جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

(از مجموعۀ 5 جلدی)در مجموعه حاضر به برخی از مهم‌ترین مسائل در عرصه دین‌پژوهی پرداخته شده است. این اثر متشکل از نه مصاحبه و چهل و هفت مقاله در پنج مجلد است. هدف از انتشار این کتاب، جریان‌شناسی و نقد و بررسی دیدگاه و آرای مختلف اعتزال نو و پاسخ‌گویی به شبهات مرتبط و فراهم کردن زمینه برای تحقیقات بعدی است. در جلد سوم اندیشه‌های نواعتزال در موضوعاتی چون حقوق اساسی، علم دینی، مغالطه‌ها و ... به نقد کشیده شده است.

(از مجموعۀ 5 جلدی)در مجموعه حاضر به برخی از مهم‌ترین مسائل در عرصه دین‌پژوهی پرداخته شده است. مسائل مطرح شده در این مجموعه به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند: جریان‌شناسی اعتزال نو؛ اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی؛ اعتزال نو و اندیشه‌های حقوقی، علم دینی و ...؛ چالش‌ با ابوزید که از شخصیت‌های محوری این جریان است؛ و عقل شیعی و عقل نواعتزالی. این اثر متشکل از نه مصاحبه و چهل و هفت مقاله در پنج مجلد است. هدف از انتشار این کتاب، جریان‌شناسی و نقد و بررسی دیدگاه و آرای مختلف اعتزال نو و پاسخ‌گویی به شبهات مرتبط و فراهم کردن زمینه برای تحقیقات بعدی است. در جلد دوم مجموعه با موضوع مسائل فلسفه دین اسلامی، به تحلیل و نقد آرای نواعتزال در این موضوعات پرداخته شده است.

(از مجموعۀ 5 جلدی)در مجموعه حاضر به برخی از مهم‌ترین مسائل در عرصه دین‌پژوهی پرداخته شده است. مسائل مطرح شده در این مجموعه به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند: جریان‌شناسی اعتزال نو؛ اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی؛ اعتزال نو و اندیشه‌های حقوقی، علم دینی و ...؛ چالش‌ با ابوزید که از شخصیت‌های محوری این جریان است؛ و عقل شیعی و عقل نواعتزالی. این اثر متشکل از نه مصاحبه و چهل و هفت مقاله در پنج مجلد است. هدف از انتشار این کتاب، جریان‌شناسی و نقد و بررسی دیدگاه و آرای مختلف اعتزال نو و پاسخ‌گویی به شبهات مرتبط و فراهم کردن زمینه برای تحقیقات بعدی است.

(از مجموعۀ 5 جلدی)در مجموعه حاضر به برخی از مهم‌ترین مسائل در عرصه دین‌پژوهی پرداخته شده است. این اثر متشکل از نه مصاحبه و چهل و هفت مقاله در پنج مجلد است. هدف از انتشار این کتاب، جریان‌شناسی و نقد و بررسی دیدگاه و آرای مختلف اعتزال نو و پاسخ‌گویی به شبهات مرتبط و فراهم کردن زمینه برای تحقیقات بعدی است. جلد پنجم مجموعه به تحلیل و تبیین عقل شیعی و عقل نواعتزالی و مقایسه آن‌ها اختصاص دارد.

(از مجموعۀ 5 جلدی)در مجموعه حاضر به برخی از مهم‌ترین مسائل در عرصه دین‌پژوهی پرداخته شده است. مسائل مطرح شده در این مجموعه به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند: جریان‌شناسی اعتزال نو؛ اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی؛ اعتزال نو و اندیشه‌های حقوقی، علم دینی و ...؛ چالش‌ با ابوزید که از شخصیت‌های محوری این جریان است؛ و عقل شیعی و عقل نواعتزالی. این اثر متشکل از نه مصاحبه و چهل و هفت مقاله در پنج مجلد است. هدف از انتشار این کتاب، جریان‌شناسی و نقد و بررسی دیدگاه و آرای مختلف اعتزال نو و پاسخ‌گویی به شبهات مرتبط و فراهم کردن زمینه برای تحقیقات بعدی است. مجلد چهارم این مجموعه، ویژه‌نامه‌ای در نقد آرای «نصر حامد ابوزید»، از شخصیت‌های محوری طبقه متأخر اعتزالیان جدید است.

