جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با نظر به اهمّیّت جایگاه اعتقاد به معاد در زندگی هر فرد مسلمان ، این پژوهش بر آن است تا به تبیین فلسفه ی معادباوری بپردازد . در این پژوهش منظور از فلسفه ی معادباوری ، بیان ماهیت ، ضرورت ، اهداف و اصول و روش ها ی آن در امر تربیت اسلامی است . برای این منظور ، ابتدا به بیان آرا فیلسوفان مسلمان پرداخته شده است . سپس با استفاده از روش تحلیلی و قیاسی برای پاسخ گویی به سوالات مطرح شده ، اقدام گردیده است . بدین ترتیب بر اساس مطالبی که در مبانی نظری تحقیق ذکر شد ، در زمینه ی ماهیت معادباوری این موارد حاصل شد : درک ماهیت معاد وابسته به اندیشه ورزی ، فطرت انسان ، اطمینان و باور قلبی نسبت به پایان پذیر بودن دنیا و اعتقاد به ادامه یافتن حیات انسان در جهان آخرت است . در مورد اهداف مورد نظر از معادباوری این موارد حاصل شد : متعالی شدن قوه عقل و نمود آن در همه ی امور ، امنیّت و آرامش روانی ، پیدایش بینش درست نسبت به زندگی دنیایی ، احساس مسئولیت . سپس با استفاده از موارد ذکر شده در پاسخ سوال های اوّل و دوم ، به استخراج اصول پرداخته شد و در نهایت با توجّه به اصول اخذ شده ، این روش ها برای نهادینه ساختن معادباوری ، ارائه گردید : پرورش نیروی عقلانی و خردورزی ، خودشناسی و بیداری و پیرایش فطرت ها ، تأسّی گرفتن از قرآن و اسوه های دینی ، فرهنگ سازی ، امید به نعمت ها ، هشدار نسبت به عذاب ها . در پایان نیز ، پیشنهادهایی در راستای توجّه به معادباوری در عناصر تعلیم و تربیت ارائه گردید .

هدف اصلی این پژوهش بررسی بنیادهای معرفت‌شناختی اقدام‌پژوهی از منظر فلسفۀ انتقادی و تفسیری است. برای رسیدن به هدف مذکور نظریات ویلفرد کار و استفان کمیس، از اندیشمندان فلسفۀ انتقادی، و جان دیویی و ریچارد رورتی، از اندیشمندان فلسفۀ تفسیری، به‌عنوان نمایندگان این دو فلسفه، مورد بررسی قرار گرفت. روش این پژوهش تحلیل تطبیقی است. الگوی استفاده‌شده در این زمینه الگوی جرج زی. اف. بردی لهستانی است که چهار مرحلۀ توصیف، تفسیر، هم‌جوارسازی و مقایسه را در مطالعات تطبیقی شامل می‌شود. از جمله یافته‌های این پژوهش عبارت است از تأکید هر دو رویکرد فلسفی بر پیوند بین نظر و عمل در اقدام‌پژوهی، ارتباط دیالکتیکی و منظم بین عمل و نظر در آن و تلاش هر دو رویکرد فلسفی برای ترمیم شکاف احتمالی بین نظر و عمل در اقدام‌پژوهی. تفاوتهایی که مشاهده شد مربوط به نسبی بودن حقیقت از منظر فلسفۀ تفسیری و تکیۀ فلسفۀ انتقادی بر عقل استعلایی کانتی بود. یافتۀ دیگر اینکه دغدغۀ اصلی فلسفۀ تفسیری، افزایش کارایی از طریق تجربه و انجام دادن، و دغدغۀ اصلی فلسفۀ انتقادی آموزش تفکر بازتابی است.

چکیده: با نظر به اهمیت جایگاه اخلاق در زندگی هر فرد و جامعه، این پژوهش بر آن است تا به تبیین سبک زندگی اخلاق مدار مبتنی بر دیدگاههای اخلاقی علّامه طباطبائی بپردازد.منظور از سبک زندگی اخلاق مدار، استخراج اصول تربیتی – اخلاقی و تعیین شاخص های اخلاقی در بعد فردی و اجتماعی بر اساس آرای علّامه طباطبائی میباشد، که این پژوهش در صدد پاسخگویی به سوالات زیر است.1- بر مبنای دیدگاه اخلاق علّامه طباطبائی شاخص های سبک زندگی اخلاق مدار در بعد فردی کدامند؟2- بر مبنای دیدگاه اخلاق علّامه طباطبائی شاخص های سبک زندگی اخلاق مدار در بعد اجتماعی کدامند؟3- بر مبنای دیدگاه اخلاق علّامه طباطبائی چه اصول تربیتی -اخلاقی را میتوان برای سبک زندگی اخلاق مدار استخراج کرد؟ برای این منظور ابتدا به آراء اندیشمندان و جامعه شناسان غربی و مسلمان سبک زندگی و سپس در مورد اخلاق در غرب و اندیشمندان مسلمان بویژه علّامه پرداخته شده است. آنگاه با استفاده از روش تحلیل و تکوین مفهوم و روش قیاس عملی برای پاسخگویی به سوالات مطرح شده، اقدام گردیده است. بدین ترتیب بر اساس مطالبی که در مبانی نظری تحقیق ذکر شد، در زمینه شاخص های سبک زندگی اخلاق مدار در بعد فردی و اجتماعی این موارد حاصل شد هر چند که این شاخصه ها کاملاً از یکدیگر منفک نمیباشند، شاخصه هایی در بعدباور و اعتقادات و شاخصه هایی در بعد عمل و کردار اخلاقی استخراج شده عبارتند از: گرایش به حیات طیبه و اخلاقی، گرایش به فطرت الهی، انجام دادن عمل صالح، شاخص برخوردار از تقوا اجتماعی، شاخصتکریم شخصیت دیگران در اجتماع، ابراز محبت در اجتماع برای همنوعان، شاخص امنیت و وحدت اجتماعی ، تأسی به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر در اجتماع، ... میباشند. به منظور استخراج شاخصه هایی برای سبک زندگی اخلاق مدارفردی و اجتماعی در بعد عمل و کردار اخلاقی به شکل وظایف بروز می نماید که عبارتند از؛ وظایف انسان را در ارتباط با خدا، خود و جامعه بررسی شد. سپس با استفاده از موارد ذکر شده در پاسخ سوال اول و دوم، به استخراج اصول تربیتی به منظور سبک زندگی اخلاق مدار پرداخته شد و در پایان نیز، پیشنهادهایی در راستای توجه به عملی نمودن سبک زندگی اخلاقی در عناصر تعلیم و تربیت ارائه گردید.

