جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنی‌اسرائیل نام قومی است که در آیات مختلف قرآن مطالبی درباره آن‌ها بیان شده است. هرچند این عنوان بیشتر برای پیروان آیین حضرت موسی (ع) و دین یهود به کار می‌رود اما این قوم از زمان حضرت یعقوب (ع) شکل گرفت و در دوره‌های بعد هم وجود داشتند به گونه‌ای که حدود یک چهارم از آیاتی که در آن‌ها واژه بنی‌اسرائیل آمده درباره افرادی از این قوم است که در زمان پیامبر اسلام (ص) زندگی می‌کردند.به گفته قرآن خداوند قوم بنی‌اسرائیل را بر سایرین "تفضیل" داد. ظاهراً این تفضیل به جهت نعمت‌های خاص خداوند نسبت به آن‌ها بود که چه در عصر خود آن‌ها و چه در تمام اعصار بعد منحصر به این قوم بوده است که از جمله آن‌ها می‌توان به عبور آن‌ها از دریا، جوشیدن آب از سنگ، زندگی دوباره بعد از مرگ و ... اشاره کرد. هرچند که این قوم نه تنها شکرگذار این نعمت‌ها نبودند بلکه با گناهان بسیار زمینه ساز نزول غضب الهی بر خود شدند.علت گناهانی که بنی‌اسرائیل مرتکب شدند، روحیات و صفات خاص آن‌ها بود. این قوم گروهی دنیا دوست و هواپرست بودند و به دلیل این ویژگی‌ها بود که هرگاه مطلبی را مخالف با خواسته‌های خود می‌دیدند در مقابل آن عکس‌العمل نشان می‌دادند و حتی از کشتن پیامبران نیز ابایی نداشتند تا جایی که در قرآن به عنوان گروهی پیامبر کش معرفی شدند.از آنجا که پیامبران بسیاری بین بنی‌اسرائیل مبعوث شدند، نوع برخورد و رفتار این قوم با پیامبران نیز مسئله‌ای دیگر است که در آیات مختلف قرآن به آن پرداخته شده است و در اکثر موارد به دلیل رفتار‌های ناپسندی که در قبال آن‌ها داشتند، مورد مذمت قرار گرفتند. هرچند که با توجه به روحیه و صفات خاص بنی‌اسرائیل د رفتار آن‌ها با پیامبران مختلف نیز در اکثر موارد نکوهیده است. گناهان بنی‌اسرائیل، عواقبی را هم برای آن‌ها در پی داشت که بعضی از آن‌ها در این دنیا بر آن‌ها وارد شد و بعضی دیگر مربوط به آخرت است.

اکثریت سالاری به حکومت کردن اکثریت مردم اطلاق می گردد، حال این اکثریت بخواهند حکومت انتخاب کنند و یا هرچیز دیگر. با بررسی در قرآن کریم و سیره امام علی (ع) در یافتیم اکثریت در حوزه های مختلف منقسم است. گاهی خداوند به اوصاف اکثریت می پردازد، گاهی آن را در سیاست و حکومت بررسی می کند. وگاهی هم در احکام و شریعت رأی اکثریت، مورد بررسی قرار می گیرد، سیره امام علی (ع) هم به همین منوال است. با بررسی در این دو منبع گرانبها در یافتیم رأی اکثریت در حوزه معرفت و اخلاق و در تعیین حاکم به عنوان اجماع اعتبار ندارد. اما در دو حوزه احکام و شریعت و سیاست و حکومت، رأی اکثریت اعتبار دارد. در این پایان نامه با واژه هایی از قبیل بیعت، شوری، تعاون، اجماع، عرف نیز روبرو گشتیم که هر کدام در حوزه های مربوط به خودش بررسی شده اند.

سکینه که موضوع اصلی پایان نامه می باشد آرامشی است که در مواقف خاصی برقلوب مومنین نازل می شود . آن موارد خاص مواقعی می باشد که مومنین در نهایت ضعف و شکست می باشند و امکان غلبه ایشان بر دشمن تقریبا محال است . در اینجا خداوند سکینه ایبه آنان عطا می نماید که به مدد آن می توانند ثابت قدم و استوار بمانند و امیدوار شوند تا حدی که بتوانند بر دشمن غلبه نمایند .

گسترش عدالت اجتماعی در جامعه در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و قضایی تبعات خاص خود را دارد،چنان‌که در زمینه سیاسی موجب ایجاد امنیت سیاسی، شکست دشمن، خشنودی و رضایت‌مندی مردم از زمامداران و رهبران جامعه، امیدواری مردم، قوام جامعه و ... می‌گردد و در زمینه اقتصادی سبب کاهش فقر، ایجاد آسایش، توسعه و رفاه، کمک به ستمدیده، اصلاح و آبادانی شهرها، ایجاد امنیت اقتصادی و ... می‌شود و در زمینه قضایی نیز آثاری از قبیل: برابری طرفین دعوا در قضاوت، برپایی حق و تساوی در رعایت حقوق مردم، حمایت از حقوق مردم و صاحبان حق، ایجاد امنیت اجتماعی، سعادت و آرامش و ... را به دنبال دارد.اختلاف نابه‌جاى طبقاتى، بی‌کارى، فقر، تجاوز به حقوق دیگران، تبعیض در بهداشت و درمان و دانش و تعلیم و تربیت از بى‏عدالتى‏هاى اجتماعى نشأت مى‏گیرد. از هنگام اجتماعى شدن زندگى انسان بیشترین ناهنجارى‏ها و تلخ‏کامى‏ها و تبعیض‏ها و تفاوت‏ها از بى‏عدالتى دامن‏گیر جامعه شده است، با اجرای عدالت در جامعه می‌توان همه‌ی این موارد را ریشه کن ساخت و جامعه را به سوی پیشرفت و تعالی سوق داد.