رویکرد گزاره‌ای یکی از مهم‌ترین رویکردهای غیرزبانی به وحی قرآنی است. در این رویکرد مراد از «گزاره» که کلیدی‌ترین کلمه در آن است، معانی و حقایقی است که مستقل از زبان‌های طبیعی‌اند. بر پایۀ رویکرد گزاره‌ای این حقایق بی‌صورت‌اند و پیامبر به آنها صورت و لباس زبان خاصّی می‌پوشاند. در گذشته افرادی همچون زرکشی و سیوطی بدون اینکه ذکری از قائل یا قائلان این رویکرد داشته باشند، نامی از این قول برده‌اند. در دوران معاصر این رویکرد را برخی به بعضی از دانشمندان و فیلسوفان مسلمان نسبت داده‌اند. نوآوری جُستار حاضر این است که این نسبت‌ها را به مثابۀ مسئلۀ خود واکاوی کرده و نادرستی آن را نشان می‌دهد؛ همچنین دلیل این رویکرد را به نقد گرفته و به پیامدها و لوازم آن که از اهمّیت وحی قرآنی می‌کاهند، اشاره می‌کند. افزون بر همه به ادلۀ درون و برون‌متنی زبانی‌بودن وحی قرآنی می‌پردازد که اینها رویکرد گزاره‌ای را نفی و رویکرد زبانی را تأیید می‌کنند. تحقیق حاضر با استفاده از منابع مکتوب، بر شیوۀ تحلیلی- توصیفی و انتقادی سامان یافته است.

در راستای نظریه جهان‌شمولی خطابات الهی که تاریخی به بلندای تاریخ بعثت پیامبر اکرم… دارد، نظریه تاریخ‎مندی قرآن و برخی آموزه‏های آن، نظریه‌ای است که اخیراً توسط برخی نواندیشان دینیِ منسوب به جریان فکری نومعتزله- از جمله نصر حامد ابوزید- ارائه شده است. آنها متأثر از نگرش تاریخی‌نگری در غرب و همچنین تأثیرپذیری از نظریه ‌گفتاری و شفاهی‌بودن متون‌ مقدس، گفتاری‌بودن سبک قرآن را مؤید و شاهد تاریخیت قرآن می‏دانند. بررسی این موضوع افزون بر لوازمی که بر آن مترتب است، از جهت سابقه بحث شفاهی‏بودن خطابات در کتب اصولی و وجه ارتباط یا تمایز آن با نظریه تاریخ‏مندی قرآن و اینکه چگونه از اصل مشترک گفتاری‎بودن، نتایج متفاوتی گرفته شده است، دارای اهمیت است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به نقد و بررسی این موضوع، با تأکید بر اصل «گفتاری‎بودن وحی» از یک سو و تکیه بر مبانی اصولیان در موضوع خطابات شفاهی می‌پردازیم و معلوم می‌گردد ادعای ملازمه بین گفتاری‎بودن و تاریخیت قرآن ادعایی سست و بدون پشتوانه عقلی است؛ بلکه علاوه بر مبانی متعدد کلامی، مبانی اصولیان هم، مانع از ملازمه بین سبک گفتاری و تاریخی‏بودن قرآن می شوند.

