جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مصنف کتاب شرح منظومه [استاد مطهری] که ما آن را از جهت ارزش فلسفی و بویژه فلسفه تطبیقی مورد بررسی قرار خواهیم داد در راه دست یافتن به فلسفه تطبیقی راهی دراز پیمود. اصولاً ساختمان فکری ایشان بیش از هر چیز، ساختمانی عقلانی بود و اگر چه از علوم نقلی هم بهره وافر داشت اما آنها را نیز بیشتر از دیدی عقلی و تحلیلی می نگریست. ایشان خود این خصلت را بدین شکل تصویر می کند : « اثبات یا انکار خدا قطعاً حساس ترین و شور انگیزترین موضوعی است که از فجر تاریخ تا کنون اندیشه ها را به خود مشغول داشته و می دارد. موضع انسان در این مسأله در تمام ابعاد اندیشه اش و در جهان بینی او و ارزیابیهایش از مسائل و در جهت گیری های اخلاقی و اجتماعیش تأثیر و نقش تعیین کننده دارد. گمان نمی رود هیچ اندیشه ای به اندازه این اندیشه دغدغه آور باشد. هر فردی که اندکی با تفکر و اندیشه سر و کار داشته باشد لااقل دوره ای از عمر خویش را با این دغدغه گذرانده است. تا آنجا که من از تحولات روحی خود به یاد دارم از سن سیزده سالگی این دغدغه در من پیدا شد. پرسشها_ البته متناسب با سطح فکری آن دوره _ یکی پس از دیگری بر اندیشه ام هجوم می آورد. لذا در سال های اول مهاجرت به قم که هنوز از مقدمات ... فارغ نشده بودم چنان در این اندیشه ها غرق بودم که شدیداً میل به تنهایی در من پدید آمده بود و می کوشیدم و شرائط را آماده می کردم که تنها با اندیشه های خود به سر ببرم. در آن وقت نمی خواستم در ساعات فراغت از درس و مباحثه، به موضوع دیگری بیندیشم، و در واقع اندیشه در هر موضوع دیگر را پیش از آنکه مشکلاتم در این مسائل حل گردد، بیهوده و اتلاف وقت می شمردم. و اصولاً مقدمات ... را از آن جهت می آموختم که تدریجاً آماده بررسی اندیشه فیلسوفان بزرگ ... بشوم.»

مصنف کتاب شرح منظومه [استاد مطهری] که ما آن را از جهت ارزش فلسفی و بویژه فلسفه تطبیقی مورد بررسی قرار خواهیم داد در راه دست یافتن به فلسفه تطبیقی راهی دراز پیمود. اصولاً ساختمان فکری ایشان بیش از هر چیز، ساختمانی عقلانی بود و اگر چه از علوم نقلی هم بهره وافر داشت اما آنها را نیز بیشتر از دیدی عقلی و تحلیلی می نگریست. ایشان خود این خصلت را بدین شکل تصویر می کند : « اثبات یا انکار خدا قطعاً حساس ترین و شور انگیزترین موضوعی است که از فجر تاریخ تا کنون اندیشه ها را به خود مشغول داشته و می دارد. موضع انسان در این مسأله در تمام ابعاد اندیشه اش و در جهان بینی او و ارزیابیهایش از مسائل و در جهت گیری های اخلاقی و اجتماعیش تأثیر و نقش تعیین کننده دارد. گمان نمی رود هیچ اندیشه ای به اندازه این اندیشه دغدغه آور باشد. هر فردی که اندکی با تفکر و اندیشه سر و کار داشته باشد لااقل دوره ای از عمر خویش را با این دغدغه گذرانده است. تا آنجا که من از تحولات روحی خود به یاد دارم از سن سیزده سالگی این دغدغه در من پیدا شد. پرسشها_ البته متناسب با سطح فکری آن دوره _ یکی پس از دیگری بر اندیشه ام هجوم می آورد. لذا در سال های اول مهاجرت به قم که هنوز از مقدمات ... فارغ نشده بودم چنان در این اندیشه ها غرق بودم که شدیداً میل به تنهایی در من پدید آمده بود و می کوشیدم و شرائط را آماده می کردم که تنها با اندیشه های خود به سر ببرم. در آن وقت نمی خواستم در ساعات فراغت از درس و مباحثه، به موضوع دیگری بیندیشم، و در واقع اندیشه در هر موضوع دیگر را پیش از آنکه مشکلاتم در این مسائل حل گردد، بیهوده و اتلاف وقت می شمردم. و اصولاً مقدمات ... را از آن جهت می آموختم که تدریجاً آماده بررسی اندیشه فیلسوفان بزرگ ... بشوم.»

اگر معتقد باشیم جریان خلافت رسمی در برابر امامان موضع گرفته و به ترویج علومی در مقابل زلال علوم اهل‌بیت پیامبر(ع) در جامعه اسلامی دست زده است، لاجرم این علوم می بایست در حوزه های فقه ، تاریخ ، تفسیر و حدیثی باشد، که مکتب خلافت در آن دوران به رواج آن میکوشیده. نه منطق و فلسفه و سایر علوم؛ از جمله پزشكي و نجوم و رياضيات. لذا به نظر می رسد که منطق و فلسفه در يك جريان طبيعي به عالم اسلام پاي نهاده و سياست با اهداف پليد در آن دخالت نداشته باشد. و ما سعی می‌کنیم که این مسأله را در صفحات آینده باز و مستدل کنیم.

اگر معتقد باشیم جریان خلافت رسمی در برابر امامان موضع گرفته و به ترویج علومی در مقابل زلال علوم اهل‌بیت پیامبر(ع) در جامعه اسلامی دست زده است، لاجرم این علوم می بایست در حوزه های فقه ، تاریخ ، تفسیر و حدیثی باشد، که مکتب خلافت در آن دوران به رواج آن میکوشیده. نه منطق و فلسفه و سایر علوم؛ از جمله پزشكي و نجوم و رياضيات. لذا به نظر می رسد که منطق و فلسفه در يك جريان طبيعي به عالم اسلام پاي نهاده و سياست با اهداف پليد در آن دخالت نداشته باشد. و ما سعی می‌کنیم که این مسأله را در صفحات آینده باز و مستدل کنیم.