هدف کلی پژوهش حاضر تبیین سیره تربیتی امام صادقj جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی می‌باشد. چراکه یکی از الزامات تحقق جامعه دینی، شکل‌گیری سبک زندگی اسلامی از طریق ارائه و تبلیغ انواع سبک‌های زندگی مقبول و منطبق با آموزه‌های اسلامی است. سبک زندگی، نشان‌دهنده مجموعه جهت‌گیری‌های ارزشی، هنجا‌رها، خواسته‌ها، تمایلات و شیوه‌های رفتا‌ری جامعه است. روش مورد استفاده تحلیل محتوای کیفی است. این پژوهش حاکی از آن است که سیره تربیتی امام صادقj، نشانگر توجه ایشان به تمامی ابعاد و ساحت‌های تربیتی (اعتقادی، عبادی و اخلاقی؛ ساحت اجتماعی، سیاسی؛ ساحت زیستی و بدنی؛ ساحت اقتصادی و حرفه‌ای؛ ساحت زیبایی‌شناختی و هنری؛ ساحت علمی و فناورانه) بوده و به همین دلیل به‌عنوان اسوه حسنه، قول و فعل و تقریر ایشان می‌تواند الگوی مطلوبی برای شکل‌بخشی به سبک زندگی آحاد جامعه باشد. متناظر با پیشنهاد کاویانی و بهره‌گیری ایشان از دیدگاه آدلر برای ارائه الگویی تجویزی برای سبک زندگی اسلامی و متناظر با محور تنه درخت سبک زندگی، می‌توان با نظر به ابعاد مختلف ساحت‌های تربیتی مطرح گردیده، نوع نگرش به هستی، نگرش به خود و نگرش به دیگران را برای شکل‌گیری سبک زندگی متربیان مبتنی بر سیره تربیتی امام تصویر نمود.

آینده مفهومی است که اندیشه و تامل در خصوص آن، برای همگان لازم و پرجاذبه است. افراد دوست دارند بدانند سرنوشت جهان در آینده چگونه رقم خواهد خورد؟ انسان چه اهداف و برنامه هایی برای آینده باید داشته باشد؟ با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در عرصه های مختلف، آیا بشر در آینده به عدالت،‌ امنیت، رفاه و آسایش دست خواهد یافت؟ چگونه می توان از رخدادها و موقعیت های پیش آمده فعلی، جهت کیفیت بخشی به فعالیت های آینده بهره جست؟ امروزه فهم آینده و تصویرسازی واقع بینانه از آینده، امری بایسته و ضروری به نظر می آید. از آنجا که خداوند مدبر و آگاه،‌ نظام هستی را با غایت مندی ترسیم نموده است؛ قطعا چشم اندازهای آینده نگرانه ای را برای روشن شدن مسیر حرکت آدمی مورد نظر قرار داده است که آگاهی افراد از این دورنماها و کسب معرفت صحیح در خصوص آنها می تواند نقش اساسی در جهت دهی و کیفیت بخشی به بینش،‌ نگرش،‌ گرایش و اعمال و رفتار آدمی ایفا نماید. بدین منظور این نوشتار به دنبال آن است که مفاهیم مورد اشاره در آموزه های دین اسلام را که دلالت آشکار و ضمنی بر مفهوم آینده نگری دارند شناسایی و آثار تربیتی آنها را در ابعاد فردی و اجتماعی بیان دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این مقاله به دنبال آن است که با توجه به تحقیقات انجام شده در خصوص وضعیت موجود تربیت دینی در مدارس و با نظر به شاخص های برگرفته از آموزه های دینی (اعم از قرآن و سنت)، به آسیب شناسی تربیت دینی دانش آموزان در نظام آموزش رسمی کشور بپردازد. در این مقاله ابتدا با استفاده از روش فراتحلیل و اسنادی،‌ مجموعه ای از تحقیقات انجام گرفته در عرصه تربیت دینی در آموزش و پرورش مورد بررسی قرار گرفته و سپس با استفاده از روش تحلیلی- استنتاجی تلاش گردیده است با بررسی متون دینی،‌ شاخص هایی جهت نقد وضعیت موجود استخراج گردد و در پایان جهت اصلاح و بهبود کمی و کیفی روند تربیت دینی دانش آموزان در نظام آموزش رسمی کشور در مقاطع مختلف تحصیلی، با عنایت به مشکلات و آسیب های مطرح شده، راهکارهایی جهت نزدیکتر شدن به وضعیت مطلوب در پنج محور رویکرد و برنامه ریزی، اهداف، محتوا، روش و معلم مورد نظر قرار گرفته است.