جریان فکری نو معتزله با سابقه‌ای نزدیک به دو قرن یکی از گرایشها و جریانهای مهم کلامی در جهان اسلام می‌باشد که در مواجهه با این پرسش که «علل پیشرفت غرب و عقب‌ماندگی مسلمانان چیست؟» بوجود آمد. این جریان نوپا که خواهان تجدید بنای معرفتی اسلام بر پایه عقل‌گرایی است برای زنده نگه‌داشتن میراث اسلامی می‌کوشد تا از اسلام تفسیری نو ارایه دهد که مطابق با مقتضیات زمانه باشد. به عنوان نمونه می‌توان به نظریه ذاتی و عرضی یا همان گوهر وصدف در دین اشاره کردکه از سوی نومعتزلیان مطرح شده است.. این نظریه به رویکردی اطلاق می‌شود که دین را به دو بخش اصلی و فرعی تقسیم، برخی حقایق دینی را عناصر فرا تاریخی و جهانی دانسته که دستخوش تغییر و تحولات قرار نگرفته و همواره اموری ثابت اند. این عناصر حیاتی ومقومات اصلی دین، ذاتی و به تعبیری گوهر دین نامیده می‌شوند.در مقابل بخش دیگری از دین به فراخور امور تاریخی وفرهنگی و شرایط زمانی ومکانی خاصی در دین تعبیه شده لذا موقتی وغیر ثابت اند و تنها وظیفه انتقال ذاتیات را از دوره ای به دوره دیگر داشته وخود در حین انتقال ذاتیات،باید تغییر یافته وهمرنگ فرهنگ جدید شود.این بخش از دین به عرضی و به تعبیر دیگر صدف دین نامیده می‌شوند.نظریه ذاتی وعرضی یا به تعبیر دیگر گوهر و صدف دین اول بار توسط یک متکلم مسیحی بنام هگل به منظور دفاع از مسیحیت و حل تعارض علم و دین مطرح شد و بعد از او توسط شلایر ماخر ادامه یافت و سپس بوسیله ویلیام جیمز و استیس رواج و توسعه یافت تا اینکه غبار این تفکر بر دامن اندیشه متفکران مسلمان عرب همچون نصر حامد ابوزید، محمد آرکون حسن حنفی و… نشست و بدین طریق به جهان اسلام راه یافت و درنهایت چندی از متفکران معاصر ایران نیز به این نظریه تن داده و با بومی‌سازی این مسأله تقسیم آموزه‌های دین به ذاتی و عرضی را به اسلام نسبت داده و بر همان خط فکری برگرفته از غرب مشی طریق کردند که می‌توان به افرادی همچون دکتر عبدالکریم سروش، محمد مجتهد شبستری، مصطفی ملکیان اشاره کرد. نگارنده با توجه به اهمیت این مسأله و نفوذ آن در جوامع اسلامی و چالش‌های بوجود آمده تحت‌تأثیر این تفکر، در این رساله تلاش دارد به جریان شناسی این تفکر و عوامل شکل گیری آن و معرفی چهره‌های شاخص این جریان در ایران و تبیین نظرات و دیدگاه‌های آنان و درنهایت به نقد و بررسی آنها بپردازد.

مقاله حاضر بیانگر تعریف، پیشینه، خاستگاه و دگرگونی های معنایی هیستوریسیزِم در طی زمان است. سپس در مقام نقد اندیشه تاریخی نگر، به تبیین ایده های دو منتقد این تفکر یعنی «روی کلوزر» و «کارل پیج» می پردازد. نگارنده نیز معتقد است این نظریه، فاقد بنیانی محکم می باشد و از تبیین روشمند مبانی خود ناتوان است.

این نوشته برآن است تا تاثیر علل و اسباب معنوی را در زندگی مادی انسان، از دیدگاه قرآن و سنت بررسی کند.، رساله حاضر در سه بخش تنظیم شده که بخش اول مشتمل بر دو فصل است . فصل اول به تبیین موضوع و مفردات آن پرداخته و در فصل دوم دیدگاه قرآن کریم پیرامون موضوع ارائه شده است . در بخش دوم از منظر روایات و سنت به موضوع نگاه انداخته شده است . در بخش سوم، اصل علیت و چگونگی تلائم آن با علل معنوی مورد بحث واقع شده است