی و معنوی بین عبارات، وقف را اختیار می کنند تا معنای صحیح آیه را به شنونده القا کنند؛ چراکه در صورتِ عدمِ بیانِ این وقف، نه تنها معنای مورد نظر به شنونده القا نشده، بلکه موهم القای خلاف آن معنا نیز می شود؛ از این‌رو، برخی از علمای وقف و ابتدا این نوع وقف را «وقف بیان» نامیده اند. پژوهش حاضر ضمن تبیین وقف بیان در آیه 217 سوره بقره به نقد و بررسی وجوه پنج‌گانه وقف و ابتدای این آیه و مؤیدات وقف بیان در آن پرداخته است

تلاوت قرآن دارای ساختار آوایی با چینش وحیانی خاص خود است؛ بدین معنا که تلاوت مطلوب از مجموعه آواهایی تشکیل شده است که قاری قرآن ملزم به رعایت آنهاست. این آواها اگر به صورت صحیح و فصیح ادا نشوند، در شاکله کلی تلاوت اخلال می‌کند و از عیار آن می‌کاهد. در این نوشتار، با استناد به بیان آواشناسان به طور عام و قرائت پژوهان از علمای تجوید و قرائات به طور خاص و با تکیه بر دانش‌های آناتومی، آواشناسی و دانش تجوید، ضمن بررسی ساختار آواهای اصلی و فرعی عربی در تلاوت قرآن کریم، به تحلیل ساختار درونی و بیرونی آواهای تلاوت قرآن پرداخته شده است. اندام‌های تنفسی، اندام‌‌های واک‌ساز، اندام‌های آواساز، اندام‌های طنین‌ساز و اندام‌های شنوایی جزئی از ساختار بیرونی و آواهای «صامت و صائت، فرعی و اصلی، کوتاه و کشیده، مجهور و مهموس، شدیدة، مرخوة و متوسطه، و مفخم و مرقق» تشکیل دهنده اضلاع درونی هندسه آوایی تلاوت قرآن معرفی می‌شوند

مطالعات مذکور در پی آن است تا بداند آیا تأثیر قراءات بر تفسیر، از قبیل تغییرات بنیادین در مفهوم و معنای قرآن است بگونه ای که بتواند حکمی از احکام شریعت یا اصول اعتقادی را دگرگون سازد، یا منجر به تغییرات جزئی و قابل اغماض در تفسیر و معانی آیات می گردد. در این تحقیق به تبیین و بررسی کیفیت استناد فقیهان، متکلمان و مفسران بر ظواهر الفاظ قرآن در قالب قرائتهای ده گانه، خواهیم پرداخت. تأثیر قراءات بر تفسیر از دو زاویه قابل بررسی و پژوهش است که عبارتند از: الف) تأثیر قراءات بر تفسیر آیات احکام، احکام فقهی که در این باره مورد مطالعه قرار می گیرند در ‎5 باب خلاصه می شوند. این ابواب شامل عبادات، معاملات، نکاح، حدود و جهاد می باشد. ب) تاثیر قراءات بر تفسیر آیات اعتقادی و مسائل کلامی از قبیل توحید، نبوت، معاد و سایر مباحث اعتقادی. نگارنده معتقد به نزول واحد بوده و مسئله تواتر قراءات از پیامبر (ص) و نزول هفت حرف را به عنوان منشاء قراءات، استوار نمی داند. این مسئله در نقد و بررسی و ترجیح فراوانی که بر تفسیر اثر می گذارند، دخالت دارد. به همین سبب در بخشهایی از پایان نامه مبانی نظری خود را در ارتباط با موضوعاتی چون، رابطة قرآن و قراءات، تعدد قراءات، مسئله تیسیرامت، اقراء پیامبر(ص) و قرائت عامه مسلمانان، مطرح و آراء گروهی از قرآن شناسان اهل سنت را مورد مناقشه قرارداده است. در خاتمه نیز نتایج حاصل از بحث در اختیار محققان و قرآنپژوهان قرار می گیرد/

این رساله به بررسی تأثیر قرائات ده گانه در تفسیر قرآن پرداخته و مطالب آن در شش بخش با این عنوان ها آمده است: بخش اول، قرائات: معنای لغوی قرائات، معنای اصطلاحی قرائات، موضوع و فائده و هدف قرائات، روایت و طریق و وجه و اختیار، قاریان معروف قرن اول، قاریان چهارده گانه و راویان آنها؛ بخش دوم، تفسیر: تعریف تفسیر، کتب تفسیر با گرایش قرائات، کتب توجیه و احتجاج قرائات؛ بخش سوم، قرائات و تفسیر آیات احکام: تأثیر قرائات بر تفسیر در باب عبادات، تأثیر قرائات بر تفسیر در باب معاملات، تأثیر قرائات بر تفسیر در باب نکاح، تأثیر قرائات بر تفسیر در باب حدود، تأثیر قرائات بر تفسیر در باب جهاد؛ بخش چهارم، تأثیر قرائات بر تفسیر آیات اعتقادی: تأثیر قرائات بر تفسیر آیات توحید، تأثیر قرائات بر تفسیر آیات نبوت؛ بخش پنجم، قرائات و مسائل ادبی: اثر لهجه های عربی بر قرائات قرآنی و رابطه آن با تفسیر، ارتباط میان قرائات قرآنی و اصل اشتقاق، ارتباط میان قرائات قرآنی و ساختارهای صرفی، ارتباط میان قرائات قرآنی و فرآیندهای آوایی؛ بخش ششم، قرائات و قرآن: رابطه میان قرائات و قرآن، تعدد قرائات، تطبیق میان وجوه قرائات و حروف هفت گانه، تیسیر امّت در حوزه اصول و فروع قرائی

تحلیل گزاره های اخلاقی در قرآن کریم با استفاده از روش تحلیل محتوا و با هدف ارائه یک مدل نظام اخلاقی به منظور تبیین نقش و جایگاه آنها در هدایت فرد و جامعه حائز اهمیت است.این پژوهه با استخراج گزاره های اخلاقی سوره اسراء به عنوان الگو و تجزیه و تحلیل آنها و سپس طبقه بندی موضوعی مضامین استخراج شده در نهایت مُدل جامع هدایت را از منظر آن سوره تبیین می نماید. گزاره های اخلاقی بیان شده در سوره نساء در دو بُعد فردی و جمعی به صورت همسان بیان شده و به منظور ساخت یک مدل و ساختار در حوزه اخلاق، هر کدام چهار رکن اصلی یک نظام، یعنی اصول و مبانی نظری، الزامات، مقدمات و موانع را در این زمینه تبیین کرده اند.مدل ارائه شده در پایان مقاله، جامعیت نظام اخلاقی حاکم بر سوره اسراء را نشان می دهد. آنچه به استخراج چنین مدلی می انجامد، استفاده از روش «تحلیل محتوا» در بررسی آیات قرآن کریم است که به نوبه خود، شیوه ای جدید در مطالعات دینی می باشد.