جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حیاة الأنبیاء (ع) بعد وفاتهم بقلم الحافظ أبی بکر احمد بن الحسین البیهقی به رشته تحریر در آمده است. از دیدگاه دین مرگ پایان زندگی نیست. بلکه آغاز مهمترین حوادث و رویدادهاست. بر این اساس بررسی عالم برزخ و اثبات آن از نظر عقل و برهان و آیات و روایات در خور دقت و تأمل است. در نظر شیعه و سنی انبیاء و اولیاء الله دارای حیات طیبه برزخیه هستند. در این نوع زندگی آنان توان تأثیرگزاری بر جهان ماده را دارند. مؤلف اثر حاضر درصدد است تا مجموعه ‏ای از احادیث در اثبات زنده بودن پیامبران (ع) بعد از مرگ را بیان دارد. مسئله حیات انبیاء، پیامد دیدگاهی فلسفی در باب روح بوده كه اشاعره آن را از اعراض می‏ دانسته‏ اند و اعراض هم چون در دو زمان مختلف باقی نیستند پس روح و از جمله روح انبیاء بعد از مرگ باقی نبوده و رسالت آنها از بین رفته است. بیهقی فقط با استناد به احادیث و بدون اشاره به مسائل فلسفی و عقلی در صدد دفع این شبهه است. به نظر او انبیاء بعد از مرگ در قبر زندگی می‏ كنند و از جمله نماز می‏ خوانند و احادیث مورد استناد وی از جمله حدیث معراج، حدیثی از سعید بن مسیب، حدیث إسراء و... می ‏باشد. محقق كتاب، علاوه بر شرح زندگانی مؤلف جنبه ‏های مختلف مسئله مذكور را از قبیل اینكه حیات مذكور از نوع حیات برزخی است یا حقیقی و نیز دلایل قرآنی و روایی كه بیهقی به آن استناد نكرده آورده است. این کتاب شامل مقدمه، مطالبی راجع به زندگینامه مؤلف اثر حاضر و ده مبحث می باشد. بعضی از مباحث این اثر بدین ترتیبند: استدلال نمودن مصنف به احادیث أنس تصریح کننده است به حیاة انبیاء و اقامه صلاة آنان در قبورشان، استدلال مصنف به اثری از سعید بن المسیب از حیاة انبیاء در قبورشان، مصنف استدلال به احادیثی از أنس نموده که متضمن رؤیت حضرت رسول الله (ص)، حضرت موسی (ع) را در حال اقامه نماز در قبرش بوده است، مصنف استدلال به حدیثی از أبی هریره نموده که متضمن بر ملاقات حضرت رسول الله (ص) با جمعی از انبیاء (ع) در شب إسراء و إمامت حضرت (ص) بر ایشان (ع). و ..... مؤلف بعد از بررسی موضوع حیاة انبیاء (ع) در قبورشان و با آوردن اسانید صحیحه حیاة انبیاء (ع) در قبورشان بعد از وفاتشان را به اثبات رسانیده است و حتی اقامه صلاة بعضی از انبیاء (ع) در قبورشان را اذعان نموده است.

«الاسماء و الصفات» كتابى است به زبان عربى در يك جلد، نوشته ابوبكر احمد بن حسين بن على بيهقى (384-458ق.)، محدث و فقيه شافعى نيشابور، درباره اسماء و صفات خداوند است. مولف چنان كه خود اشاره كرده، اين اثر را به درخواست و تشويق ابو منصور محمد بن حسن بن ايوب اصولى نگاشته است. از جمله مباحث مهم كلامى اسماء و صفات خداوند است كه از قرن دوم هجرى در محافل كلامى اماميه و اهل سنت، از جمله معتزله مطرح شد. اسماء و صفات معمولا از ديدگاه پديدار شناسى و معنا شناسى و هستى‌ شناسى بررسى مى‌ شود. متكلمان و محدثان، از جمله ابوبكر بيهقى بيشتر ديدگاه نخست را اختيار كرده‌ اند. بيهقى صفات خداوند را به دو دسته تقسيم كرده است: 1- صفات ذاتى كه ازلى و ابدى باشد.2- صفات فعل كه فقط ابدى‌ اند. از مهم‌ ترين و مفصل‌ ترين مباحث الاسماء و الصفات بحث درباره اثبات صفات الهى است. نخستين صفتى كه مولف نام برده صفت حيات است. يكى از ابواب اين كتاب به بحث درباره قديم بودن قرآن اختصاص يافته است. بيهقى در ابوابى ديگر به مبحث اصلى خود بازگشته و از اسماء و صفاتى غير از آنچه ذكر شد، سخن گفته و موضوع تأويل را مطرح كرده و به توضيح و تفسير برخى از آيات كه در آن‌ ها از نفى مثل خداوند سخن رفته و همچنين به بحث درباره ذات خداوند، نفس، صورت، اثبات وجه، عين، يدين و معانى ديگر پرداخته است. از جمله مباحث پايانى كتاب صفات فعل است. نخستين صفت فعل كه مولف از آن سخن گفته خلق است.