از ابتکارهای علامّه طباطبائی (ره) در حوزه تفسیر و کلام این بود که میان این دو علم پیوند منطقی و فلسفی ایجاد نموده است و تمام تلاش و کوشش علمی‌خویش را در این راه صرف نمود تا تبیین کند که قرآن و متن قطعی دین در برخورد با مسائل کلامی‌ و اصول فلسفی چه دیدگاه و پیامی ‌را ارایه می‌دهد. به همین منظور، تنها تفسیری که توانسته این خواسته را پاسخگو باشد و مطلب مورد نظر را انعکاس دهد، تفسیر المیزان بوده است. این مقاله در صدد است تا به روش تحلیل محتوایی، برخی از آراء کلامی ‌و فلسفی علاّمه همچون خاستگاه دین، توحید ربوبی، عذاب دائمی ‌کفّار، رجعت و شفاعت را از منظر قرآن و با توجّه به استفاده از آیات مورد نظر مورد پژوهش قرار دهد.

در میان علوم لازم برای دانش فقه، سنّت و احادیث اهل بیت(ع)مهم ترین منبع و علوم مورد نیاز بعداز قرآن کریم و به عنوان یکی از پایه های ضروری اجتهاد به شمار می آید.با توجّه به نقش عمدة آن در فقه، مقالة پیش رو درصدد است تا با تکیه بر سنّت و احادیث موجود و مطالعة دانش فقه به کارکردهای سنّت در این دانش دست یابد. بدین منظور، ضمن تبیین برخی از مبادی تصوّری و تصدیقی دانش فقه، تحقیق و تتبّع خود را در دو حوزة فقه و فقها به عنوان کاربران و کارشناسان مسائل فقهی و به تبع آن، در اصول فقه به عنوان مسائل فقهی غیرمنصوص متمرکز کردیم و کارکرد سنّت در هر یک از حوزه ها را مورد بررسی قرار دادیم و در پایان، این نتیجه به دست آمد که سنّت و حدیث در حوزة فقها توانست نظام مرجعیّت فقهی شیعه را پایه گذاری و تثبیت کند و در حوزة فقه و مسائل فقهی منصوص، کاملاً نقش اثباتی و اعانتی ایفا نماید، ولی این نقش در حوزة اصول فقه و مسائل فقهی غیرمنصوص، متقابل بوده است؛ یعنی گاه اعانتی و گاهی استعانتی بوده است.

نقّادی و نقدپذیری در جامعة اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. انتقاد صحیح موجب شناخت نقاط قوّت و ضعف می شود و از این طریق به پیشرفت و اصلاح امور می انجامد. برای اینکه هدف اصلی نقد که تکامل و اصلاح فرد و جامعه است و مورد تأکید دین اسلام نیز می باشد، محقّق شود، لازم است نقد مبتنی بر اصول و روش های صحیح انجام شود. بهترین راه برای دست یافتن به اصول و روش های صحیح نقد که مورد پذیرش دین اسلام نیز باشد، استفاده از متون دینی یعنی قرآن مجید و کلام معصومان، علیهم السّلام، است. با بررسی انتقادهایی که در قرآن مجید و نهج البلاغه صورت گرفته، می توانیم به اصول و روشهای نقد صحیح و سازنده پی ببریم.

قرآن به مناسبت های مختلف، فرهنگ مردمِ عصر جاهلیّت را مورد نکوهش قرار داده است. پندارهای باطل، وضع احکام جاهلانه، تعصّب و تبرّج از مؤلّفه های سازندة این فرهنگ به شمار می روند. واکاوی آداب و رسوم و قانون هایی که بر زندگی بشر امروزی حاکم است، مؤلّفه های جاهلیّت را در جوامع مُدرن عصر حاضر آشکار می سازد که اسلام هراسی، اومانیسم، اروپامداری، رباخواری، قاچاق انسان، مصرف داروهای روان گردان و رواج پوشش های نامناسب را می توان از جمله مصادیق آن دانست. عنایت به تعالیم اخلاقی اسلام، وجود راهکارهایی برای زدودن مؤلّفه های جاهلیّت در منابع اخلاقی اسلام را اثبات می نماید. بر این اساس، پژوهش حاضر نیز با استفاده از روش تحلیل محتوا به شناسایی مؤلّفه های جاهلیّت در جوامع مُدرن پرداخته است و با تأمّل در قرآن و دعای مکارم الأخلاق به ذکر برخی از شیوه های مقابله با مؤلّفه های فرهنگ جاهلیّت همچون پیشه کردن تقوا، خودسازی و تمرین فروتنی، پیروی از حجّت های عقلی و نقلی، میانه روی و ... پرداخته است.