جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان‌نامه برای بررسی نظرهای نظامی دربارهء انسان و چگونگی زبان او تحت عنوان جلوه‌های شاعرانه عوامل کمال و نقص انسان در خمسه نظامی تدوین یافته است . به نظر نظامی شناخت درست جایگاه انسان از ضروریات می‌باشد و خودشناسی کلید خداشناسی است او عقل و دل آگاه را ابزارهای شناخت و حواس ظاهری، دل نادان و بی‌توجهی به عقل را از آفات آن می‌شمارد. نظامی روح، جسم، عقل و دل را ابعاد وجودی انسان می‌داند و انسان را از همهء موجودات برتر و صاحب کرامت معرفی می‌کند و معتقد است که مقام انسان، مقام خلیفه‌اللهی است . او هدف خلقت انسان را تفکر در پدیده‌های عالم، شناخت زمین و آسمان، انجام اعمال نیک و درنهایت خداشناسی و اطاعت از او می‌داند. نظامی همهء این موارد را با هنرمندی و شیوایی بیان کرده و از صنایع مختلف ادبی نظیر تشبیه، کنایه، استعاره، مجاز، مراعات نظیر، تضاد، جناس ، ارسال مثل، تمثیل، زبانزد، و نیز از مضامین آیات و روایات و حکایات و افسانه‌ها مدد گرفته است . نظامی از بیست و دو عامل به عنوان عوامل کمال یاد می‌کند: -1 خدامحوری، -2 دین‌باوری، -3 یقین، -4 توفیق، -5 دعا، -6 درستی، -7 توبه، -8 صبر، -9 علم، -10 پرورش دل، -11 ریاضت ، -12 زهد، -13 عشق، -14 قناعت ، -15 بی‌نیازی از مردم، -16 تواضع، -17 ترک خودپرستی، -18 امیدواری، -19 دادگری، -20 همنشینی با نیکان، -21 خدمت به خلق، -22 مردمی‌بودن. او همچنین به یازده عامل نقص انسان به شرح زیر اشاره می‌کند: -1 غفلت ، -2 حرص ، -3 ثروت‌اندوزی، -4 شکم‌پرستی، -5 میگساری، -6 غرور، -7 دورویی، -8 عیبجویی، -9 ستمگری و ستم‌پذیری، -10 همنشینی با بدان، -11 منت دونان بردن. نظامی در القای بهتر این مفاهیم از آرایه‌های ادبی و ابزارهای زیباسازی سخن استفاده کرده و در بیان شاعرانه کلام کوشیده است .

این مقاله با ادامه دادن بحث ناتمام تزوتان تودورف در تقسیم بندی انواع داستان های فراواقعی در ادبیات غرب آغاز می شود و در ابتدا می کوشد با اتساع ایده تودورف و با استفاده از ملاک های طبقه بندی او، ژانر داستان سوررئالیستی و نظریه داستان سوررئالیستی را- در معنای عام و کلی آن- به عنوان یکی از انواع فراواقعی معرفی و تشریح کند. پس از تعریف داستان یا روایت سوررئالیستی- به معنای عام- نگارندگان با این فرضیه که نظریه داستان سوررئالیستی نظریه ای کهن است و در مورد شماری از حکایت های منثور عرفانی ما نیز صدق می کند، برگزیده ای از این حکایت ها را در کنار آثار متاخری که نام بردار به داستان های سوررئالیستی اند، به لحاظ عناصر و اجزا و کلیت فضا تحلیل می کنند؛ تا سرانجام نشان دهند آثار سوررئالیستی در غرب و شرق و از زمان کهن تاکنون، بر اساس نظریه یکسان شکل گرفته و در اجزاء نیز قابل قیاس اند.

درباره ویژگی های زبانی آثار ادبی زنان دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. در پژوهش حاضر بر ضرورت تحلیل سبکی آثار داستانی زنان به عنوان روشی برگزیده در تحلیل ویژگی های زبانی، ادبی و اندیشگانی این آثار تاکید شده است. در ادامه، برجسته ترین وجوه سبکی آثار زویا پیرزاد، با رهیافت سبک شناسی فمنیستی، بررسی و تحلیل شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد از نخستین اثر نویسنده یعنی مجموعه داستان مثل همه عصرها تا رمان عادت می کنیم، در سطوح مختلف متن (واژگان، جملات و سطح گفتمان) دیدگاه زنانه نمود یافته است. سیر تحول اندیشه که به تحول زبان منجر می شود، در آثار پیرزاد این گونه است: در مجموعه داستان های مثل همه عصرها، طعم گس خرمالو و یک روز مانده به عید پاک زنان اسیر روزمرگی اند و از خود اراده ای ندارند، در رمان چراغ ها را من خاموش می کنم جایگاه زن مورد پرسش قرار می گیرد و در رمان عادت می کنیم با تحول نقش زن به عرصه کنشگری و فعالیت اجتماعی، توصیفی دیگرگون از هویت زنانه در نقش فاعلی ارائه شده است.

شعر، آمیزه ای از اندیشه و صور خیال است. اندیشه های شاعر، زبان اوست که در قالب شعر بیان شده، به ذهن مخاطب متبادر می شود. زبان و اندیشه، رابطه ای مستقیم و تعاملی دارند. دیدگاههای شاعر و کیفیت تبیین امور، بر زبان او نیز تاثیر می گذارد؛ هر چه اندیشه های او ساده تر و صریحتر باشند، زبان او نیز شفافتر و دور از تعابیر و مفاهیم پیچیده خواهد بود. بنابراین، در زبان شاعر می توان اندیشه های او را نیز جست و از این رو باید گفت که زبان، همان اندیشه است. شعر رودکی هم بازتاب دهنده اندیشه های اوست. دیدگاههای ساده و صریح او، زبانش را نیز ساده و صریح کرده است. در این مقاله پیوند اندیشه ها و زبان رودکی در چهار حوزه پند و وصف و عشق و مدح و نیز علل سادگی شعر و روانی اندیشه او کاویده شده است. مهمترین عوامل سادگی زبان در شعر رودکی عبارتند از: بیان تجارب عمومی، رابطه نزدیک امیر سامانی و رفتار متعادل وی با مردم، نگاه انسانی به ممدوح، تعلیمی بودن اشعار او، افکار صریح و روشن شاعر و برخورد واقع بینانه با امور زندگی.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

بنا بر شیوه مرسوم، تصحیح هر متنی باید براساس دست نوشته یا دست نوشته هایی از آن متن انجام گیرد، اما گاهی به دلایل گوناگون همچون ناآشنایی کاتبان تبدیل و تحریف هایی در متون کهن راه می یابد که آنها را از اصل خود دور می کند و رسیدن به اصل را به کمک نسخه ها دشوار می سازد، به خصوص وقتی که دست نوشته متنی منحصربه فرد و یا با نسخه های دیگر متفاوت باشد. در اینجاست که مصحح از مراجعه به منابع موضوع متن یا مآخذ مولف ناگزیر است. ما در تصحیح بستان العارفین و تحفهالمریدین، از آثار قرن پنجم که نسخه های شناخته شده آن با هم متفاوت اند و مشکلات و مبهمات کهن ترین نسخه آن با مقابله حل نمی شود در مواردی از همین شیوه بهره برده ایم و بسیاری از خطاهای آن را اصلاح کرده ایم. عرضه نمونه هایی از آن و چند متن کهن دیگر، میزان اهمیت و نقش منابع و ماخذ را در تصحیح متون تایید می کند.