جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ن تحقیق، با هدف تبیین چارچوب کلّی نقد حدیث توسط سیاق و اثبات معیار بودن سیاق در نقد حدیث، انجام شده است.انتخاب این موضوع، به دلیل کمبود منابع مستقل و مدوّن در این باب، صورت گرفته است که این، علاوه بر گستردگی و میان رشته‌ای بودن موضوع، از دیگر مشکلات اساسی این تحقیق، بوده است. روش تحقیق نیز با مطالعه و گردآوری مطالب از طریق کتاب‌ها، مقالات، پایان نامه‌ها و جستجو در سایت‌های مختلف و نقد و بررسی آنها انجام شده است و به طور کلی شامل بر این نتایج است که سیاق مجموعه ساختارهایی است که «شکل‌گیری» و «فهم» سخن، به واسطه‌ی آن صورت می‌گیرد و شامل «مجموعه‌ی قرائن» است و بر دو قسم کلی است: سیاق لغوی و غیر لغوی. سیاق لغوی به «قرائن لفظی» و سیاق غیر لغوی به «قرائن حالی و مقامی» اطلاق می‌شود. از تلفیق این دو سیاق، سیاقی به نام «سیاق دلالتی یا معنایی» تشکیل می‌شود که معنای واقعی هر متنی، در آن نهفته است.از آن جا که وظیفه‌ی سیاق، کشف معنای متن است، بنابراین، با «کلام» در ارتباط است، چه گفتاری و چه نوشتاری. لذا، با «قرآن کریم و روایات» و کشف معنای آنها پیوند خورده است و دانشمندان علوم اسلامی، از آن در فهم آیات و روایات بهره جسته‌اند. آنان، اگر چه از سیاق به طور گسترده‌ای استفاده کرده‌اند؛ اما این کار، به طور بسیار پراکنده‌ای انجام شده است و در این زمینه آثار مستقلی وجود ندارد.در اغلب موارد در نظر دانشمندان علوم اسلامی، «سیاق» تنها به عنوان یک قرینه از قرائن فهم متن یعنی یک قرینه لفظی مطرح است؛ در حالی که در عمل به گونه‌ی دیگری رفتار کرده‌اند و از آن در همه‌ی قرائن بهره جسته‌اند. این امر نشانگر این است که «سیاق»، یک قرینه نیست؛ بلکه مجموعه قرائنی است که یا به شکل‌گیری یک متن(خواه حدیث، یا جمله‌ای باشد که از معصوم، صحابی یا غیره صادر شده باشد) یا فهم آن منجر شده است. این مسئله یکی از نتایج اصلی و مهم این تحقیق به شمار می‌رود که در زمینه حدیث می‌تواند نقش موثری را در فهم و نقد احادیث ایفا کند.

تفسیر قرآن کریم تبیین و شرح و توضیح و پرده برداری از آیات را بر عهده دارد و تلاش مفسران واقعی در جهت روشن ساختن کلام خداوند بوده و هست، با توجه به اینکه پیوندی عمیق و ناگسستنی میان اهل بیت (ع) یعنی مفسّران راستین قرآن کریم و این کتاب مقدس وجود دارد و در حقیقت چنین پیوندی نماد روشن و مسلمی از برخی از احادیث پیامبر اکرم (ص) همچون حدیث ثقلین، حدیث سفینه و جز آن می‌باشد، آن بزرگواران به عنوان حاملان و وارثان قرآن کریم مهم ترین و ارزشمندترین تفاسیر را از آیات قرآن بر جای نهاده اند که به روایات تفسیری مشهور گشته‌اند و از منابع مهم تفسیر قرآن به شمار می‌آیند.بخش زیادی از آن روایات منقول از امام جعفر صادق (ع) است که یکی از امامان معصوم و عضوی برجسته از خاندان پیامبر اکرم (ص) می باشد. این دسته از روایات در شرایط و موقعیت های مختلف بیان شده و روش های تفسیری متفاوتی را به خود اختصاص داده است. مثلاً بعضی از این روایات درصدد بیان معنایی واژگان آیه بر آمده اند و برخی دیگر بیان گر مصادیق مختلف اعم از کلی و جزئی و یا عام و خاص بوده‌اند و نیز برخی دیگر اشاره به تأویل باطنی معنای آیات دارد و گروهی نیز اشاره به شرایط زمانی و مکانی مربوط به نزول آیات دارد که با شناخت انواع این روایات تفسیری فهم و درک معانی بسیاری از آیات قرآن کریم نیز آشکار می گردد.امام صادق (ع) روش های مختلفی در تفسیر آیات قرآنی را به کار گرفته‌اند، گاه با یک تمثیل بسیار ساده مفهوم آیه را روشن ساخته و گاهی جریان تاریخی مربوط به آیه را کاملاً تبیین فرموده‌اند، لذا با توجه به همین روش‌های گوناگون تبیین و توضیح در مورد آیات قرآنی نقش عظیم آن امام همام در مقولۀ تفسیر قرآن کریم آشکار می گردد و هر صاحب مطالعه‌ی دانا و علاقه مندی به تفسیر قرآن کریم مجذوب آن ها می شود. در این رساله تلاش بر این بوده است که در حدّ توان روش‌های مزبور مورد بررسی قرار گیرد و با نقل نمونه هایی از آن ها، جایگاه امام صادق (ع) در تفسیر نمایان گردد.