جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طنز، انتقاد غیر مستقیم از پلیدیها و کجرویهای جامعه با بیانی خنده آور است و هدف آن، اصلاح پلشتی ها و تهذیب عیوب. آن را تصویر هنری اجتماع نقیضین و یا ضدین دانسته اند، با دو ارزش اجتماعی و ادبی که مکمل یکدیگرند. ارزش ادبی طنز، زاده عناصر بلاغی خاص و کاربرد آنها با شگردهای ویژه است. این مقاله به روش آماری و توصیفی به بررسی این عناصر و شگردها در طنزهای دیوان خروس لاری پرداخته است.کنایه شاخصه اصلی طنزهای اجتماعی و سیاسی دیوان مذکور است که بدان صبغه مردمی بخشیده است، اما تشبیه با وجه شبه دوگانه؛ یعنی حقیقی و کتابی، شاخصه دوم طنزهای اجتماعی است و نماد یا سمبل، شاخصه دوم طنزهای سیاسی. علت این رویکرد نیز آزادی نسبی طنزپرداز در تنوع تصویرسازی آماج و مفاهیم طنزهای اجتماعی و محدودیت شدید و ممنوعیت سیاسی او در تصویرگری های استهزاآمیز آماج طنزهای سیاسی است. استعاره و مجاز به علاقه تضاد، عناصری هستند که در طنزهای سیاسی و اجتماعی به اشکال کم رنگ تری نمود پیدا کرده اند و اغراق از عناصری است که صور مختلف خیال از آن مایه گرفته است.

زبان از دیدگاه سوسور، یک سیستم و جوهر آن ارتباط است و ایجاد ارتباط به توانش و کنش زبانی مربوط می گردد. توانش زبانی، یک مقوله زبان شناسانه و کنش زبانی یک پدیده معناگرایانه و زیبایی شناسانه است و از مناسبات همنشینی و جانشینی زبان پدید می آید؛ از این رو،برای آفرینش آثار هنری و کشف یا آفرینش وجوه زیبایی شناختی، تسلط بر مولفه های تمایز بخش صورت و معنا، اجتناب ناپذیر است زیرا معنا از روابط شبکه داخلی/درونی برای برقراری ارتباط با عناصر و پدیده های جهان بیرونی آفریده می شود و در این باره، نسبت میان سبک و روش بیان با زبان و به ویژه با مشخصه های دستوری، صرفی، نحوی و نظام واژگان، نقش تعیین کننده دارند و وابسته های پیشین یکی از عناصر مهم دستوری برای نیل بدین مقصودندکه بدون توجه به جایگاه و ارزش بلاغی آنها، تحلیل و بررسی متن با اختلال روبه رو خواهد شد.این مقاله ضمن توصیف کارکردهای دستوری هفت وابسته پیشین: صفت اشاره، صفت مبهم، صفت شمارشی، صفت پرسشی، صفت بیانی پیشین، یک/یکی نکره و شاخص و تبیین ارتباط این وابسته ها با هسته ها، تعداد و درصد کاربرد هر کدام را استخراج کرده و به بررسی و تحلیل انگیزه ها و مقاصد بلاغی آنها در داستان رستم و سهراب پرداخته است.به علاوه، چون در هرکنش ارتباطی، نشانه ها یکی از این پنج وجه را دارند: شناساننده، مشخص کننده، شرح دهنده، امری و شکل دهنده یا منطقی، در این پژوهش نشان داده شده که وابسته های پیشین در داستان رستم و سهراب، نقش سه نشانه: شناساننده، مشخص کننده و شرح دهنده را ایفا نموده اند.